عصر ایران؛ محمد حسن گودرزی- استیون هایدمَن، معتقد است حمله اسراییل به دوحه روند وخامت روابط بین اسراییل و کشورهای عربی را تشدید کرده و بر ثبات خاورمیانه تأثیرگذار است.
پس از حمله اخیر اسراییل به دوحه، پایتخت قطر، و تلاش برای هدف قرار دادن رهبران حماس، بار دیگر نگاه‌ها به نقش قطر در تحولات خاورمیانه و جایگاه آن به عنوان میانجی منطقه‌ای جلب شده است.
این رویداد در شرایطی رخ داد که رهبران حماس آمادگی خود را برای پذیرش طرح ایالات متحده درباره آزادی گروگان‌ها اعلام کرده بودند و همین مسئله ابعاد تازه‌ای به بحران افزود.
استیون هایدمَن (Steven Heydemann) پژوهشگر و استاد علوم سیاسی است که در زمینه سیاست تطبیقی، اقتصاد سیاسی خاورمیانه و موضوعات مرتبط با حکومت‌داری اقتدارگرا فعالیت می‌کند.
وی رییس کرسی مطالعات خاورمیانه در کالج اسمیت (Smith College) است. او در گفت‌و‌گو با عصرایران به بررسی وضعیت خاورمیانه بعد از حمله اسراییل به قطر پرداخته است.
آقای هایدمن در پاسخ به این پرسش که چرا اسرائیل این حمله را انجام داد (در حالی که رهبران حماس موافقت خود را با طرح ایالات متحده برای آزادی گروگان‌ها اعلام کرده بودند) گفت: رهبران اسرائیل این حمله را به عنوان تلافی حمله تروریستی روز قبل در اورشلیم توجیه کردند. با این حال، مشخص است که هدف، تضعیف مذاکرات بر سر آتش‌بس و توافق گروگان‌ها بود که از حمایت دولت ترامپ برخوردار بود. این حمله، سیلی آشکاری به صورت دولت ترامپ بود.
رییس کرسی مطالعات خاورمیانه در کالج اسمیت تأثیر این حمله بر جایگاه و اعتبار دیپلماتیک قطر به عنوان یک میانجی منطقه‌ای و بین‌المللی منتفی دانست و گفت: بعید است که این حمله به نقش کلی قطر به عنوان میانجی یا میانجی در مسائل منطقه‌ای آسیب برساند. نقش آن در جنگ غزه موضوع دیگری است.
وی ادامه داد: این حمله تلاش‌های قطر برای میانجیگری در توافق آتش‌بس را که هدف دولت اسرائیل بود، بسیار پیچیده کرده است. اینکه آیا قطر به این نتیجه خواهد رسید که اکنون هیچ مبنایی برای دیپلماسی بیشتر وجود ندارد، سوال مهمی است.
هایدمن در مورد احتمال تغییر جهت در روابط قطر با ایالات متحده و متحدان غربی‌اش بعد از حمله اسرائیل گفت: دولت ترامپ به طرق مختلف عدم تأیید خود را از این حمله نشان داده است. با این حال، بعید به نظر می‌رسد که این حادثه منجر به تغییر گسترده‌تری در سیاست ایالات متحده در قبال اسرائیل یا قطر شود.
این کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد: همانطور که دیده‌ایم، واکنش کشورهای عربی به این اقدام اسرائیل منفی خواهد بود. روابط بین اسرائیل و کشورهای عربی به مدت دو سال رو به وخامت بوده است. این حمله این کاهش را تسریع کرده است.
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به این تحول، آینده امنیت و ثبات در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: پیش از ۷ اکتبر، منطقه به سمت یک معماری امنیتی منطقه‌ای در حال حرکت بود که هدف آن کاهش تنش‌های دیرینه در محورهای مختلف بود. جنگ غزه تنها اهمیت تجدید تلاش‌ها برای ایجاد چارچوب‌های امنیتی فراگیر را افزایش داده است.
رییس کرسی مطالعات خاورمیانه در کالج اسمیت به نقش و اهمیت ایران در منطقه اشاره کرد و در مورد توافق اخیر بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: ایران کار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را چنان محدود و مقید کرده است که پذیرش مجدد به تنهایی تفاوت چندانی در دیپلماسی در مورد برنامه هسته‌ای ایران ایجاد نخواهد کرد.
هایدمن در پایان در مورد احتمال شروع مذاکرات مستقیم یا با واسطه بین تهران و واشنگتن گفت: ترامپ تمایل خود را برای تعامل با دیپلماسی با ایران نشان داده است، اما هیچ جدول زمانی مشخصی وجود ندارد و من انتظار ندارم مذاکرات به این زودی‌ها آغاز شود. مسئله اصلی غنی‌سازی خواهد بود، همانطور که سال‌هاست برای ایالات متحده (مسئله اصلی) بوده است.
