به گزارش اقتصادنیوز، جمعه 28 شهریورماه 1404 نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد برگزار شد؛ نشستی با هدف احیای تحریم های لغو شده به موجب برجام.

قطعنامه پیشنهادی در نهایت به رأی گذاشته شد و با رأی منفی 9 عضو شورای امنیت گامی دیگر برای فعال شدن مکانیسم ماشه برداشته شد.

تمدید لغو تحریم های ایران در حالی به تصویب اکثریت اعضای شورای امنیت نرسید که طی هفته اخیر و مشخصا بعد از استارت خوردن فعال سازی مکانیسم ماشه برخی چهره های منتقد برجام و منتقد دولت بحث خروج از NPT را مطرح کردند و حتی طرح سه فوریتی خروج را نیز در پارلمان تهیه کرده اند. بعد از نشست روز جمعه شورای امنیت حامیان خروج از ان پی تی بار دیگر بر ضرورت اجرایی کردن این تصمیم اصرار دارند درحالیکه کارشناسان سیاست خارجی این اقدام را به منزله اعلام جنگ و بحرانی تر شدن پرونده هسته ای ایران می دانند. 

اقتصادنیوز در این باره با سه نماینده مجلس درباره فرصت محدود دیپلماسی ایران برای لغو مکانیسم ماشه و ایده خروج از NPT گفتگو کرده است. مهرداد بائوج لاهوتی عضو کمیسیون برنامه و بودجه و از طیف نمایندگان اعتدالی مجلس تاکید دارد که باید از فرصت دیپلماسی برای لغو مکانیسم ماشه بهره برد. ابوالفضل ابوترابی نماینده نجف آباد از طیف نمایندگان نزدیک به جبهه پایداری اما تاکید بر خروج از ان پی تی دارد و معتقد است نه مکانیسم ماشه بر اقتصاد ایران اثر دارد نه مذاکره برای لغو آن. بهنام سعیدی از اعضای کمیسیون امنیت ملی  هم از نمایندگان اصولگرای مجلس از آمادگی مجلس برای ارائه طرح خروج از NPT روایت می کند.

لاهوتی: هنوز برای فعال نشدن ماشه زمان داریم

مهرداد بائوج لاهوتی نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با اقتصادنیوز درباره فرصت اندک دیپلماسی ایران برای لغو مکانیسم ماشه گفت: با توجه به فرصت محدود باقی مانده تا اجرای مکانیسم ماشه تیم دیپلماسی از هر ابزاری استفاده می کند. در حالی که دشمن از ابزار زور و قلدری بهره می برد اما ایران در عین اینکه در مقابل این کشورها سر خم نکرده است، از مذاکرات هم غافل نشده است. 

لاهوتی ادامه می‌دهد: ایران آمادگی داشت موضوع حل نشده ای که سال ها در این پیچ و خم ها گیر کرده بود، با اراده ای قوی تر حل کند اما در حین مذاکره به کشور ما حمله کردند. ولی قدرت ایران را که دیدند خودشان متوجه شدند. اگر آنها دنبال حل موضوع هستند نباید ماشه را فعال می کردند و هنوز هم دیر نشده است. بهتر است این کار را ادامه ندهند؛ اگر دنبال حل مسئله نیستند و در مقابل می خواهند از ابزار های زور و قلدری استفاده کنند، همین روند را ادامه می دهند. 

لاهوتی درباره طرح خروج از ان پی تی، گفت: عضویت ایران در NPT از سال 1347 شکل گرفت. ایران که نمی خواهد از NPT خارج شود و همین الان زیر نظر آژانس فعالیت می کند؛ بنابراین آژانس وظیفه دارد از حقوق ایران دفاع کند. ایران در چارچوب مسیر آژانس حرکت می کند اما آژانس در قبال حمایت از ایران بد عمل کرد.

نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی گفت: بعد از جلسه در قاهره و حسن نیتی که ایران برای حل مناقشات نشان داد و بعد از مصاحبه گروسی، باز هم برای آنها مشخص شد ایران به خوبی همکاری کرده است. پس چرا باید از NPT خارج شویم؟ ما خودمان را مقید می دانیم ولی وقتی ما را بمباران کنند و آژانس هم دفاعی نکند، پس چه کاری باید انجام دهیم؟ در سفر اخیری که نمایندگان آژانس به بوشهر داشتند، ایران نشان داد همچنان آماده همکاری است اما در نهایت به نقطه ای رسیدند که دارند ایران را وادار به خروج از NPT می کنند. 

این نماینده مجلس در پاسخ به سوالی که آیا حضور پزشکیان در نیویورک می تواند در فرصت باقیمانده، زمینه را برای رایزنی های مثبت با آمریکا و کشورها اروپایی فراهم سازد یا نه، گفت: این هم بستگی به طرف مقابل دارد. اگر در این سفر، آنها خواهان حل موضوع باشند به طور طبیعی سفر پزشکیان می تواند برای حل مسئله ماشه موثر باشد. اگر اراده در طرف مقابل مبنی بر انصراف از قلدری و تجاوز وجود داشته باشد این مسئله قابل حل است. با توجه به اینکه رئیس جمهور در سفر نیویورک حضور دارد می تواند به رایزنی ها سرعت بیشتر بدهد. 

لاهوتی با بیان اینکه در مذاکرات، کشورهای اروپایی کاره ای نیستند، تأکید کرد: آنها اثبات کردند یکی از کشورهای مستعمره آمریکا هستند. روسای جمهور این سه کشور بدون تصمیم نهایی آمریکا حق تصیمم گیری ندارند.

ابوترابی: مذاکرات نیویورک فایده ای ندارد

ابوالفضل ابوترابی نماینده مردم نجف آباد در مجلس شورای اسلامی نیز درباره پیشنهاد به تیم دیپلماسی ایران در خصوص بهره گیری از فرصت باقی مانده برای تعلیق مکانیسم ماشه به اقتصادنیوز می‌گوید: ما باید این واقعیت را در نظر بگیریم که مکانیسم ماشه تاثیری در اقتصاد ایران ندارد. مکانیسم ماشه همچنین ذیل فصل هفت منشور سازمان ملل هم تاثیری ندارد چون به ما حمله نظامی شد.

این نماینده مجلس که جزو نمایندگان منتقد دولت است، خاطرنشان کرد: همین الان هم که داریم صحبت می کنیم سایه جنگ روی سر ما هست و در جنگ قرار داریم. بنابراین نمی توان از صلح و توقف جنگ سخن گفت. مکانیسم ماشه در صورتی بر اقتصاد ایران اثر ندارد که فریب جنگ رسانه و جنگ دشمن را نخوریم. هیچ چیزی نمانده که آمریکا بخواهد تحریم کند. ضمن اینکه تحریم آمریکایی ها اثر بیشتری دارد تا تحریم اروپایی ها.

نماینده مردم نجف آباد گفت: ماشه برای دشمن 2 خاصیت داشت؛ نخست اینکه ما را تحت تحریم قرار دهند، دوم اینکه سایه جنگ را روی سر ما بردارند که هر دو مورد در حین مذاکره با آمریکایی ها اتفاق افتاد. الان آمریکایی ها همه تحریم ها را اعمال کرده اند و دیگر چیزی برای تحریم نداریم. 

ابوترابی درباره برنامه مجلس برای اقدام متقابل با مکانیسم ماشه، گفت: مجلس اقدامات متقابلی هم دارد که به تناسب اقدامات دشمن اعلام می کنیم. یکی از این موارد، طرح سه فوریتی خروج از NPT است که در دستور کار مجلس قرار دارد. خروج از عضویت آژانس بستگی دارد به اینکه دشمن چه برنامه ای داشته باشد. 

او در این باره اینکه آیا سفر پزشکیان به نیویورک و رایزنی های او در حاشیه این سفر، برای تعلیق مکانیسم ماشه می تواند موثر باشد، گفت: مکانیسم ماشه که هیچ خاصیتی ندارد تعلیق آن هم فرقی نمی‌کند چراکه حتی درصورت تعلیق، 6 ماه دیگر دوباره به همین نقطه‌ای که امروز هستیم می‌رسیم. مذاکرات رئیس جمهور در نیویورک هم هیچ فایده ای ندارد. امروز یکی از ابزار جنگی مهم دشمن، مذاکرات است. مذاکرات تبدیل به ابزار جنگی مثل بمب و موشک شده است. بنابراین مذاکره هیچ خاصیتی ندارد. امروزه در جهان همه تعهدات اخلاقی و معاهدات بین المللی مسخره شده است. دیگر چیزی به معنای معاهدات و پیمان های جمعی، وجدان و حقوق بشری وجود ندارد. با حمله اسرائیل و آمریکا به ایران چیزی به نام تعهدات بین المللی وجود ندارد.

ابوترابی گفت: ایران فقط باید اتکایش به قدرت نظامی و اقتصادی اش در داخل باشد. طبق مستندات مرکز پژوهش های مجلس، 70 درصد مشکلات ایران داخلی است و 30 درصد تحت تحریم هاست اما متاسفانه این 70 درصد ناترازی، مدیریت داخلی و اصلاح ساختار را فراموش کردیم. اصلاح ساختار یعنی مدل متمرکز به نیمه متمرکز تبدیل شود و تفویض اختیارات محلی به پارلمان های نیمه محلی صورت گیرد؛ کاری که همه دنیا انجام می دهند و خیلی از امورات را به شوراها داده اند. 

ابوترابی در ادامه درباره تهدید به خروج ایران از NPT و بستن تنگه هرمز و هزینه های این نوع تهدیدات برای ایران، گفت: الان همه چیز برای ایران هزینه ساز است اما باید دید هزینه کدام یک کمتر است و در داخل کشور، کدام فایده بیشتر دارد. اگر بپذیریم مذاکره یک ابزار جنگی است، دیگر در حد معجزه به آن نگاه نمی کنیم. پس نگاه مان را به داخل می دوزیم، 70 درصد مشکلات داخلی را برطرف می کنیم و توان نظامی مان را افزایش می دهیم. 

ابوترابی افزود: 85 درصد مراودات اقتصادی ایران با کشورهایی است که تحت تاثیر تحریم ها نیستند مثل افغانستان، ترکیه،پاکستان، عراق، همچنین چین و روسیه. پس مکانیسم ماشه تاثیری روی 85 درصد اقتصاد ما ندارد. باقی مانده 15 درصد را هم می توانیم با دور زدن تحریم ها و قاچاق به راحتی رفع می شود. 

 با وجود مکانیسم ماشه دیپلماسی و مذاکره را ادامه می دهیم

بهنام سعیدی عضو کمیسیون امنیت ملی و نماینده مردم جیرفت در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با اقتصادنیوز درباره فرصت محدود دیپلماسی برای تمدید یا لغو مکانیسم ماشه، گفت: بدعهدی های اروپا مسبوق به سابقه است. با وجود اینکه آمریکا و اروپا عضو برجام بودند اما دیدیم آمریکا به صورت یکجانبه از برجام خارج شد و اتحادیه اروپا هم همکاری لازم را نداشتند، حتی تحریم هایی را علیه افراد حقیقی و حقوقی، شرکت ها و نهادهای ایران اعمال کردند.

سعیدی ادامه داد: الان هم با وجود اینکه بین ایران و آژانس توافق صورت گرفت و متن توافق جدید بنا به شرایط جدید تهیه شد اما بهانه ای برای فعال کردن مکانیسم ماشه ندارند. اصرار آمریکا و کشورهای اروپایی بر اجرایی کردن مکانیسم ماشه، جایگاه قواعد بین المللی را از بین می برد و معاهدات و موافقت های بین المللی را کمرنگ می کند. ایران همیشه اهل مذاکره بود به این شرط که منافع ایران با احترام متقابل در نظر گرفته شود. الان هم دیپلماسی را ادامه می دهیم و معتقدیم خیلی از گره های سخت هم با دیپلماسی قابل حل است اما اگر آنها بر فعال کردن مکانیسم ماشه پافشاری کنند، ایران حتما پاسخ متقابل را می دهد. 

سعیدی گفت: نظارت بر امور هسته ای کشورها بر عهده آژانس انرژی اتمی است. آژانس هم به تازگی با ایران یک توافق نامه امضا کرده است و آنها باید متعهد به این توافقنامه باشند. هیچ دلیل و سندی دال بر انحراف ایران از مسیر سازمان انرژی اتمی و خارج شدن ایران از مسیر صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران ندارند. ما در طول این سال ها و در طول برجام شفاف عمل کرده ایم. الان هم آنها هستند که دارند زیر قاعده بازی می زنند و در نهایت اگر آنها مکانیسم را فعال کنند ایران هم اقدام متقابل انجام می دهد.

نماینده مردم جیرفت گفت: وزیر امور خارجه در مصاحبه اش گفته است توافق قاهره تا زمانی معتبر است که آژانس و کشورهای اروپایی اقدام خصمانه ای علیه ایران انجام ندهند. یکی از این اقدامات که منجر به لغو توافق قاهره می شود، فعال کردن ماشه است؛ اگر آنها ماشه را فعال کنند معاهده قاهره دیگر وجهه قانونی نخواهد داشت و ایران هم پایبند به آن نخواهد بود.

سعیدی گفت: گزینه های دیگر هم توسط مجلس در دست بررسی است و بنا به مصالح نظام، اقدام لازم را انجام می دهد. گزینه ها متفاوت است و یکی از این موارد خروج از NPT است. اعضای کمیسیون امنیت ملی در این باره طرحی را آماده کرده اند که آماده ارائه به صحن است.