حدود یک ماه پیش، زمانی که وزیر نفت خبر از عرضه بنزین سوپر وارداتی در کشور داد، نگاه‌ها به سمت قیمت و نحوه توزیع این سوخت گران‌قیمت جلب شد.

محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت همان زمان تاکید کرده بود که سهمیه‌های یارانه‌ای تغییری نمی‌کند، کارت سوخت جایگاه‌ها حذف نمی شود و تنها یک محصول جدید برای متقاضیان در سبد سوختی کشور عرضه می شود. اما نکته کلیدی در سخنان او، تعیین حداقل قیمت ۵۰ هزار تومانی برای هر لیتر بنزین سوپر وارداتی بود؛ قیمتی که ارتباطی با سهمیه‌های یارانه‌ای ندارد و صرفاً بر مبنای هزینه‌های واقعی واردات و حمل‌ونقل بخش خصوصی تعیین شده است.

بنزین سوپر از کدام کشور خریداری می‌شود؟

سید حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی از آغاز عملیاتی شدن این سیاست خبر داد. به گفته او، وزارت نفت تاکنون پنج شرکت خصوصی را برای واردات بنزین سوپر تأیید کرده است. شرط اصلی برای ورود به این عرصه، داشتن سیستم توزیع مستقل، مخزن مجزا و عدم استفاده از جایگاه‌های فعلی بنزین یارانه‌ای است. این شرکت‌ها علاوه بر توانایی خرید خارجی، باید در خصوص سازوکار قیمت‌گذاری با شرکت ملی پالایش و پخش نیز به توافق برسند.

حسینی با اعلام اینکه به احتمال زیاد، اولین محموله بنزین سوپر طی همین هفته وارد کشور می شود، تصریح کرد: این محموله از کشور هند تأمین و از طریق امارات به ایران ارسال می‌شود. پیش‌تر نیز سوخت باکیفیت از هند وارد می‌شد و امارات صرفاً به‌عنوان هاب تجاری، نقش واسطه‌ای در این میان ایفا می‌کند.

سایه مکانیزم ماشه بر واردات بنزین سوپر

در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر احتمالی بازگشت مکانیزم ماشه بر روند واردات، حسینی توضیح داد: فرآورده‌های نفتی نظیر بنزین سوپر در فهرست تحریم‌های سازمان ملل قرار ندارد و بیشتر موضوع تحریم‌های موشکی و تسلیحاتی مطرح است. با این حال، این احتمال وجود دارد که طرف آمریکایی از این موضوع به‌عنوان بهانه‌ای برای سخت‌گیری بیشتر استفاده کند.

یک لیتر بنزین سوپر، چند؟

حسینی در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر قیمت تمام‌شده بنزین سوپر وارداتی تأکید کرد: در شرایط کنونی، قیمت جهانی بنزین سوپر کمتر از ۵۰ سنت نیست. در نتیجه با دلار آزاد بیش از ۱۰۰ هزار تومانی، بیش از ۵۰ هزار تومان برای هر لیتر باید در نظر گرفت، آن هم فقط قیمت خرید در کشور مبدا. چراکه هزینه‌های جانبی مانند حمل‌ونقل، تخلیه، جابه‌جایی و سود واردکننده هم به آن اضافه می‌شود. بنابراین، قیمت واقعی قطعاً بیش از ۵۰ هزار تومان است.

به گفته حسینی، باید در نظر داشت (برای بخش خصوصی ایران) در بازار‌های جهانی نیز خرید بنزین با قیمت رسمی ممکن نیست. اگرچه قیمت یک بشکه بنزین ممکن است ۷۵ دلار اعلام شود، اما خریدار عملاً باید ۸۰ تا ۸۵ دلار پرداخت کند. از این‌رو بعید است واردکننده بتواند با قیمت پایه ۵۰ هزار تومانی خریداری کند، مگر اینکه دولت نرخ ارز ترجیحی ۷۰ تا ۸۰ هزار تومانی اختصاص دهد تا واردات با قیمت پایین‌تر ممکن شود.

تولید داخلی یا واردات؟

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در ادامه به بحث تولید داخلی بنزین سوپر نیز پرداخت و اظهار داشت: امکان تولید این نوع بنزین در پالایشگاه‌های کشور وجود دارد، اما ظرفیت تولید پایین می‌آید و تناژ کلی بنزین کاهش پیدا می‌کند. در شرایطی که برای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی، حفظ میزان تولید حیاتی است، کیفیت فدای کمیت می‌شود. به همین دلیل، ترجیح داده می‌شود که بنزین با استاندار و کیفیت یورو۳ و یورو۴ در داخل تولید و نیاز بنزین سوپر از مسیر واردات تأمین شود.

بازار سوخت ایران در آستانه تحولی تازه قرار دارد. ورود بنزین سوپر وارداتی با قیمتی که فراتر از نرخ‌های یارانه‌ای است، فضای جدیدی در اقتصاد انرژی کشور ایجاد می‌کند. اما اینکه این سیاست در عمل چگونه اجرا شود و آیا دولت حاضر به اختصاص ارز مبادله‌ای یا ارز صادراتی برای کنترل قیمت می شود، پرسشی است که پاسخ آن در هفته‌های آینده مشخص می‌شود.