بازار سکه و طلا در ایران همواره آینه‌ای از وضعیت کلان اقتصاد کشور و انتظارات تورمی مردم بوده است. به گزارش رستانیوز در حالی‌که بانک مرکزی با سیاست‌هایی مانند پیش‌فروش سکه تلاش دارد التهاب این بازار را مدیریت کند، تحولات بین‌المللی نظیر احتمال فعال شدن «مکانیسم ماشه» فضای روانی و واقعی بازار را تحت تأثیر قرار داده است. این گزارش در مورد قیمت سکه با مکانیسم ماشه به کشف ابعاد این مسئله، بررسی تجربه‌های گذشته و ترسیم سناریوهای پیش‌رو می‌پردازد.
پیش‌فروش سکه؛ مسکن مقطعی یا عامل بی‌اعتمادی؟
بانک مرکزی اخیراً سیاست پیش‌فروش سکه را بار دیگر مطرح کرده است. این ابزار از نگاه سیاست‌گذار می‌تواند با افزایش عرضه، سمت تقاضا را کنترل کند و موجب آرامش روانی در بازار شود. اما منتقدانی چون علی زنگنه، نماینده مجلس، تأکید دارند که این اقدام نه‌تنها تأثیر واقعی بر قیمت‌ها ندارد بلکه اعتماد عمومی را تضعیف و جامعه را شرطی‌تر می‌کند.
تحلیل این دیدگاه نشان می‌دهد که:
دلار تعیین‌کننده اصلی است: نرخ سکه بیشتر تابع نرخ ارز است تا حجم عرضه.
محدودیت عرضه: میزان پیش‌فروش محدود بوده و پاسخگوی عطش تقاضا نیست.
اثر روانی معکوس: اعلام چنین سیاست‌هایی سیگنال «بحران» به بازار می‌دهد، نه آرامش.
مکانیسم ماشه؛ چگونه قیمت سکه بیشتر میشه؟
«مکانیسم ماشه» سازوکاری در توافق برجام است که در صورت اختلاف، امکان بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را فراهم می‌کند. حتی احتمال فعال شدن آن، تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بر بازار طلا و سکه دارد:
انتظارات روانی: سرمایه‌گذاران و مردم به‌طور پیش‌دستانه به سمت خرید طلا می‌روند تا ارزش دارایی خود را حفظ کنند.
فشار بر منابع ارزی: بازگشت تحریم‌ها دسترسی ایران به ارز خارجی را محدود می‌کند.
رابطه زنجیره‌ای: افزایش نرخ دلار منجر به رشد سریع قیمت سکه می‌شود، حتی اگر عرضه فیزیکی افزایش یابد.
به بیان دیگر، مکانیسم ماشه صرفاً یک ابزار حقوقی بین‌المللی نیست؛ بلکه به ماشه‌ای برای افزایش تورم انتظاری و سفته‌بازی داخلی تبدیل می‌شود.
