تبریک می‌گوییم! به پایان دوران بارداری خود رسیده‌اید و حالا در ماه نهم بارداری بی‌صبرانه منتظر فرزند خود هستید. حتماً می‌خواهید بدانید که ماه نهم بارداری از کی شروع می‌شود، چه علائمی دارد و چقدر تا زمان زایمان باقی مانده است. در ادامه، راهنمای کاملی از ماه نهم بارداری را ارائه می‌دهیم.
سه ماهه سوم بارداری از روزی که وارد هفته ۲۸ می‌شوید، آغاز شده و تا هفته ۴۰ (یا تا زمانی که نوزادتان را به دنیا بیاورید) ادامه دارد. بنابراین شروع ماه نهم بارداری، از هفته سی و ششم است.
|
هفته بارداری |
اندازه نوزاد |
توضیحات |
|
هفته 36 |
جنین حدود 2.7 کیلوگرم وزن و ۴۵ تا ۴۸ سانتی‌متر قد دارد. |
در هفته‌های پیش‌ِرو سرعت رشد کندتر می‌شود تا نوزاد بتواند از کانال زایمان عبور کند و انرژی لازم برای تولد ذخیره شود. |
|
هفته 37 |
وزن نوزاد به‌طور میانگین 2.7 کیلوگرم است. پسرها معمولاً کمی از دخترها سنگین‌تر هستند. |
نوزاد روزانه حدود ۱۵ گرم یا در هفته حدود ۲۲۵ گرم، وزن اضافه می‌کند و تا پایان هفته ۳۸ به صورت «ترم زودرس» در نظر گرفته می‌شود. |
|
هفته 38 |
جنین حدود 3.1 کیلوگرم وزن و 50 سانتی متر قد دارد. |
دو تا چهار هفته تا تولد باقی مانده است! |
|
هفته 39 |
وزن جنین حدود 3.1 تا 3.6 کیلو گرم و قد او 48 تا 53 سانتی متر است. |
در این مرحله نوزاد رسماً «ترم کامل» به حساب می‌آید. اندازه‌ها تقریباً ثابت می‌مانند اما مغز او هنوز با سرعت چشمگیری در حال رشد است و این روند در سه سال اول زندگی ادامه خواهد داشت. |
|
هفته 40 |
در این زمان، جنین احتمالاً بین 2.7 تا ۴ کیلوگرم وزن دارد و قد او بین ۴۸ تا ۵۶ سانتی‌متر است. |
بسیاری از نوزادان کاملاً سالم، ممکن است کوچکتر یا بزرگ‌تر از وزن و قد ذکر شده، به دنیا بیایند. |
در ماه نهم بارداری، احتمالاً وضعیت سخت‌تری دارید و ممکن است کمی احساس ناراحتی کنید زیرا نوزاد به‌طور کامل رشد کرده و سنگین شده‌اید. به‌طور میانگین پسرها 3350 گرم و دخترها حدود 3250 گرم هستند. همچنین در ماه نهم بارداری، علائم زیر را تجربه می‌کنید:
کمردرد، به خاطر فشاری که برای جلوگیری از افتادن به سمت جلو تحمل می‌کنید.
فشار لگنی، چون سر نوزاد پایین‌تر می‌آید و بزرگ‌تر می‌شود.
سبک شدن (Lightening) یعنی وقتی نوزاد وارد کانال زایمان می‌شود و احتمالاً با پایین آمدن نوزاد، احساس ناراحتی بیشتری خواهید داشت.
به احتمال زیاد با مشکل خواب دست و پنجه نرم خواهید کرد.
بیشتر از تمام طول بارداری احساس خستگی خواهید داشت اما خستگی می‌تواند نشانه‌ی پایین بودن سطح آهن هم باشد؛ پس بهتر است با پزشک مشورت کنید.
یبوست بارداری در ماه نهم شایع است زیرا رشد جنین باعث اختلال در جریان طبیعی حرکات روده می‌شود.
تکرر ادرار، هم به دلیل هورمون‌های بارداری و هم به دلیل حرکت نوزاد رایج است.
تغییرات در اشتها که برای هر کس متفاوت است. امکان دارد احساس گرسنگی بیشتری کنید یا اشتهایتان کمتر شود.
انقباضات براکستون – هیکس در این ماه زیاد است.
احتمالاً ترشحات واژینال افزایش می‌یابد.
احتباس مایعات در این زمان بیشتر می‌شود و همراه با اضافه وزن می‌تواند باعث ورم مچ پا و پاها شود. این می‌تواند ناراحت‌کننده باشد اما غیرمعمول نیست. با این حال، اگر ورم شدید یا ناگهانی بود، فوراً با پزشک تماس بگیرید، چون ممکن است نشانه‌ای از پره‌اکلامپسی باشد.
در سه ماهه سوم ممکن است نتوانید نفس‌های عمیق بکشید چون ریه‌ها فضای کافی برای باز شدن ندارند اما اگر تنگی نفس ناگهانی یا شدید بود، همراه با درد قفسه سینه، تپش قلب، سرگیجه یا خونریزی واژینال بود، باید فوراً با پزشک تماس بگیرید.
متاسفانه بواسیر در بارداری رایج است و به دلیل افزایش فشار بر رگ‌های مقعد، افزایش حجم خون و احتمال بیشتر یبوست رخ می‌دهد.
ممکن است در ماه نهم بارداری، واریس بگیرید. این رگ‌های برجسته ناشی از هورمون‌ها و فشار نوزاد بر رگ‌ها هستند.
هورمون‌های بارداری می‌توانند دریچه بین معده و مری را شل کنند و باعث بازگشت اسید معده و سوزش سر دل شوند.
بیشتر بخوانید: جلوگیری از واریس در بارداری، راهکار مناسب
در هفته‌های پایانی بارداری، نوزاد شما با سرعت بیشتری رشد می‌کند و این یعنی شما هم تغییرات چشمگیری خواهید داشت. بسته به شاخص توده بدنی (BMI) پیش از بارداری و اینکه یک جنین یا دوقلو باردار باشید، ممکن است در سه ماهه سوم، هر هفته حدود ۵۰۰ گرم تا ۱کیلوگرم اضافه وزن داشته باشید. (این روند ممکن است در هفته‌های پایانی پیش از زایمان، کمی کندتر شود.)
فراموش نکنید شکم بارداری هر کسی، شکل متفاوتی دارد. قد و قدرت عضلات شکم شما نقش مهمی در نحوه‌ی حمل نوزاد دارند. اگر قد بلند باشید، احتمالاً جنینتان بیشتر در جلو قرار می‌گیرد و اگر عضلات شکم شما محکم‌تر و قوی‌تر باشند، شکم بالاتر دیده می‌شود. اگر در مورد میزان اضافه وزن یا اندازه شکم بارداری‌تان نگران هستید، با پزشک مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: افزایش وزن در بارداری، چقدر باشه طبیعیه؟
ماه نهم بارداری به نوعی مرحله‌ی نهایی رشد و تکامل نوزاد است. در طول ماه آخر بارداری، نوزاد همچنان در حال ذخیره‌ی چربی است. ریه‌ها تقریباً آماده‌ی تنفس در دنیای بیرون هستند و لانگو (موهای نرم و نازکی که در رحم از نوزاد محافظت می‌کنند) شروع به ناپدید شدن می‌کند. در ادامه، درباره تکامل جنین بین هفته‌های ۳۶ تا ۴۰ بارداری بیشتر توضیح می‌دهیم.
در هفته‌ی ۳۶ بارداری، ریه‌های نوزاد از نظر ساختاری کامل شده‌اند. آن‌ها حالا به خوبی سورفکتانت تولید می‌کنند؛ ماده‌ای که مانع فروپاشی و چسبیدن کیسه‌های هوایی به یکدیگر هنگام باز و بسته شدن می‌شود.
علاوه بر آمادگی برای تنفس، جوانه‌های چشایی جنین به خوبی رشد کرده‌اند و او از طریق مایع آمنیوتیک در حال تجربه‌ی طعم‌های مختلف است. تحقیقات نشان می‌دهد رژیم غذایی متنوع می‌تواند به جلوگیری از بدغذایی نوزاد بعد از تولد کمک کند. ظاهر نوزاد نیز در این هفته در حال تغییر است؛ لانگو از بین می‌رود و موهای سرش شروع به رشد می‌کنند.
این هفته یک نقطه‌ی عطف مهم است. در هفته‌ی ۳۷ بارداری، نوزاد به مرحله‌ی «ترم زودرس» رسیده است. البته تا هفته‌ی ۳۹ هنوز «ترم کامل» محسوب نمی‌شود و ریه‌ها، کبد و مغز همچنان در حال رشد و تکامل‌اند. با این حال، تولد نوزاد در این زمان می‌تواند کاملاً ایمن باشد.
در همین حال، ناخن‌های پای نوزاد ممکن است رشد کرده باشند و دستگاه گوارش او یک گام دیگر به آمادگی برای دفع مدفوع نزدیک شده است. حالا در روده‌ها ماده‌ای چسبناک و سبزرنگ به نام مکونیوم وجود دارد که معمولاً طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از تولد، دفع می‌شود.
تا هفته‌ی ۳۸ بارداری، نوزاد ممکن است تمام لانگو را از دست داده باشد، هرچند برخی نوزادان برای چند هفته پس از تولد هنوز تکه‌هایی از آن را دارند. نوزاد شما در هفته سی و هشتم بارداری، به اندازه‌ی یک طالبی است و همچنان در حال اضافه کردن وزن است.
در این هفته، سیستم‌های بدن نوزاد به‌طور کامل تکامل یافته و در حال بلوغ است. نوزاد شما اکنون اندازه یک هندوانه است و فضای کمتری برای لگد زدن دارد و به جای آن بیشتر حرکات کششی، غلت زدن و تکان خوردن نوزاد را احساس خواهید کرد.
البته باید تاکید کرد که تعداد کمی از نوزادان دقیقاً در تاریخ زایمان به دنیا می‌آیند. بیشتر آن‌ها چند روز زودتر یا دیرتر متولد می‌شوند. اگر نوزاد شما در هفته چهلم بارداری به دنیا نیاید، بسیار طبیعی است و جای نگرانی ندارد. البته تولد نوزاد در هفته 41 بارداری برای اغلب والدین چالش‌برانگیز است و امکان دارد نگران شوند. برای رفع نگرانی، با پزشک مشورت کنید. در برخی شرایط زایمان القا می‌شود.
بیشتر بخوانید: پارگی کیسه آب، تفاوت آن با ترشحات واژن
در ماه نهم بارداری، انقباضات می‌توانند نشانه‌ای از نزدیک شدن زایمان باشند. بنابراین، تشخیص تفاوت بین انقباضات کاذب (براکستون هیکس) و انقباضات حقیقی زایمان اهمیت زیادی دارد. در ادامه، ویژگی‌های اصلی این دو نوع انقباض را شرح می‌دهیم.
انقباضات براکستون هیکس (کاذب): این انقباضات در زمان‌های غیرقابل‌پیش‌بینی رخ می‌دهند. معمولاً ضعیف بوده و آزاردهنده نیستند. با تغییر حالت بدن، حرکت یا استراحت، این انقباضات اغلب متوقف می‌شوند. همچنین بیشتر در جلوی شکم احساس می‌شوند.
انقباضات حقیقی زایمان: این انقباضات با الگوی مشخص و در فواصل زمانی منظم رخ می‌دهند. با گذشت زمان، شدت و تعداد انقباضات افزایش می‌یابد. تغییر وضعیت یا حرکت، تاثیری در توقف آن‌ها ندارد و معمولاً از ناحیه کمر شروع شده و به سمت جلوی شکم گسترش می‌یابد.
اگر دوقلو باردارید، احتمال زیادی وجود دارد که فرزندانتان زودتر به دنیا بیایند. بیشتر دوقلوها پیش از هفته ۳۷ و برخی حتی پیش از هفته ۳۴ بارداری به دنیا می‌آیند. احتمالاً دوقلوها کوچکتر از حد معمول باشند اما در بیشتر مواقع خطری وجود ندارد.
ویژگی‌های ظاهری جنین، از جمله زیبایی او، به‌طور کامل قابل پیش‌بینی نیست و به ترکیب ژن‌های والدین بستگی دارد. این ویژگی‌ها شامل قد، رنگ چشم، رنگ پوست و شفافیت آن می‌شوند. اگرچه عوامل محیطی یا شرایط پزشکی ممکن است تا حدی بر این ویژگی‌ها اثر بگذارند اما امکان تغییر اساسی آن‌ها وجود ندارد. با این حال، رعایت یک رژیم غذایی متعادل در دوران بارداری نقش مهمی در رشد سالم جنین و بهبود سلامت و زیبایی پوست او دارد. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های کم‌چرب و چربی‌های سالم توصیه می‌شود. مواد مغذی کلیدی مانند ویتامین‌های A، C و E، اسید فولیک، اسیدهای چرب امگا ۳ و آنتی‌اکسیدان‌ها به تقویت پوست سالم و شفافیت آن در نوزاد کمک می‌کنند.
بیشتر بخوانید:برای زیبا شدن جنین چه بخوریم؟
در ماه نهم بارداری، بدن شما با تغییرات جسمی و احساسی قابل توجهی برای آمادگی زایمان مواجه می‌شود. این تغییرات می‌توانند منجر به بروز دردهای مختلفی شوند که در ادامه توضیح می‌دهیم.
با نزدیک شدن به تاریخ زایمان، ممکن است متوجه شوید فعالیت‌هایتان کاهش یافته است و این کاملاً طبیعی است. شرایط برای هر فرد باردار متفاوت است. برخی ممکن است تا روز زایمان فعال باقی بمانند، در حالی که برخی دیگر نیاز دارند بیشتر استراحت کنند.
خبر خوب این است که نیازی به کاهش فعالیت‌ها نیست مگر اینکه پزشک صلاح بداند که باید بیشتر استراحت کنید. در هر صورت می‌توانید تمرینات ورزشی معمول خود را ادامه دهید اما توجه داشته باشید که نباید خیلی سنگین باشند.
رابطه جنسی در ماه نهم بارداری ممکن است روند زایمان را تسریع کند، به خصوص اگر ترم کامل باشید. دلیلش این است که اسپرم در واژن می‌تواند به دهانه رحم برسد و در صورت ارگاسم، انقباضات شروع می‌شوند.
از طرف دیگر، اگر در معرض زایمان زودرس هستید، پزشک ممکن است شما را از رابطه جنسی منع کند. همچنین اگر کیسه آب شما پاره شده، باید از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید تا خطر عفونت کاهش یابد.
بیشتر بخوانید: چه چیزهایی باعث زایمان زودرس می شود؟
نحوه قرارگیری نوزاد در رحم درست پیش از تولد می‌تواند تاثیر زیادی بر زایمان و روند تولد داشته باشد. این موقعیت را «وضعیت جنین» می‌نامند.
نوزادان در طول بارداری زیاد می‌چرخند، کشیده می‌شوند و حرکت می‌کنند. با این حال، پیش از شروع زایمان، معمولاً در موقعیتی قرار می‌گیرند که امکان تولد از کانال زایمان با سر به جلو فراهم باشد. این موقعیت را وضعیت سفالیک (سر به جلو) می‌نامند اما روش‌های دیگری هم وجود دارد که نوزاد ممکن است درست قبل از زایمان در آن قرار گیرد.
بیشتر نوزادان در اوایل بارداری به صورت افقی هستند اما کمی پیش از زایمان کمتر این‌طور باقی می‌مانند. اگر در هفته ۳۷ نوزاد در این وضعیت باشد، پزشک ممکن است با چرخش سفالیک خارجی تلاش کند. اگر موفق نشود یا نوزاد دوباره افقی شود، بسیاری از این نوزادان با سزارین متولد می‌شوند.
با رشد کامل نوزاد و آمادگی برای تولد، توجه به رژیم غذایی که سیستم ایمنی بدن را تقویت کند، اهمیت زیادی دارد. مواد مغذی مانند پروتئین، آهن، کلسیم، فیبر و چربی‌های سالم نقش مهمی در آماده سازی بدن برای زایمان و حفظ سلامت نوزاد دارند. اجزای اصلی وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌های شما در ماه نهم بارداری باید شامل موارد زیر باشد:
بیشتر بخوانید: ۱۵ غذای مفید برای ماه نهم بارداری | راهنمای کامل تغذیه ماه آخر بارداری + غذاهای ممنوعه
در این گروه‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد مغذی مورد نیاز روزانه‌ی شما وجود دارند.
نقل قول از:
Research has shown that women who are allowed eating privileges have shorter labors — up to 16 minutes shorter.
ترجمه:
تحقیقات نشان داده‌اند زنانی که قبل از زایمان اجازه خوردن دارند، مدت زمان زایمانشان تا 16 دقیقه کمتر است.
میوه‌هایی که در ماه نهم بارداری باید در حد اعتدال بخورید، عبارتند از:
در ماه نهم بارداری، پزشک متخصص نظارت دقیق‌تری بر روند بارداری دارد و اقدامات پزشکی مهم در این دوره شامل موارد زیر است.
با نزدیک شدن به موعد زایمان، توجه به هرگونه علائم غیرعادی مانند عوارض بارداری ضروری است. در صورت بروز هر مشکل، باید فوراً با پزشک تماس بگیرید.
