به گزارش اقتصادنیوز به نقل از فارس، روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال در گزارش مفصلی به نوشته «آلیستر مک‌دونالد» و با عنوان «هر کشوری می‌خواهد پهپاد مرگبار شاهد ایران را کپی کند» به بررسی ابعاد نظامی، اقتصادی و سیاسی پهپادهای ایرانی پرداخته و تأکید کرده است که این پهپادها به الگویی تازه برای ارتش‌های جهان تبدیل شده‌اند.
این گزارش با اشاره به نقش محوری پهپادهای شاهد در جنگ اوکراین آغاز می‌شود و توضیح می‌دهد که چگونه این سلاح ایرانی توانسته است توجه قدرت‌های جهانی را به خود جلب کند. نویسنده گزارش یادآور می‌شود که پهپاد شاهد که نخستین بار در میدان نبرد اوکراین به‌طور گسترده به کار گرفته شد، امروز به یکی از «پدیده‌های نظامی» عصر حاضر بدل شده است.
وال‌استریت ژورنال در این گزارش تأکید می‌کند که پهپاد شاهد به دلیل ترکیب «هزینه پایین» با «کارآیی بالا» توانسته است انقلابی در عرصه جنگ‌های مدرن ایجاد کند. این پهپادها، که هزینه تولید آن‌ها به‌مراتب کمتر از موشک‌های دوربرد یا جنگنده‌های پیشرفته است، قابلیت وارد کردن خسارت سنگین به اهداف را دارند.
به نوشته این روزنامه، همین ویژگی سبب شده است که «بازیگران کوچک‌تر» در صحنه بین‌الملل بتوانند قدرت‌های بزرگ‌تر را به چالش بکشند. در واقع، شاهد یک «سلاح برهم‌زننده موازنه» معرفی می‌شود که با هزینه‌ای ناچیز می‌تواند تأثیری بزرگ داشته باشد.
وال‌استریت ژورنال در ادامه نوشت که اکنون بسیاری از کشورها، از اروپا و آسیا گرفته تا آمریکای لاتین، در تلاش هستند نسخه‌های مشابه پهپاد شاهد را تولید کنند. به نوشته این روزنامه، کشورها و شرکت‌های نظامی مختلف به دنبال آن هستند که «ترکیب منحصر به فرد» پهپادهای ایرانی یعنی برد بلند، دقت قابل قبول و قیمت پایین را بازآفرینی کنند.
این گزارش تأکید می‌کند: «شاهد به الگویی جهانی تبدیل شده است. همان‌طور که روزگاری سلاح کلاشنیکف در جنگ‌های چریکی و مردمی به نماد تسلیحات ارزان بدل شد، امروز پهپاد شاهد ایران همان جایگاه را در دنیای نبردهای مدرن یافته است.»
وال استریت ژورنال در بخشی از مقاله خود به برنامه‌ها و طرح‌های کشورهای مختلف برای کپی‌برداری از پهپاد شاهد پرداخت.
روسیه: در سال ۲۰۲۳ با قراردادی به ارزش ۱.۷۵ میلیارد دلار این فناوری را به دست آورد، اما از آن زمان با تولید داخلی، وابستگی خود را کاهش داده است.
آمریکا: در جولای ۲۰۲۵، پنتاگون پهپاد LUCAS (سیستم تهاجمی بدون سرنشین کم‌هزینه) را توسط شرکت SpektreWorks معرفی کرد؛ نسخه‌ای مشابه شاهد-۱۳۶ با وزن کمتر از ۶۰۰ کیلوگرم، هزینه حدود ۱۰۰,۰۰۰ دلار و قابلیت‌های مدولار برای حمله، شناسایی و پشتیبانی ارتباطی. این پروژه در پاسخ به دستورات دونالد ترامپ برای تولید انبوه پهپادهای ارزان‌قیمت توسعه یافت.
چین و کره شمالی: هر دو کشور پهپادهای ارزان‌قیمتی مشابه با تمرکز بر تاکتیک‌های گروهی برای درگیری‌های آینده طراحی کرده‌اند.
سایر ابتکارات: برنامه‌های دارپا در آمریکا، مانند OFFSET، از مفاهیم پهپادی مشابه شاهد برای اهداف آموزشی و شبیه‌سازی الهام گرفته‌اند.
وال‌استریت ژورنال در ادامه به واکنش‌های آمریکا و متحدان غربی آن می‌پردازد. این روزنامه می‌نویسد که واشنگتن به شدت نگران گسترش فناوری پهپادهای ایرانی است و تلاش دارد با اعمال تحریم‌ها، انتقال قطعات و دانش فنی مرتبط با این پهپادها را محدود کند.
به نوشته این روزنامه، آمریکا به همراه اروپا به‌طور خاص روی رصد زنجیره تأمین پهپادهای ایرانی متمرکز شده است تا مانع دستیابی کشورهای دیگر به قطعات مورد نیاز برای تولید نمونه‌های مشابه شود. با این حال، نویسنده گزارش اذعان می‌کند که مهار این روند تقریباً غیرممکن است، زیرا فناوری پهپادها «به سرعت در حال بومی‌سازی» در کشورهای مختلف است.
این روزنامه در بخش دیگری از گزارش خود یادآور می‌شود که روسیه با استفاده گسترده از پهپادهای شاهد در جنگ اوکراین نشان داد که این سلاح‌ها می‌توانند به‌طور مؤثر زیرساخت‌های حیاتی، مراکز نظامی و حتی روحیه عمومی دشمن را هدف قرار دهند.
به نوشته وال‌استریت ژورنال، هرچند سامانه‌های پدافند هوایی اوکراین توانسته‌اند بخش قابل توجهی از این پهپادها را رهگیری کنند، اما هزینه‌ای که برای مقابله با هر پهپاد صرف می‌شود، به مراتب بیشتر از قیمت ساخت خود پهپاد است. همین موضوع یک «چالش اقتصادی» جدید برای ارتش‌های جهان ایجاد کرده است.
این روزنامه تأکید می‌کند که این تجربه روسیه نشان داده است پهپادهای انتحاری می‌توانند جایگاه ویژه‌ای در دکترین‌های نظامی آینده بیابند و بسیاری از ارتش‌ها اکنون به دنبال بازطراحی ساختارهای خود بر اساس این واقعیت تازه هستند.
به نوشته وال‌استریت ژورنال، ایران با عرضه پهپادهای شاهد به روسیه و برخی متحدان منطقه‌ای خود، توانسته است جایگاهی تازه در عرصه صادرات تسلیحاتی به دست آورد. این روزنامه خاطرنشان می‌کند که پهپاد شاهد نه تنها ابزاری نظامی بلکه به یک «نماد نفوذ ژئوپلیتیکی ایران» تبدیل شده است.
این گزارش اضافه می‌کند که کشورهایی در غرب آسیا، آفریقا و حتی آمریکای لاتین به دنبال بهره‌گیری از تجربه ایران در این حوزه هستند و این مسئله موجب نگرانی جدی غرب شده است.
