به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقایان محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، فواد ایزدی کارشناس مسائل بین الملل و علیرضا کوهکن کارشناس مسائل بین الملل میهمانان استودیو گفتگوی ویژه خبری و کاظم غریب آبادی معاون حقوقی و بین الملل وزارت امور خارجه در ارتباط تلفنی با این برنامه به بررسی ابعاد حقوقی، سیاسی و اقتصادی فعال سازی اسنپ بک پرداختند و به سوالات در این رابطه پاسخ دادند. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:

غریب آبادی با اشاره به تصویب این قطعنامه گفت: آن چیزی که امروز در شورای امنیت روی داد، قطعنامه‌ای برطبق اصول قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام مبنی بر تداوم تعلیق تحریم‌ها در شورای امنیت راجع به جمهوری اسلامی ایران و البته ابزار‌های لازم برخودار نبود ولی ۴ کشور رای مثبت دادند و دو کشور ممتنع و ۹ کشور رای منفی به این قطعنامه دادند که از اجماع لازم برخوردار نبود ولی در تکمیل فرآیند اسنپ بک این کار صورت گرفت، چرا این سه کشور اروپایی این کشور را انجام دادند. سه کشور اروپایی خودشان هیچ وقت پایبند نبودند به تعهدات خودشان و همچنین اتحادیه اروپا تحت برجام هفت سال است که آمریکا از برجام خارج شده و این‌ها هم ذره‌ای از تعهدات خودشان را انجام ندادند و الان ادعا می‌کنند که محق هستند در برجام و ایران پایبند نبوده است به تعهدات برجامی اش و این فرِآیند اسنپ بک را شروع کردند. چین و روسیه استدلالات بسیار دقیق و حقوقی خودمان به اطلاع شورای امنیت و سازمان ملل رساندیم که اقدامات این سه کشور غیرقانونی است برای اسنپ بک.
از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران همیشه به دیپلماسی و تعامل باور داشته است و ما تمام تلاش لازم را انجام دادیم که از طریق دیپلماتیک بتوانیم جلوی اقدامات کشور‌های اروپایی را بگیریم، چرا عقیده مان بر این است که ممکن است از طریق دیپلماسی جلوی این اقدامات را بگیریم و جمهوری اسلامی همواره یک چهره بسیار منطقی و معقول از خودش در این راستا از خودش نشان داد، ضمن حفظ عزت و پرستیژ جمهوری اسلامی ایران که این مهم است که به آن توجه کنیم.
مهم است وقتی سه کشور اروپایی می‌خواهند کاری را علیه جمهوری اسلامی ایران انجام دهند با حمایت آمریکا این گونه نباشد که هزینه اش را گردن جمهوری اسلامی بیاندازند و بگویند ما خواهان تعامل و دیپلماسی بودیم اما اینها نخواستند از طروق دیپلماسی حل و فصل شود باید این بهانه‌ها از این‌ها می‌گرفتیم و این اتفاق افتاد، کاری که جمهوری اسلامی ایران با آژانس انجام داد و این تفاهمی که در قاهره بین دو طرف صورت گرفت در همین راستا بود. این تفاهم انجام شد، اما نگاه سه کشور اروپایی به آن بی توجهی و نادیده انگاشتن این تفاهم بود.
یا پیشنهادی که ظرف چند روز گذشته از طرف جمهوری اسلامی ایران و وزیر امورخارجه به این کشور‌ها ارائه شد، پیشنهادی منطقی، معقول و متوازن بود که می‌توانست برخی از موضوعات را رفع کند از جمله همین بحث اسنپ بک را، دیدیم که رئیس جمهور فرانسه از آن به عنوان یک پیشنهاد معقول یاد کرد، اما به یک بهانه واهی این پیشنهاد را رد کرد، که مثلا وزیر امورخارجه ایران اختیارات کامل در این زمینه ندارد و نماینده کل نظامش محسوب نمی‌شود و این حرف بسیار واهی و غلط است و همگان همه این را می‌دانند که وقتی وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران صحبت می‌کند این پشتوانه نظام را دارد، شاید در داخل برخی نظرات متفاوتی داشته باشند، اما تصمیم، تصمیم نظام است و پشتوانه نظام برخوردارست و فقط بهانه‌ای بود برای کشور فرانسه و اروپایی که این پیشنهاد منطقی جمهوری اسلامی را رد کنند و جمهوری اسلامی ایران بسیار منطقی و معقول ظاهر شد و سه کشور بسیار سیاسی وارد شدند و نشان دادند که وقتی حرف از دیپلماسی می‌زنند، اعتقادی به دیپلماسی ندارند. نشان دادند کاملا وابسته به سیاست‌های آمریکا هستند در این زمینه و هیچ قدرت تصمیم گیری مستقلی را متاسفانه در این چارچوب ندارند.

نکته دیگری که باید توجه کرد راجع به موضوع اسنپ بک است، این قطعنامه‌ای که امروز مطرح شد در فرآیند تکمیل آن حلقه اسنپ بک است و طبیعتا ظرف شش- هفت روز آینده رویداد دیگری در حوزه دیپلماسی روی ندهد، این تحریم‌های خاتمه یافته شورای امنیت از یک هفته دیگر فعال خواهد شد. این تحریم‌ها چی هستند، باید کارشناسان اقتصادی بیشتر صحبت کنند در این زمینه، تحریم‌های شورای امنیت کلا قابل قیاس با تحریم یک جانبه نیست، ایران تحت شدیدترین، ظالمانه‌ترین تحریم‌های یک جانبه در طول تاریخ بشریت قرارداشته است من نمی‌خواهم این را بگویم که تحریم‌ها چیزی نیست و فقط کاغذ پاره است، نه تحریم‌های شورای امنیت باید جدی گرفت.ولی چیزی به نظام تحریمی ایران اضافه نخواهد کرد و بسیار مراقب باشیم که در دام این عملیات روانی که کشور‌های غربی و آمریکا برای ما طراحی کردند گرفتار نشویم. دستگاه رسانه‌ای و تبلیغات ما باید بسیار مراقب باشید که این فشار‌های عملیات روانی را به داخل منتقل نکنیم، تحریم‌های یک جانبه سرجای خودش است، اما باید ما در این خصوص این تحریم‌ها روشنگری لازم را داشته باشیم که بیشتر یک جنبه عملیات روانی دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که واکنش کشور ما در این زمینه چه می‌تواند باشد ضمن این که آیا آن توافقی که بین ایران و آژانس در قاهره انجام گرفت تحت تاثیر رای امروز قرار خواهد گرفت؟ افزود: الان تحریم‌ها اگر بخواهد برگردد، یک هفته دیگر برمی گردد، در پایان روز ۲۷ سپتامبر که یک هفته دیگر است، الان آن تحریم‌های خاتمه یافته شورای امنیت با این قطعنامه‌ای که مطرح شد در چارچوب شورای امنیت و تصویب نشد برنمی گردد، تا یک هفته دیگر زمان است برای بازگشت تحریم ها. چنانچه این تحریم‌ها برگردد، ظرف یک هفته و اتفاق خاصی در حوزه دیپلماسی روی ندهد و این تحریم‌ها برگردد طبیعتا بسیار منطقی است که این تفاهمی که با آژانس منعقد شد در قاهره کاملا اجراش متوقف خواهد شد. به صراحت وزیر امور خارجه در قاهره بعد از امضای این تفاهم نامه اعلام کرد که اگر اقداما خصمانه‌ای علیه ایران صورت بگیرد، از جمله و شامل برگشت این قطعنامه‌های تحریمی یا انجام اسنپ بک آن تفاهم کاملا خاتمه یافته تلقی خواهد شد و این بدیهی است و این که چه اقدامات دیگری جمهوری اسلامی ایران انجام خواهد داد علاوه بر توقف تفاهمی که با آژانس منعقد شده است اخیرا، این در مجامع بالادستی در سطح سیاستگزاری در حال بررسی است و در موعد خودش اعلام خواهد شد.

غریب آبادی با اشاره به اینکه در طول این یک هفته قرار است اقدامی انجام دهیم، ادامه داد: تعامل و دیپلماسی هیچ وقت بسته نیست، در شرایطی که این گونه چالش و تقابل‌ها وجود دارد دیپلماسی فعال است، طبیعتا این گفت‌و‌گو‌ها و این تعاملات دیپلماسی با طرف‌های مختلف ظرف چند روز آتی ادامه خواهد کرد.

پورابراهیمی در رابطه با اثر اقتصادی بازگشت تحریم ها این طور بیان کرد: اولین قطعنامه‌ای که علیه جمهوری اسلامی ایران انجام شد، در سال ۲۰۰۶ قطعنامه ۱۶۹۶ است که محتوای این قطعنامه می‌گوید تحریم‌های الزام آور علیه جمهوری اسلامی شامل ممنوعیت تجارت مواد و فناوری مرتبط با برنامه هسته‌ای و موشکی است. موضوعات مربوط به قطعنامه ۱۷۳۷ همین را می‌گوید، مثال ۲۰۰۶ را مطرح می‌کند، قطعنامه ۱۷۴۷، ۲۰۰۷ است که موضوعات مرتبط با ممنوعیت صادرات تسهیلات از ایران، محدودیت‌های مالی و تجاری علیه برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران اگر مواردی مربوط به قطعنامه سازمان ملل تمام مواردی که منجر به محدودیت‌های اقتصادی می‌شود موضوعش یا برنامه هسته‌ای است یا برنامه موشکی، موضوع قطعنامه چهارم به این شکل ۲۰۰۸ است، قطعنامه ۱۸۰۳ محتوایش تشدید تحریم شامل محدودیت‌های بیشتر بر تجارت مواد حساس هسته‌ای، نظارت بر بانک‌های ایرانی و گسترش لیست افراد و نهاد‌های تحت تعقیب در موضوعات هسته‌ای و موشکی. قطعنامه‌های بعدی خیلی خلاصه اشاره کنم، ۱۸۳۵ و قطعنامه ۱۹۲۲، علیه جمهوری اسلامی ایران قبل از برجام توسط سازمان ملل انجام شده است، در دو سرفصل قرار می‌گیرد، موضوعات مرتبط با حوزه هسته‌ای و موشکی. قطعنامه‌ای که آمریکایی‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران صادر کردند ابعادش بسیارگسترده است این ابعاد شامل مباحث مرتبط با مباحث اقتصادی، موضوعات منطقه‌ای، حقوق بشر و تمام آن چه که می‌توانست در یک مجموعه تحریمی علیه کشوری ایجاد شود آمریکایی‌ها از ۲۰۱۸ علیه جمهوری اسلامی ایران انجام دادند.
به دلیل ساختار کشور آمریکا که آن جا موضوع بحث مبادلات تجاری در دنیا انجام می‌شود همه چیز باید از فدرال رزرو تاییدیه بگیرند و از سوئیفت این مسیر را طی کنند آمریکایی ها به واسطه این ابزاری که داشتند به مراتب نسبت به سازمان ملل، سازوکاری که در سازمان ملل که تحریم هایش که عملیات اجرایی بدهد و عملیاتی کند چیزی در آن جا ندیدیم، ولی در تحریم‌های آمریکا ابزار سوئیفت در ارتباط با تراکنش‌هایی که انجام شد در هر کجای دنیا، تحریم‌های ثانویه و اخیرا تحریم‌های هوشمندانه انجام دادند، ابعاد و هم کیفیت تحریم‌ها اثر این تحریم‌ها در اقتصاد ایران مسیری است که سال‌های مختلف شاهدیم و این تجربه کل این تحریم‌هایی است که تا حالا انجام شده است.

ایزدی با اشاره به رای گیری امروز و تاثیرش بر اقتصاد کشورمان هم گفت: تحریم‌های آمریکا، تحریم‌های اصلی است و قاعدتا داستان اسنپ بک نباید تاثیری در حوزه اقتصادی ما داشته باشد یک تبصره این است که الان شبکه‌هایی که نتانیاهو پول شان را می‌دهد، در چند ساعت گذشته یک هجمه تبلیغاتی گسترده‌ای ایجاد کردند که با فشار روانی و با عملیات روانی شاید بتوانند قیمت دلار یک چند تومانی بالا ببرند ولی اصل متن قطعنامه‌های گذشته سازمان ملل این بحث اقتصادی ندارد. چون داستان مکانیسم ماشه است، خیلی‌ها فکر می‌کنند که امروز یا هفته دیگر ماشه‌ای کشیده می‌شود و جنگ می‌شود، این هم غلط است. چون ذیل منشور سازمان ملل اگر کشوری بخواهد در حالتی قرار بگیرد که مجوز حمله به آن داده شود آن کشور باید ذیل ماده ۴۲ منشور باشد.
وی ادامه داد: ایران هیچ وقت در طول تاریخ سازمان ملل ذیل ماده ۴۲ منشور نبوده است و ایران هیچ وقت خطر این که آمریکا، انگلیس یا فرانسه با استفاده از ابزار‌های سازمان ملل به ایران حمله کنند، هیچ وقت ذیل این خطر نبوده است. چند ماه پیش هم نبود، ما متوجه شدیم که طرف آمریکایی نیازی به مجوز سازمان ملل برای حمله ندارد، از این جهت بار روانی که می‌خواهد جنگ شود، چون مکانیسم ماشه می‌خواهد فعال شود این نباید وجود داشته باشد، چون اولا طرف مقابل نیازی به این مجوز‌ها ندارد. دوما این اسنپ بک آن مجوز را نمی‌دهد، این دو نکته، در این چند ماهی که از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه می‌گذرد، طرف غربی دو درخواست اصلی دارد و می‌خواهد از اسنپ بک استفاده کند، دیدید الان چند ساعت پیش سفیر انگلیس هم گفت هنوز درِ دیپلماسی بسته نشده است.
هدف طرف‌های غربی این است که از داستان اسنپ بک استفاده کرده و ببینند طرف ایرانی را با همه فشار‌های روانی و سیاسی می‌توانند به سمتی ببرند که می‌خواهند، آن دو درخواست غربی‌ها چیست، درخواست اول شان این است که ما سایت‌های هسته‌ای شما را بمباران کردیم، منتهی بین نهاد‌های اطلاعاتی مان اختلاف است که چقدر خورده است و چقدر مانده است که کجا چقدر اورانیوم غنی شده است و این اطلاعات را شما به ما بدهید، که بعدا بخواهند استفاده کنند، این درخواست اول شان است درخواست دوم شان این است که این موشک‌هایی که شما دارید، دفعه قبل اسرائیل را بلایی سرش آورد که همه دیدند، که اگر شما بروید ذیل‌ ام تی سی آر، تکنولوژی رژیم کنترل تسلیحات موشک‌های بالستیک بیشتر در این حوزه است؛ که اگر کشوری ذیل آن متن برود، برد موشک آن بیش از سیصد کیلومتر نمی‌شود و خلاصه حرف غربی‌ها این است که به ما اطلاعات بدهید که ما دوباره بتوانیم به سایت‌های هسته‌ای شما با دقت بیشتر حمله کنیم. بعد که شما بخواهید موشک بزنید، این‌ها همان کربلا، نجف و این‌ها بخورد، به اسرائیل نرسد، چون سیصد کیلومتر همان حدودست. از این جهت اتفاقی که می‌افتد این است که تا حالا مقامات کشور مقاومت کردند، مردم دعا بفرمایند که در این هفته آینده مقاومت کنند، چون خطر اطلاعاتی که طرف مقابل می‌گیرد و خطر محدودیت‌های موشکی بسیار بیشتر از خطر اسنپ بک است.انتخاب بین بد و بدترست و رمانی که انتخاب بین بد و بدترست شما باید بد را انتخاب کنید، اصولا ما نباید اسنپ بک را در برجام می‌پذیرفتیم، حالا حضراتی که این کار را کردند، بعضی‌های شان الان هم مدعی هستند، به هر حال گذشته‌ها گذشته است.الان نباید طرف غربی بتواند از ابزار اسنپ بک استفاده کند، شما دیدید آقای وزیر خارجه گفته بودند که ما گزارشی اگر تهیه کنیم که وضعیت هسته‌ای ما چطورست این را نمی‌دهیم، تهیه این گزارش هم خطرست و یک مشکل جاسوسی وجود دارد.فقط جاسوس افراد نیست، طرف مقابل در حوزه جاسوسی الکترونیک بسیار توانمندی اش بالاست، شما متنی تهیه کنید به طرف مقابل ندهید، او ممکن است دسترسی پیدا کند با استفاده از فناوری‌هایی که دارد، به نظر می‌رسد که این هفته بگذرد و آن مقاومت کشور ادامه پیدا کند، بهترست برای کشور.

آقای کوهکن هم درباره آثار و تبعات حقوقی اسنپ بک گفت: واقعیت این است که راجع به بازگشت تحریم‌های شورای امنیت با اتفاقاتی که الان افتاد یک اختلاف نظر جدی در میان اعضای شورای امنیت وجود دارد ایران و روسیه و چین و برخی دیگر از اعضا مثل پاکستان و الجزایر این ادعا را دارند که مکانیزمی که در برجام تعبیه شده بود و در قطعنامه ۲۲۳۱ هم آمده این اتفاقاتی که دارد می‌افتد با درخواست سه کشور اروپایی در واقع تایید کننده آن نیست به چه معنا سه موضوع وجود دارد اولین نکته این است که در واقع در تعهدات بین‌المللی شما در صورتی می‌توانید از منافع یک توافقی استفاده کنید که در واقع کار‌ها و وظایفی که در آن توافق دارید را بهش پایبند بوده باشید ایران مدعی است که آمریکا که از توافق خارج شد اروپایی‌ها به صورت رسمی آمدند تعهداتی را پذیرفتند در سال ۲۰۱۸ که ما این تعهدات را انجام می‌دهیم که جبران خروج آمریکا باشد و به همین خاطر ایران یک سال کامل به تعهداتش به صورت کامل حتی بعد از خروج آمریکا پایبند بود آن تعهدات را اروپایی‌ها هیچ کدام را انجام ندادند غیر از آن آمدند بعضی از چیز‌هایی که بند‌هایی که قبلاً باید اتفاق می‌افتاد یعنی دو سال قبل مثلاً در مورد مسائل تسلیحاتی در واقع باید آن تحریم‌ها رفع و لغو می‌شد اروپایی‌ها این تحریم‌ها را نه تنها لغو نکردند بلکه کاملاً برگرداندند و اجرا کردند و همینطور در زمان حمله و جنگ تحمیلی ۱۲ روزه نه تنها از این جنگ باهاش مقابله نکردند که حمایت کردند بعد از آن هم بر خلاف متن صریح برجام آمدند از این صحبت کردند که ایران باید کلاً قطعه سازی را کنار بگذارد به عبارت خیلی ساده‌تر همه آن تعهدات ذیل برجام را انجام ندادند در این حالت شما نمی‌توانید بیایید مدعی باشید که حالا که ما تعهدات را انجام ندادیم از منافعش که یکی اسنپ بک است استفاده کنیم نکته دومی که ایران مطرح می‌کند این است که غیر از این موارد یک مکانیزم آیین نامه‌ای دارد اسنپ بک اعتراض در واقع مکانیزم حل و فصل جلسه شورای وزیران تا نهایتاً می‌رسد به جلسه شورای امنیت و یکی از مواردی که در شورای امنیت باید انجام می‌شد همین قطعنامه‌ای بود که رئیس شورا باید می‌داد و البته قطعنامه معلوم بود که رای نمی‌آورد این بدیهی است، چون وقتی خود انگلستان و فرانسه متقاضی هستند قطعنامه را وتو می‌کنند از آن مهمتر این است که آمریکا جز شورای امنیت است و قبلاً خارج شده حتی اگر همه موافق باشند، چون آمریکا حق وتو دارد آنجا آن را وتو می‌کند به معنای خیلی ساده‌تر وتو نکردن آمریکا این است که من پذیرفتم، چون باید دوباره بپذیرد برجام انجام شود در حالی که خودش از آن خارج شده تحریم‌های ضد برجام وضع کرده تقریباً از یک سال و نیم قبل دستگاه سیاست خارجی کشور برای موضوع اسنپ بک آماده می‌شد وزیر محترم امور خارجه شهریور سال گذشته در نیویورک با سه طرف اروپایی اصلاً راجع به همین موضوع بحث مذاکره پیشنهادات و اینکه چه کار کنیم را انجام داد و از همان موقع اروپایی‌ها هیچ همراهی نداشتند نکته‌ای که جالب توجه است این است که اینجا به نظرم خیلی هم بهش توجه نمی‌شود ما الان هیچ فعالیت هسته‌ای نداریم یعنی بعد از این تجاوز کاملاً خلاف قانونی که اتفاق افتاد ضد کشور ما الان فعالیت هسته‌ای نداریم و در حالتی که هیچ فعالیت هسته‌ای نداریم شورای امنیت موضوع هسته‌ای ما را در دستور کار قرار داده و ما را به عنوان تهدید در حوزه هسته‌ای برمی‌شمارد در حالی که ما اصلاً فعالیت هسته‌ای نداریم بعد از موضوعاتی که امروز مثلاً در جلسه شورا مطرح شد این بود که ما نگرانیم که اولاً ایران گزارش نمی‌دهد ما آخرین مذاکراتی که با آژانس انجام شد گفتیم که به فرض که ما بخواهیم گزارش بدهیم سایت‌ها بمباران شده اصلاً ورودی ندارد سایت سایت بالاخره باید بروید آنجا گزارش بگیرید یک عرف بین المللی است در منطقه‌ای که مورد تهاجم قرار گرفته جنگ اتفاق افتاده یا هر چیزی ابتدا باید یک پاکسازی اتفاق بیفتد موشک عمل نکرده‌ای بمبی هر چیزی حتی به فرض اینکه ایران اجازه می‌داد که البته تصمیم کشور این بود که طبیعتاً بعد از آن تجاوز این اتفاق نیفتد و شما نمی‌توانید بگویید که من همین فردا می‌روم ببینم حداقل چند ماه زمان می‌خواهد که آنجا امن شود تا شما بتوانید بروید بازدید کنید اینها را به عنوان دستاویزی برای اینکه ما را در واقع تهدید قلمداد کنند مطرح کردند به همین دلایل ایران روسیه و چین معتقد هستند که تحریم‌ها امکان بازگشت یعنی این مکانیزم اصلاً مکانیزم درستی نیست برای همین هم اروپایی‌ها قبل از اینکه روسیه، چون اکتبر که زمان انتهای این مکانیزم است روسیه که رئیس شورای امنیت بود قبل از اینکه روسیه ریاست را به عهده بگیرد یعنی طوری تنظیم کردند که تا آخر سپتامبر تا ۲۸ سپتامبر که می‌شود ۹ روز بعد دقیقاً این فرایند کامل شده باشد که به زمان ریاست روسیه نرسد بنابراین در یک جمله یک اختلاف جدی وجود دارد که اصلاً این تحریم‌ها برمی‌گردد یا نه از آن مهمتر این است که، چون دو عضو دائم شورای امنیت مخالف بازگشت هستند فرض بازگشت مکانیزم نظارت و اعمال اتفاق نخواهد افتاد، چون باید یک کمیته تشکیل بدهید که بگوید که این تحریم‌ها کجایش باید اعمال شود و کجایش نباید اعمال شود یک مسئله بسیار مهم به نظر می‌رسد.

پورابراهیمی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه اثر بازگشت تحریم‌های سازمان ملل بر بازار‌های اصلی کشور و بر تجارت کشور و بر مایحتاج مردم چیست، گفت: حوزه عمل تحریم‌های سازمان ملل در صورتی که با توضیحاتی که فرمودند در مباحثی که مطرح شد در صورتی که فکر کنیم صد در صد برگردد آن شش تحریمی که از آن نام بردیم تنها و تنها موضوعات مربوط به حوزه فعالیت‌های هسته‌ای و موشکی که ارتباطی با حوزه بانک دارد چه حوزه کشتیرانی و حمل و نقل دارد و موضوعات مختلف دارد هیچ ارتباطی این تحریم‌های سازمان ملل که الان مصوب شده فقط کافی است مردم یک جستجویی کنند و به خوبی مشخص است که محتوا چه چیزی است هیچ ارتباطی این شش تحریم با موضوع کالای اساسی با موضوع فروش نفت با موضوع تجارت با موضوع فعالیت‌هایی که در حوزه هسته‌ای و موشکی ارتباطی ندارد هیچ ارتباطی نخواهد داشت پس بنابراین اصل موضوع برمی‌گردد به این بخش البته فضای روانی ناشی از این می‌تواند اثرگذار باشد طبیعتاً کشور‌هایی که ذیل سازمان ملل دارند فعالیت می‌کنند به واسطه برگشت تحریم‌ها می‌توانند تاثیرپذیر باشند این تحریم‌ها می‌تواند به یک شکلی تا یک حدی اثرات آن را بگذارد ولی واقعیت میدان این است که عرض کردم خدمتتان نکته بعدی که حائز اهمیت است این است که پیش‌بینی می‌شد که این اتفاقات رقم بخورد همین اجلاس اخیر شانگهایی که جمهوری اسلامی هم بالاخره فعال حضور پیدا کرده خیلی جالب است مردم ما بدانند فعالان اقتصادی بدانند در اجلاس اخیر شانگهای دو سه تصمیم مهم گرفته شد یکی از تصمیمات مهمی که گرفته شد و ایران هم در آن نقش داشت موضوع کمیته مبارزه با تحریم‌های آمریکا علیه عضو کشور‌های شانگهای است یعنی خود این مجموعه الان آمده یک کار بزرگ دارد انجام می‌دهد که اگر کشوری مورد تحریم یک جانبه قرار گرفت یا شبیه به این انجام شد چگونه باید در مقابل آن عمل کند تحریم سازمان ملل که موضوعش را عرض کردم ارتباطی با حوزه تجارت و فروش نفت و مراودات بانکی و کالا‌های اساسی ندارد یکی از اقداماتی که در شانگهای یک ظرفیت بزرگ برای جمهوری اسلامی ایران فراهم شده موضوعات مربوط به پول مشترک است که خیلی آمریکایی‌ها را هم عصبانی کرده، چون اگر این ابزار از دست آمریکایی‌ها گرفته شود آمریکایی‌ها دیگر راه مقابله با آن را هم ندارند من امروز هم در این برنامه عرض می‌کنم ساز و کاری که آمریکایی‌ها در اجرای قطعنامه‌هایشان یا تحریم‌هایشان بهتر است بگوییم علیه جمهوری اسلامی ایران داشتند قابل قیاس با ساز و کاری که سازمان ملل در ارتباط با تحریم‌ها می‌خواهد در خصوص هر کشوری اعمال کند وجود ندارد مهم‌ترین ساز و کار آنها همین به عبارتی غلبه دلار بر تجارت جهانی است الان این دارد به شکلی تهدید می‌شود و به شکلی مورد هجمه قرار می‌گیرد که کشور‌های عضو شانگهای و بریکس آمده‌اند پول مشترک را دارند تعریف می‌کنند که جمهوری اسلامی ایران به راحتی می‌تواند بخش زیادی از موضوعاتی که حتی تحریم‌های آمریکا بوده را به واسطه این قضیه مدیریت کند.

رئیس کمیسیون اقتصادی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به این پرسش که شریک اصلی تجاریمان چین و امارات و در صادرات عراق است، برای این شرکا آیا اتفاقی فکر می‌کنید رخ دهد؟ اضافه کرد: ما تقریباً ۸۰ درصد تجارتمان با ۱۰ کشور است تقریباً و ۲۰ درصد مابقی با بقیه کشور‌ها است یعنی بنابراین اثر اصلی تجارتمان با مجموعه‌ای است که ما با آنها همکاری کرده‌ایم اینها در اوج تحریم‌های آمریکایی‌ها با روش‌های مختلف این مسیر را دنبال کرده‌اند در حوزه هسته‌ای و موشکی هم که اصلاً موضوع همکاری ما در حوزه تجارت با اینها نبوده و نیست، بنابراین موضوع از این جهت است ولی فضای روانی ناشی از اسنپ بک همانطور که فرمودند دلیل اینکه هجمه سنگینی در رسانه‌های خارجی دارند علیه جمهوری اسلامی ایران انجام می‌دهند و موضوعاتی حتی مطرح می‌کنند که اصلاً ارتباطی ندارد جمهوری اسلامی ایران اصلاً آن حوزه جنگ نظامی در خصوص ایران به عبارتی صادق نیست جمله آخرم که می‌خواهم عرض کنم این است که حتی در موضوعات اخیر در بریکس و حتی توافقاتی که اخیراً جمهوری اسلامی ایران انجام داده رویکرد تجارت تهاتری یکی از موضوعات خیلی مهمی است که الان با ۱۰ کشور جمهوری اسلامی ایران قرارداد بسته یعنی ما بخشی از تحریم‌هایی که آمریکایی‌ها داشته‌اند ما باید از تحریم‌های آمریکایی‌ها بگوییم به واسطه آنها فشار به جمهوری اسلامی می‌گذاشتند راهکار‌هایی الان پیشنهاد شده مثل همان چیز‌هایی که در بخش توافقاتی که در کشور‌های عضو شانگهای عرض کردم در دو محور تعریف پول مشترک که بتواند ارز جهان شمول دلار را جدا کند و کنار بزند و موضوع بحث بعدی هم این است که کمیته مواجهه با تحریم‌های آمریکایی‌ها که الان به شدت چینی‌ها روی آن حساس شده‌اند و دارند کار می‌کنند لذا این ظرفیت فراهم شده و نکته آخر هم این است که ما در کشورمان تجربه به ما نشان داده که ما در کشورمان اگر تمهیدات اقتصادی متناسب با این شرایط را بگیریم حتماً این آثار می‌تواند به حداقل برسد من نمی‌خواهم بگویم تاثیر ندارد تاثیراتش به حداقل هم ما می‌توانیم بسیار کاهش بدهیم کما اینکه در تحریم‌های آمریکایی‌ها هم همین بود یکی از نکات مهمی که در داخل کشور به نظرم مطرح است این است که ما بعضی وقت‌ها اسنپ بک‌های داخلی داریم.

ایزدی گفت: در نامه مشترک ایران و روسیه و چین بود که آن مکانیزمی که در برجام دیده شده برای اینکه اسنپ بک فعال شود آن مراحل طی نشده چند نکته مهم فرمودند یکی این بود و این هم درست است آن نکته که من عرض کردم این است که اصولاً ۱۰ سال پیش زمانی که ما متوجه شدیم که یک داستانی به اسم اسنپ بک است که در طول تاریخ بشر سابقه ندارد شما در یک توافقی باشید یک طرف اجرا نکند یک طرف اجرا کند بعد آن طرفی که اجرا می‌کند محکوم شود نه در تاریخ سازمان ملل داریم و نه در تاریخ بشر تا آنجایی که من دیدم داریم این یکمی نباید پذیرفته می‌شد حالا پذیرفته شده حالا گذشته‌ها گذشته نکته‌ای که الان به نظرم مهم است این است که آن اتفاقی که امروز باید می‌افتاد افتاد یعنی هم روسیه و هم چین دو تا عضو دائم شورای امنیت هستند در مقابل دو عضو دیگر انگلیس و فرانسه آمریکا سوخته و رفته، چون از برجام خارج شده در عمل دفعه قبل هم سال ۲۰۲۰ هم سعی کرده‌اند این مکانیزم ماشه رو خودشان تنهایی فعال کنند که نشد از این جهت اختلاف شده در درون شورای امنیت شما می‌دانید شورای امنیت رئیس دوره‌ای دارد یک ماهه الان کره جنوبی است که همسو با قلب ریاست خودش ممتنع داد یک متنی را که خودش داده بود خودش رای ممتنع داد که معلوم می‌شود متن تحت فشار داده، چون شما اگر واقعاً به متنی اعتقاد دارید باید به متن خودتان رای بدهید به متن خودش رای نداد رای ممتنع داد اتفاقی که باید می‌افتاد افتاد یک دغدغه‌ای وجود داشت می‌دانید در کشور ما افرادی داریم که یک دیپلمات روس در سازمان ملل وقتی یک دیپلمات آمریکایی را می‌بیند یک هلو می‌گوید مثلاً اینها می‌گویند که روسیه ایران را فروخت چین ایران را فروخت یک فضای روانی این چنینی دارد این اتفاق نیفتاد این خوف وجود داشت در جا‌هایی در کشور چرا اتفاق نیفتاد، چون هم سخنرانی نماینده روسیه و هم سخنرانی نماینده چین در اخبار بود که اینها نامه رسمی دادند مخالفت خیلی جدی که هم این غیرقانونی است و هم نامعتبر است و هم ما اجرا نخواهیم کرد یعنی آن اتفاقتی که امروز باید می‌افتاد و خوفی وجود داشت که شاید با این قدرت اینها مخالفت نکنند با نظر انگلیس و فرانسه نه کاملاً گفتند که ما اجرا نمی‌کنیم نکته مهمی است و این نباید بهش بی‌توجه باشیم در سازمان ملل ما آقای گوترش را داریم که دبیر کل است منتها آقای گوترش رئیس سازمان ملل نیست دبیرکل ست و چند هفته پیش هم نامه‌ای را منتشر کرد که در مباحث اسنپ بک شما با من تماس نگیرید این خبر خوبی است، چون اگر این یک نقش قاضی پیدا می‌کرد آن وقت کار شاید مشکل‌تر می‌شد با توجه به اینکه او هم اروپایی است الان ما رئیس دوره‌ای داریم رئیس دوره‌ای فعلی نسبت به این قطعنامه مردد است رئیس دوره بعدی که اتفاقاً اصل هم آنجاست، چون ۲۶ مهر که ۲۲۳۱ تموم می‌شود روسیه است که رئیس دوره‌ای است و انتظاری که از روسیه وجود دارد این است که این حالتی که امروز داشت را حفظ کند روز ۲۶ مهر هم نامه دیگری بدهد اعلام کند که ۲۲۳۱ تمام شد یک نکته مهمی را آقای دکتر فرمودند که ۸۰ درصد تجارت ما با ۱۰ کشور است این ۱۰ کشور الان با ایران کار می‌کنند چین که شاید اصلی‌ترین کشوری است که در حوزه اقتصادی ما باهاش رابطه داریم امروز گفته که من این اسنپ بک را نه قبول دارم و نه اجرا خواهم کرد کار دیپلماسی ما قاعدتاً باید این باشد.

کارشناس مسائل غرب آسیا درباره این مسئله که چه فضایی پیش رویمان است و باید چه کار کنیم گفت: اتفاقی که باید بیفتد و افتاده در فعالیت‌های دیپلماتیک، چون بحث دیپلماسی علاقه به دیپلماسی زیاد است این یک فضای خوبی برای کار دیپلماتیک است اتفاقی که باید بیفتد این است که روسیه حالت فعلی خودش را حفظ کند ببینید کشور‌ها بالا و پایین می‌روند این طبیعت سیاست بین‌الملل است همین حالت پرقدرتی که امروز آمده‌اند در سازمان ملل و آن سخنرانی خیلی خوب نماینده روسیه این ادامه پیدا کند این ۱، یعنی روز ۲۶ مهر روسیه به عنوان رئیس دوره‌ای سازمان ملل بیانیه بدهد که برجام تمام شد این می‌شود نظر روسیه و چین حالا دیدید پاکستان و الجزایر اینها هم همراه بودند رای مثبت دادند آن طرف ادعا می‌کند که مکانیزم ماشه فعال شده این طرف ادعا می‌کند مکانیزم ماشه فعال نشده آن طرف دو تا عضو دائم دارد این طرف دو تا عضو دائم دارد ابهام می‌شود و آن ۱۰ کشور یک فرصتی پیدا می‌کنند که همان کار‌هایی را که قبل از مکانیزم ماشه انجام می‌دادند ادامه بدهند چرا، چون ابهام وجود دارد معلوم نیست تکلیف چه شده این می‌شود کار دیپلماتیکی که باید انجام بدهند.

کوهکن کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به این پرسش که بهترین استراتژی کشور در این مدت چه می‌تواند باشد گفت: دستگاه سیاست خارجی اینطور که در اخبار می‌بینیم و دوستان کارهایشان را می‌بینیم در این مدت دو برنامه مشخص را پیگیری کرده یکی این بود که در واقع شرایط و تصویری را در دنیا و در داخل بسازد که ما حداکثر تلاشمان را داریم می‌کنیم که اسنپ بک اتفاق نیفتد از مذاکره با آمریکایی‌ها که با بمباران خود آمریکایی‌ها مذاکره به اتمام رسید تا مذاکره با اروپایی‌ها حتی وسط جنگ برای همین موضوع و بعدش که همچنان هم ادامه دارد ظاهرا در هفته‌ای که در پیش رو داریم هم وزیر امور خارجه راجع به همین موضوع مذاکراتی خواهد داشت تا مذاکره با آژانس ذیل قانونی که مجلس تصویب کرده و همه این مراحل را طی کرد، اما دیدیم که غربی‌ها توجه نکردند کار دومی که سیاست خارجی ما در این مدت پیگیری کرد این بود که در واقع قطعه‌های حقوقی و سیاسی را کنار هم بگذارد که اجرای این کاری که اروپایی‌ها می‌خواهند انجام بدهند را با چالش مواجه کند ما یادمان نرود این چهار رای مثبت به این قطعنامه که معلوم بود رای نمی‌آورد و دو رای ممتنع اینها خود به خود در شورای امنیت اتفاق نمی‌افتاد همین شورای امنیت ما را با اجماع تحریم کرد قطعنامه ۱۹۲۹ با ۱۳ رای موافق اتفاق افتاد، نکته سوم اینکه این اتفاقات من را خیلی یاد تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ می‌اندازد اون زمان دستگاه سیاست خارجی همین کار را کرد آخرینش این بود که توافق تهران را انجام داد چیزی که برزیل و ترکیه آمدند از طرف رئیس جمهور وقت آمریکا در تهران با ایران توافق کردند توافقی که خود آمریکایی‌ها هم فکر نمی‌کردند انجام شود توافق قاهره خیلی شبیه به این و آن زمان هم غربی‌ها به همان چیزی که گفته بودند که اگر شما انجام بدهید ما تحریم نمی‌کنیم توجه نکردند، یک نکته خیلی کلیدی دارد آن چیزی که آن زمان به ما ضربه زد سال ۸۸ تا ۸۹ اینها اختلافات داخلی بود که طرف خارجی را مصر کرد برای اینکه خیلی جدی‌تر با ما برخورد کند آن چیزی که مقام معظم رهبری الان به شدت روی آن تاکید می‌کنند و فضای عمومی بعد از جنگ هم همین است یعنی جلوگیری از اختلافات داخلی و انسجام داخلی در مقابله با طرف خارجی آن کمک اصلی را به سیاست خارجی ما در مقابله با این مشکلات خواهد کرد.

پور ابراهیمی ادامه داد: من می‌خواستم عرض کنم ما تجربه تحریم‌ها را مدت‌ها داریم، آنچه که به نظرم کشور در حوزه اقتصادی می‌تواند رو به جلو ببرد اقدامات داخلی است ما بعضی وقت‌ها شاید اسنپ بک‌های داخلی هستیم به عنوان مثال عرض می‌کنم سیاست‌هایی که در حوزه مسائل ارزی کشور ما در طول یکی دو سال اخیر شاهدش هستیم به نظرم یک نوع اسنپ بک داخلی محسوب می‌شود یعنی اگر ما اینها را درست کنیم خیلی از فعالان اقتصادی من با فعالان اقتصادی بار‌ها جلسه گذاشتم می‌گویند ما مشکلاتمان را با تحریم‌ها حل می‌کنیم شما مشکلات فضای کسب و کار و سیاست‌های ارزی که امروز تجارتمان را دچار چالش کرده اینها را حل کنید آنها همشون قابل حل خواهند بود.