درمان میگرن شدید شامل استفاده از داروهای تریپتان مانند سوماتریپتان، استراحت در محیطی تاریک و ساکت، کمپرس سرد روی پیشانی و ماساژ شقیقه‌ها است. همچنین تزریق بوتاکس و مصرف داروهای جدید مانند لاسمیدیتان می‌تواند موثر باشد. رعایت رژیم غذایی مناسب و خواب کافی نیز به کاهش حملات میگرنی کمک می‌کند.
درمان میگرن شدید یک رویکرد چندوجهی است که شامل دارو، تغییر سبک زندگی و مدیریت عوامل محرک می‌شود. برای حملات حاد، داروهای ضددرد و داروهای اختصاصی میگرن مانند تریپتان‌ها مؤثر هستند. در موارد شدید و مزمن، پزشک ممکن است داروهای پیشگیرانه را برای کاهش شدت و دفعات حملات تجویز کند. در کنار درمان دارویی، تغییراتی مانند مدیریت استرس، خواب کافی و منظم، پرهیز از غذاهای محرک و ورزش منظم نقش کلیدی در کنترل میگرن دارند. همچنین، استفاده از روش‌های مکمل مانند ماساژ، کمپرس سرد و استراحت در محیط تاریک به تسکین علائم کمک می‌کند. همکاری نزدیک با پزشک برای یافتن بهترین برنامه درمانی ضروری است.
علت‌های مختلفی برای بروز میگرن وجود دارد که نمی‌توان هیچ‌کدام را به طور قطع، به عنوان علت میگرن معرفی کرد. اما بعضی از آنها عمومیت بیشتری دارند و در مبتلایان به این بیماری، بیشتر دیده شده است. از میان آنها به این عوامل می‌توان اشاره کرد:
| دسته‌بندی | عامل | توضیحات |
| هورمونی | تغییرات هورمونی در زنان | نوسانات هورمون استروژن قبل از قاعدگی، در دوران بارداری و یا یائسگی یکی از شایع‌ترین محرک‌های میگرن در زنان است. استفاده از داروهای ضدبارداری خوراکی نیز می‌تواند مؤثر باشد. |
| غذایی و نوشیدنی | غذاها و نوشیدنی‌های خاص | غذاهای فرآوری‌شده، پنیرهای کهنه، گوشت‌های حاوی نیترات (مانند سوسیس و کالباس)، شکلات، شیرین‌کننده‌های مصنوعی (مانند آسپارتام) و مواد حاوی MSG از جمله محرک‌ها هستند. |
| کم‌آبی و گرسنگی | ننوشیدن آب کافی و یا حذف وعده‌های غذایی می‌تواند باعث افت قند خون و کم‌آبی بدن شده و حمله میگرن را شروع کند. | |
| کافئین و الکل | مصرف زیاد کافئین یا ترک ناگهانی آن می‌تواند میگرن را تحریک کند. نوشیدنی‌های الکلی، به خصوص شراب قرمز، نیز اغلب محرک هستند. | |
| محیطی | نور و صدا | نورهای شدید، نورهای چشمک‌زن (مانند نور تلویزیون یا کامپیوتر)، صداهای بلند و مداوم، و بوهای تند (مانند عطر، دود سیگار یا بوی بنزین) می‌توانند حمله میگرن را آغاز کنند. |
| تغییرات آب و هوا | تغییرات ناگهانی در فشار هوا، رطوبت یا دما می‌تواند باعث بروز سردردهای میگرنی شود. | |
| روانی و جسمی | استرس و اضطراب | یکی از اصلی‌ترین محرک‌ها، استرس است. حملات میگرن اغلب در زمان اوج استرس یا بعد از فروکش کردن آن رخ می‌دهد. |
| اختلال در خواب | کم‌خوابی، پرخوابی و تغییر در الگوی خواب (مانند مسافرت‌های طولانی و جت لگ) می‌تواند به طور مستقیم باعث میگرن شود. | |
| فعالیت بدنی | ورزش شدید و ناگهانی می‌تواند در برخی افراد منجر به حمله میگرن شود، به خصوص اگر بدن به آن عادت نداشته باشد. | |
| سایر عوامل | داروها | برخی از داروها مانند نیتروگلیسرین، داروهای گشادکننده عروق، و حتی مصرف بیش از حد مسکن‌های سردرد می‌توانند میگرن را تشدید کنند. |
| ژنتیک | میگرن یک بیماری با زمینه ژنتیکی قوی است. افرادی که در خانواده خود سابقه میگرن دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند. |
روش‌های خانگی متعددی برای کمک به تسکین میگرن وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌شود:
۱. استراحت در محیط آرام و تاریک:
حساسیت به نور و صدا در زمان حمله میگرن رایج است. رفتن به یک اتاق تاریک و ساکت و استراحت یا حتی خوابیدن می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
۲. کمپرس سرد یا گرم:
قرار دادن کمپرس سرد روی پیشانی یا پشت گردن می‌تواند با بی‌حس کردن ناحیه و کاهش التهاب، درد را تسکین دهد. برخی افراد نیز از کمپرس گرم برای شل شدن عضلات گردن و شانه استفاده می‌کنند.
۳. مدیریت استرس و آرامش:
استرس یکی از عوامل اصلی محرک میگرن است. تمرینات آرامش‌بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌توانند به مدیریت استرس و کاهش دفعات حملات میگرنی کمک کنند.
۴. هیدراتاسیون و رژیم غذایی:
کمبود آب بدن می‌تواند باعث سردرد شود. نوشیدن آب کافی و اجتناب از غذاهای محرک مانند شکلات، پنیر، کافئین زیاد و غذاهای شور می‌تواند در پیشگیری و کاهش شدت میگرن مؤثر باشد. مصرف غذاهای غنی از منیزیم مانند ماهی، دانه‌های چیا و کتان نیز توصیه می‌شود.
۵. ماساژ درمانی:
ماساژ دادن نقاط فشار در سر، گردن و شانه می‌تواند به کاهش تنش عضلانی و تسکین درد میگرن کمک کند.
۶. ورزش منظم:
ورزش‌های هوازی ملایم مانند پیاده‌روی، حداقل ۳۰ تا ۴۰ دقیقه در روز و سه روز در هفته، می‌تواند به افزایش سطح سروتونین در مغز کمک کرده و حملات میگرنی را کاهش دهد.
۷. خواب با کیفیت:
کم‌خوابی یا پرخوابی هر دو می‌توانند محرک میگرن باشند. تنظیم ساعت خواب و داشتن ۷ تا ۸ ساعت خواب با کیفیت در شب بسیار مهم است.
۸. استفاده از گیاهان دارویی:
برخی گیاهان مانند بابونه، زنجبیل و نعناع فلفلی دارای خواص ضدالتهابی و آرام‌بخش هستند و می‌توانند به صورت دمنوش یا روغن‌های معطر (برای استنشاق یا ماساژ) مورد استفاده قرار گیرند.
میگرن نیز مانند بسیاری از بیماری‌ها دارای علائمی است که آن را از دیگر انواع سردرد مجزا می‌کند. گفتیم که میگرن معمولا در یک قسمت از سر خود را نشان می‌دهد و به‌صورت سردردهای نبض دار بروز می‌کند. در کنار این نشانه مشخص، علائم دیگری نیز وجود دارد که نشان از میگرنی بودن سردرد دارد.
بعضی از این علائم، پیش از شروع سردرد خود را نشان می‌دهند و بعضی دیگر همراه با سردرد هستند. اما میگرن با انواع سردرد متفاوت است! با علائم زیر تفاوت میگرن و سردرد را بشناسید تا بهترین مسیر درمانی را انتخاب کنید.
کمپرس گرم یا سرد را روی پیشانی یا پشت گردن خود قرار دهید
پزشکان می گویند که بسیاری از بیماران کمپرس سرد را ترجیح می دهند. سرما می تواند اثر بی حسی داشته باشد. این کار مغز را از میگرن منحرف می کند. در جایی که کمپرس را قرار می دهید، پایانه های عصبی دیگری تحریک می شوند.
برای محافظت از پوست، یک پارچه بین پوست و کیسه یخ قرار دهید. اگر از بسته‌های یخ تجاری استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که هیچ نشتی وجود ندارد زیرا مواد شیمیایی درون آن می تواند به چشم آسیب برساند.
برخی افراد ممکن است کمپرس گرم را ترجیح دهند. گرما عضلات منقبض را شل می کند. بنابراین می توانید حمام یا دوش آب گرم را امتحان کنید.
راهکار درمان سردرد میگرنینوشیدن مایعات
به گزارش بنیاد میگرن آمریکا، کم آبی بدن برای حدودا یک نفر از هر سه نفر فرد مبتلا به میگرن شدید، محرکی برای شروع درد است. اگر شما یکی از آنها هستید، هیدراته ماندن به جلوگیری از حملات میگرن کمک می کند.
اگر در نوشیدن آب کافی مشکل دارید، سعی کنید آب را با یک تکه لیمو یا لیموترش طعم دار کنید یا مقدار کمی آب میوه به آن اضافه کنید. اگر آب طعم بهتری داشته باشد، احتمالا میل بیشتری به نوشیدن آن خواهید داشت.
علاوه بر این، زمانی که احساس می‌کنید میگرن شروع می‌شود، آبرسانی به بدن ممکن است به کوتاه شدن حمله کمک کند.
ماساژ درمانی
به گفته مرکز ملی سلامت مکمل و یکپارچه، با ماساژ می‌توان ماهیچه‌ها را شل کرد و استرس را کاهش داد (استرس یکی دیگر از محرک‌های میگرن است) و به همین دلیل برای کنترل درد در چندین بیماری از جمله سردرد مورد مطالعه قرار گرفته است.
ماساژ ممکن است برای همه کارساز نباشد. اگر در طول حمله میگرنی به لمس بسیار حساس می شوید، ماساژ حالتان را بدتر می کند.
این امر به ویژه برای افراد مبتلا به آلوداینیا صادق است. آلوداینیا یک علامت نسبتاً رایج میگرن شدید است که باعث حساسیت به لمس و سایر محرک‌های معمولاً غیر دردناک می شود.
به گفته بنیاد میگرن آمریکا، آلوداینیا می‌تواند حتی فعالیت‌های عادی، مانند برس زدن موها یا قرار دادن سر روی بالش را بسیار دردناک کند.
مدیتیشن را امتحان کنید
از هر ۱۰ فرد مبتلا به میگرن، ۸ نفر استرس را به عنوان یک محرک گزارش می‌دهند. مدیتیشن ذهن آگاهی می‌تواند به کاهش استرس کمک کند، زیرا مستلزم تمرکز بر آنچه در لحظه اتفاق می‌افتد است نه آنچه ممکن است در آینده رخ دهد.
یک مثال که هر کسی می تواند امتحان کند، تمرکز بر حسی مانند نفس است. طبیعی است که در حین تمرین مدیتیشن ذهن آگاهی همچنان افکار و احساسات به سراغ شما بیایند، بنابراین سعی کنید دوباره توجه خود را به نفس خود معطوف کنید.
روش درمان سردرد میگرنی در منزلمحققان در تلاشند میزان تاثیر این نوع تمرین تمرکز حواس بر تغییر توانایی فرد در پاسخ به استرس و کنترل میگرن را تعیین کنند. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۱ در JAMA Internal Medicine منتشر شد، ولز و همکارانش دریافتند که مدیتیشن تمرکز حواس ممکن است با بهبود ناتوانی، کیفیت زندگی و افسردگی به درمان مشکلات کلی ناشی از میگرن کمک کند
سردردهای میگرنی می‌توانند بسیار ناتوان‌کننده باشند. در ادامه، به بررسی راه‌های مختلف درمان میگرن شدید در شرایط و رویکردهای گوناگون می‌پردازیم. لطفاً توجه داشته باشید که هر یک از این روش‌ها ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد و قبل از شروع هرگونه درمان، به‌ویژه در موارد شدید و خاص مانند بارداری، حتماً باید با پزشک متخصص مشورت کنید.
مدیریت میگرن در خانه بر کاهش علائم و پیشگیری از حملات آینده تمرکز دارد. این روش‌ها بیشتر به عنوان مکمل درمان دارویی یا در حملات خفیف تا متوسط کاربرد دارند.
طب سنتی بر اساس مزاج و طبع افراد، راه‌حل‌های متفاوتی را برای درمان میگرن پیشنهاد می‌کند. این روش‌ها اغلب با هدف تعادل بخشیدن به بدن و کاهش ریشه مشکلات انجام می‌شوند.
حجامت و فصد خون: در برخی موارد، پزشکان طب سنتی ممکن است برای افراد با مزاج خاص، حجامت یا فصد خون را برای دفع مواد زائد از بدن و کاهش شدت حملات توصیه کنند.
میگرن عصبی (میگرن ناشی از استرس و اضطراب) نیاز به رویکردی متفاوت دارد که بر مدیریت عوامل روانی و استرس‌زا تمرکز کند.
درمان میگرن در دوران بارداری باید با احتیاط فراوان و تحت نظر پزشک انجام شود، زیرا بسیاری از داروها ممکن است برای جنین مضر باشند. اولویت با روش‌های غیردارویی است.
روش‌های غیردارویی:
بسیاری از گیاهان دارای خواص ضدالتهابی و آرام‌بخش هستند که در کاهش علائم میگرن مؤثرند، اما مصرف آنها نیز باید با دقت و مشورت پزشک انجام شود.
توصیه‌های دکتر خیراندیش برای درمان میگرن شدید به شیوه طب سنتی به شرح زیر است:
دکتر خیراندیش می‌گوید میگرن شدید را می‌توان به دو دسته دردهای سرد و گرم تقسیم کرد که اصلاح مزاج برای درمان ضروری است. ایشان تأکید می‌کنند مصرف دمنوش اسطوخودوس روزانه به طور چشمگیری درد را کاهش می‌دهد و استشمام عطر گل محمدی، یاس و مریم برای آرامش و تخفیف درد مفید است. همچنین ماساژ کف دست و پا از دیگر روش‌های موثر است.
از نظر طب سنتی ایشان، درمان میگرن شامل ماساژ درمانی با آب و روغن بادام تلخ، پیاده‌روی منظم، پرهیز از مصرف الکل و دخانیات و استفاده از خوراکی‌هایی مثل سرکه انگبین و آب انگور و آب انار است. حجامت و زالو درمانی نیز گزینه‌هایی برای بهبود عوارض مرتبط با میگرن معرفی شده‌اند.
دکتر خیراندیش همچنین بر اهمیت مدیریت اخلاط چهارگانه بدن تأکید دارد و معتقد است درمان باید به نحوی باشد که تعادل مزاجی بدن بازگردد و از تحریک‌های مزاج گرم یا سرد پیشگیری شود.
این راهکارها هدفشان کاهش درد و پیشگیری از حملات میگرنی با رویکردی طبیعی و بدون داروهای شیمیایی است که می‌تواند در بهبود کیفیت زندگی بیماران مؤثر باشد.
دکتر خیراندیش به عنوان یکی از متخصصان برجسته طب سنتی، درمان میگرن را بر اساس مزاج‌شناسی و اصلاح طبع بدن پیشنهاد می‌دهد. روش‌های ایشان بر پایه اصول طب سنتی و اصلاح سبک زندگی استوار است.
کلینیک برین، پذیرش۲۴، یادمان طب
