به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در برنامه گفتگوی ویژه خبری پنج شنبه شب آقایان حجت‌الاسلام محمدتقی نقدعلی نماینده خمینی‌شهر و عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی، حامد یزدیان نماینده مردم اصفهان، کوهپایه، جرقویه، هرند، و ورزنه و عضو هیأت رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی و حسن ساسانی رئیس هیأت مدیره، مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان و سید امیر طباطبایی کارشناس انرژی‌های نو درباره بحران آب و فرونشست زمین در استان اصفهان بحث و راهکارهای رفع این مشکل را بررسی کردند. مهمترین محور‌های این گفت‌و‌گو به شرح زیر است.
حسن ساسانی گفت: حوزه زاینده‌رود حوزه بسیار ورشکسته آبی است به علت این که ناترازی بسیار زیادی بین مصارف و منابع وجود دارد. در گذشته به علت این که کم آبی کمتر خود را نشان می‌داد، بارگذاری‌های خیلی زیادی در حوزه زاینده‌رود شده که الان پاسخگوی آن مصارف نیست. چون طی سال‌های متمادی، کشاورز که حقابه‌بر قانونی حوزه زاینده رود است مجبوره برای ادامه زندگی خود از آب زیرزمینی استفاده کند که این تجمع موجب شده ۱۳ میلیارد مترمکعب الان کسری آبخوان داریم.
حامد یزدیان هم گفت: یکی از اتفاقات ناگواری که در کشور بر اساس تصمیم مدیریت استانی شدن آب اجرا شد؛ توسعه‌های بی‌رویه در بالادست حوزه آبریز بود. آبی که با پای خودش بدون مصرف انرژی سالیان سال جاری بود در زاینده‌رود تا به تالاب گاوخونی می‌رسید، با این تغییرات موجب شد در بالادست حوزه، هم در استان خودمان و هم در استان‌های همجوار، برداشت‌های بی‌رویه شد و آب به ارتفاعات رفت و کشت‌های غیراستراتژیکی مثل بادام و هلو توسعه پیدا کرد.
عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی نیز گفت: به جرأت می‌توان گفت که آبخوان‌ها خالی است و کسری آبخوان کار را به جایی رسانده که دیگر آب زیرزمینی به آن معنا نداریم. این آب روی زمینی و جاری است که می‌بینید.
حجت‌الاسلام نقدعلی افزود: شخص رئیس‌جمهور باید تصمیم‌گیری کند. این ضرب‌المثل عامیانه که می‌گوید «انگشتی که حاکم ببرد، خون نمی‌آید» واقعاً باید کار به اینجا برسد و الا اگر کار افتاد در استانها و بین استانداران و نمایندگان و به تعبیر رهبری که نهی فرمودند مسأله آب به بین مردم کشیده شود، همین به تعبیر عامیانه کار می شود تو بکش و من بکش.
ساسانی هم افزود: دولت بیاید خسارت تخصیص را باطل و خسارتش را هم پرداخت کند. حوزه زاینده‌رود، حوزه بسته است و آبخوان ما خالی می‌شود برای کشاورزی و چون آنها حقابه‌بر قانونی و شرعی حوزه زاینده‌رود هستند، چون در حوزه زاینده‌رود آب جاری نمی‌شود، بنابراین رو می‌آوریم به آب‌های زیرزمینی. الان صراحتاً بخش کشاورزی اصفهان می‌گوید در رودخانه زاینده‌رود، اگر آب حداقلی در رودخانه جاری باشد، اصلاً نیاز نیست این همه چاه غیرمجاز بزنند یا مازاد بر پروانه برداشت کنند.
یزدیان نیز گفت: قانون برنامه وزارت نیرو را موظف کرده در سال اول برنامه حق آبه‌های زیست محیطی تالاب‌ها را تامین کند. چطور باید تامین کنیم، یا باید جا‌هایی که اضافه برداشت می‌شود، جلوش گرفته شود یا طرح تامین آب اجرا شود و آب به این حوزه بیاید تا تالاب گاوخونی بهره‌مند شود. اولین مخالف خود سازمان محیط زیست است که این طرح اجرا شود. این مطالبه مردم اصفهان است، این حق آبه که خودش زبان ندارد ما باید پیگیری کنیم.
ساسانی هم گفت: تامین تعرفه حق آبه، هم برای محیط زیست و هم کشاورزان از نظر قانون الزامی است. هم در منابع و هم در مصارف به گونه‌ای برنامه ریزی شود که جریان حداقلی در زاینده رود داشته باشیم و هم فرونشست در اصفهان ترمیم پیدا کند.
نقدعلی نیز گفت: اگر بتوانیم مدیریت کنیم که این کسری از سراب تا پایاب عادلانه توزیع شود، این سهمی که کسری به آن خورده، به تالاب هم می‌رسد. هم مسئولین و هم عزیزان دغدغه‌مند را توصیه می‌کنم که در اینترنت جست‌و‌جو کنند منطقه چلوگاو نشین میناب که برداشت بی رویه و عدم تغذیه آبخوان کاری کرده که آن جا زمین دهن باز کرده و فرونشست مطلب جدی است و یک تمدن را می‌تواند در خودش فرو ببرد.
در ادامه گفتگو ساسانی درباره ابعاد فرونشست گفت: نرخ فرونشست در دشت اصفهان حول و حوش ۱۸ سانتیمترست. علاوه فرونشست در نقاط مختلف هم فروچاله داریم. منتها برای این که فرونشست را مقداری کنترل کنیم، طرح تعادل بخشی، نصب کنتور‌های حجمی هوشمند، بستن چاه‌های غیرمجاز و کاهش برداشت چاه‌های مجاز را اجرا کردیم. در استان ده هزار حلقه چاه‌های غیرمجاز وجود دارد که بخش عمده آن فاقد آبدهی است و مجموعا در کل سال ۳۶۰ میلیون مترمکعب این‌ها برمی دارند.
در ادامه این گفت‌و‌گو ساسانی با وعده اینکه تا پایان سال ۱۴۰۵ بتن ریزی سد کوهرنگ را به اتمام می‌رسانیم مشروط به تامین اعتبار، گفت: بخش بزرگی از کار انتقال آب دریا انجام شده است و برای صنایع پر آب بر اصفهان که در لیست مصرف کنندگان هستند به ترتیب وصل می‌شوند به خط دریا و پالایشگاه کلا از زاینده رود هیچ آبی دریافت نمی‌کند. تا بیست روز آینده فولاد مبارکه هیچ آبی دریافت نخواهد کرد طبق زمابندی که شرکت اجرایی این پروژه اعلام کرده است و تحت هیچ شرایطی اجازه توسعه صنعت را نخواهیم داد.
یزدیان هم آماری از مصرف آب های سطحی صنایع داد و گفت: کل سه صنعت بزرگ استان سالانه ۴۵ میلیون متر مکعب از آب سطحی برداشت می‌کنند. ۴۵ تا عددی نیست که بگوییم علت خشکی زاینده رود این است.
او افزود: در سال ۹۳، ۶۲۰ میلیون، سال بعد ۷۲۰، بعد یک سال ۱۷ تا، سال بعد ۹۰۰ تا، یک سال بعد ۷۶۰ تا، سال بعد ۹۲۰، بعد ۳۲۰، یعنی یک سال‌هایی یک سوم، سال بعد ۴۰۰ تا، امسال مثلا ۲۸۰ میلیون متر مکعب برای کشاورزی پایین دست زاینده رود تخصیص دادیم. وقتی این جوری آب به کشاورزی تخصیص می‌دهیم و هیچ قابلیت اطمینانی در تامین آب کشاورزی وجود ندارد، نمی‌توانیم برویم سراغ روش‌های جدید آبیاری.
سید امیر طباطبایی کارشناس انرژی‌های نو هم درباره کاربرد انرژی‌های تجدیدپذیر و انرژی خورشیدی در تامین آب گفت: یکی از راهکار‌ها استفاده از تولید برق به روش خورشیدی است. در استان هزار و ۵۰۰ مگاوات طرج خورشیدی تعریف شده که از این هزار و ۵۰۰ مگاوات نزدیک به ۲۰۰ مگاوات به بهره برداری رسیده و تا پایان امسال نزدیک ۳۰۰ مگاوات دیگر به مدار می‌آید. بخشی از این نیروگاه‌ها اختصاصی است. مثلا نیروگاه ۶۰۰ مگاواتی است که مخصوص نیروگاه مبارکه است و نیروگاه ۲۵۰ مگاواتی که سرمایه گذارش شرکت مبناست.
نقدعلی: من هم مسئولین و هم عزیزان دغدغه‌مند را توصیه می‌کنم که در اینترنت جست‌و‌جو کنند منطقه چلوگاو نشین میناب که برداشت بی رویه و عدم تغذیه آبخوان کاری کرده که آن جا زمین دهن باز کرده و فرونشست مطلب جدی است و یک تمدن را می‌تواند در خودش فرو ببرد.
