در بسیاری از موارد، متقاضیانی که آوردههای مالی خود را به امید خانهدار شدن پرداخت کردهاند، سالهاست در بلاتکلیفی به سر میبرند. موعد تحویل واحدها بارها به تعویق افتاده و وعدههای جدید نیز هیچگاه رنگ تحقق به خود نگرفته است. این وضعیت، فشار روانی و اقتصادی سنگینی را بر خانوارها وارد کرده و در عمل بخش بزرگی از طبقه متوسط و کمدرآمد را از دسترسی به حق مسکن محروم ساخته است.
مشکل اصلی در این میان، نبود برنامهریزی دقیق و منابع مالی پایدار است. بسیاری از پروژهها بدون تأمین بودجه کافی کلید خوردهاند و به همین دلیل در نیمه راه متوقف ماندهاند. این تعللها نه تنها هزینه تکمیل پروژه را در آینده افزایش میدهد، بلکه ارزش آوردههای مردم را نیز به دلیل تورم و افزایش قیمت مصالح ساختمانی کاهش میدهد.
از سوی دیگر، تغییر دولتها و سیاستهای متناقض نیز به سردرگمی پروژههای بزرگ مسکنی دامن زده است. هر دولت جدید به جای تکمیل پروژههای نیمهتمام گذشته، طرح تازهای را کلید میزند و این چرخه معیوب سالهاست ادامه دارد. نتیجه آن چیزی نیست جز انباشت پروژههای نیمهکاره و مردمی که همچنان در انتظار تحقق وعدهها هستند.
بلاتکلیفی متقاضیان، تنها یک مشکل فردی نیست، بلکه تبعات اجتماعی گستردهای به دنبال دارد. وقتی خانوارها به امید تحویل واحد دولتی از خرید در بازار آزاد صرفنظر میکنند و سالها در انتظار باقی میمانند، به ناچار هزینههای بالای اجاره را متحمل میشوند. این موضوع فشار معیشتی شدیدی بر خانوادهها وارد میکند و حتی در برخی موارد باعث فروپاشی بنیانهای خانوادگی میشود.
ادامه این روند، شکاف بیاعتمادی میان مردم و دولت را عمیقتر میکند. وقتی وعدههای کلان در حوزهای بهقدمت مسکن عملی نمیشود، باور عمومی نسبت به دیگر برنامههای اقتصادی و اجتماعی نیز تضعیف خواهد شد. این وضعیت، نه تنها سرمایه اجتماعی دولت را فرسوده میکند، بلکه تحقق اهداف توسعهای کشور را نیز با مانع جدی روبهرو میسازد.
به همین دلیل، یکی از ضرورتهای اصلی در مدیریت پروژههای بزرگ مسکنی، شفافیت در زمانبندی و تأمین مالی است. دولت اگر توانایی اجرای طرحی را ندارد، نباید وعدههای غیرواقعی بدهد. بلکه باید با ارائه گزارشهای شفاف، واقعیتها را با مردم در میان بگذارد و اعتماد ازدسترفته را تا حد امکان بازسازی کند.
کارشناس سیاست گذاری مسکن از عدم تحویل واحدهای نهضت ملی مسکن بعد از گذشت ۳ سال خبر داد و گفت: بسیاری از متقاضیان بعد از تکمیل آوردههای خود هنوز واحدی تحویل نگرفتهاند.
محسن نادری، کارشناس سیاست گذاری مسکن اظهار داشت: نهضت ملی مسکن یکی از پروژههای بزرگ دولت برای تأمین مسکن مناسب برای اقشار مختلف جامعه است. اما متأسفانه، در برخی موارد، مشکلاتی در تحویل واحدهای مسکونی به وجود آمده که نگرانیهایی را برای متقاضیان ایجاد کرده است و آن هم عدم تحویل و بهرهبرداری از واحدهای نهضت ملی مسکن بعد از گذشت سه سال است.
وی ادامه داد: عدم همکاری بانکها در پرداخت تسهیلات ساخت مسکن یکی از مهم ترین مشکلات در این حوزه است به طوری که بسیاری از متقاضیان آورده های خود را پرداخت کردهاند اما هنوز واحدهای آنها به مرحله سفت کاری و یا حتی فنداسیون نرسیده است و همین امر خود باعث ایجاد مشکلات فراوان برای متقاضیان شده است.
وی به عدم تأمین مالی مناسب از سوی بانکها اشاره کرد و گفت: بسیاری از پروژهها به دلیل عدم تخصیص بودجه کافی با تأخیر مواجه شدهاند و از طرف دیگر عدم برنامهریزی مالی مناسب باعث شده که پیمانکاران نتوانند به تعهدات خود عمل کنند در نتیجه واحدها با مشکلات فراوان در این بخش مواجه شده اند.
کارشناس سیاست گذاری مسکن با اشاره به اینکه باید وزارت راه و شهرسازی در پرداخت تسهیلات از سوی بانکها جدیت داشته باشد افزود: اگر بانکها تسهیلات ۶۵۰ میلیون تومانی را به موقع به متقاضیان پرداخت کند در نتیجه ما شاهد بهبود در اجرای پروژههای نهضت ملی مسکن خواهیم بود.
نادری افزود:برخی از پروژهها به دلیل عدم مدیریت صحیح زمان و منابع، با تأخیرهای زیادی مواجه شدهاند گفت: نبود هماهنگی بین دستگاههای مختلف دولتی و شهرداریها نیز این مشکلات را تشدید کرده است.
او بیان کرد: معضلات مربوط به زمین و مالکیت نیز از دیگر عوامل مؤثر در این زمینه است چراکه عدم تخصیص زمین به خود متقاضیان از دیگر عواملی است که باعث شده واحدها به موقع تحویل داده نشود.