ترشحات واژن بخش طبیعی و مهمی از سلامت دستگاه تناسلی زنان هستند که توسط غدد موجود در واژن و دهانه رحم تولید می‌شوند. این ترشحات نقش پاک‌سازی و مرطوب‌سازی واژن را بر عهده دارند و با خارج کردن سلول‌های مرده و باکتری‌ها به پیشگیری از عفونت کمک می‌کنند. مقدار، رنگ و غلظت ترشحات در طول چرخه قاعدگی تغییر می‌کند؛ به طور مثال در زمان تخمک‌گذاری شفاف‌تر و کش‌دارتر می‌شوند تا حرکت اسپرم را تسهیل کنند. در حالت طبیعی، ترشحات بدون بو یا با بوی ملایم هستند، اما تغییر در رنگ، بو یا غلظت آنها می‌تواند نشانه عفونت یا اختلالات دیگر باشد و نیاز به بررسی پزشکی دارد.
بیشتر بخوانید: انواع ترشحات واژن، چگونه است؟
در برخی شرایط ترشحات واژن می‌توانند به طور طبیعی حالت آبکی و رقیق پیدا کنند و حتی احساس ریزش یا خیسی در لباس زیر ایجاد کنند. این تغییر معمولاً در دوره‌های خاصی از چرخه قاعدگی رخ می‌دهد، به‌ویژه در حوالی زمان تخمک‌گذاری که بدن ترشحات شفاف و رقیق‌تری ترشح می‌کند تا عبور اسپرم را آسان‌تر سازد. همچنین در دوران بارداری یا هنگام تحریک جنسی نیز افزایش ترشحات آبکی طبیعی است. با این حال اگر همراه با این حالت، علائمی مانند بوی بد، خارش، سوزش یا تغییر رنگ ترشحات وجود داشته باشد، احتمال عفونت یا مشکل دیگر مطرح می‌شود و بهتر است توسط پزشک بررسی شود.
بیشتر بخوانید: ترشحات قبل از پریود، انواع آن را می‌دانید؟
ریزش ناگهانی آب از واژن همیشه خطرناک نیست و بسته به شرایط می‌تواند طبیعی یا نشانه یک مشکل باشد. در بسیاری از زنان، این حالت ممکن است به علت ترشحات آبکی و رقیق مربوط به تخمک‌گذاری، بارداری یا تحریک جنسی رخ دهد که طبیعی محسوب می‌شود. اما اگر ریزش آب ناگهانی همراه با بوی غیرمعمول، خارش، سوزش یا تغییر رنگ باشد، می‌تواند نشانه عفونت یا التهاب واژن باشد.
در دوران بارداری هم باید بیشتر دقت کرد، زیرا ریزش ناگهانی مایع ممکن است ناشی از پاره شدن کیسه آب باشد که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد. بنابراین تشخیص طبیعی یا غیرطبیعی بودن این حالت بستگی به شرایط فردی، زمان وقوع و علائم همراه دارد.
به طور کلی می‌توان انواع علت ریزش ناگهانی آب از واژن را به شکل زیر خلاصه کرد:
تخمک گذاری می‌تواند اصلی‌ترین علت ریزش آب از واژن قبل از پریود باشد. در اواسط چرخه قاعدگی، بسیاری از زنان افزایش ترشحات رقیق و آبکی را تجربه می‌کنند.
به نقل از medicalnewstoday.com
Estrogen increases In the time leading up to ovulation, and with it, so does discharge. The cervical fluid may become clear and slippery, similar to that of raw egg whites. After ovulation, discharge decreases.
استروژن در زمان منتهی به تخمک‌گذاری افزایش می‌یابد و همراه با آن، ترشحات نیز افزایش می‌یابد. مایع دهانه رحم ممکن است شفاف و لغزنده شود، شبیه به سفیده تخم مرغ خام. پس از تخمک‌گذاری، ترشحات کاهش می‌یابد.
این ترشحات برای تسهیل عبور اسپرم ترشح می‌شوند و طبیعی به شمار می‌آیند.
یک علت ریزش ناگهانی آب از واژن و پریود نشدن همزمان بارداری است. در دوران بارداری به علت تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون در ناحیه لگن، ترشحات واژینال بیشتر می‌شود. در برخی موارد، زنان باردار به‌ویژه در سه‌ماهه سوم، ریزش مایع شفاف و آبکی را گزارش می‌کنند. اگر این ترشح به صورت ناگهانی و زیاد باشد، می‌تواند نشانه پاره شدن کیسه آب (مایع آمنیوتیک) و شروع زایمان باشد.
بعضی از عفونت‌ها می‌توانند باعث تغییر در نوع ترشحات شوند:
گاهی اوقات آنچه به‌عنوان ریزش آب از واژن احساس می‌شود، در واقع نشت ناخواسته ادرار است. این وضعیت بیشتر در زنان پس از زایمان، یائسگی یا افرادی که ضعف عضلات کف لگن دارند دیده می‌شود.
استفاده از شوینده‌های قوی، صابون‌های معطر، پد یا لباس زیر نامناسب می‌تواند موجب تحریک و افزایش ترشحات آبکی شود.
مصرف قرص‌های ضدبارداری، داروهای هورمونی یا نزدیک شدن به دوران یائسگی، همگی می‌توانند روی ترشحات واژینال اثر بگذارند و موجب ریزش آب شوند.
در موارد نادر، بیماری‌ها یا مشکلاتی مثل فیستول واژینال (ارتباط غیرطبیعی بین واژن و دستگاه ادراری یا گوارشی) می‌تواند باعث خروج غیرعادی مایعات از واژن شود.
در دوران یائسگی معمولاً ترشحات واژن کاهش پیدا می‌کند چون سطح هورمون استروژن پایین می‌آید و واژن خشک‌تر می‌شود، اما گاهی برخی زنان دچار ریزش ناگهانی آب یا مایع از واژن می‌شوند. این حالت می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد:
بنابراین در یائسگی، اگر ریزش آب ناگهانی و تکرارشونده باشد یا با علائمی مثل خونریزی، بوی بد، درد یا خارش همراه شود، بررسی پزشکی ضروری است.
خروج ناگهانی آب یا مایع از واژن هنگام رابطه جنسی پدیده‌ای نسبتاً شایع است و معمولاً نشانه بیماری نیست. چند علت رایج آن عبارتند از:
در بیشتر موارد این حالت طبیعی است، اما اگر همراه با بوی بد، خارش، تغییر رنگ یا تداوم غیرمعمول باشد باید بررسی پزشکی انجام شود.
به طور کلی بیماری‌هایی که می‌تواند علت ریزش ناگهانی آب از واژن باشند عبارت است از:
|
علائم همراه |
نوع ترشحات |
علت احتمالی |
|
بوی نامطلوب بعد از نزدیکی، خارش یا سوزش خفیف |
رقیق، خاکستری یا سفید، با بوی ماهی |
واژینوز باکتریایی |
|
خارش شدید، سوزش، قرمزی ناحیه تناسلی |
غلیظ، سفید و تکه‌تکه شبیه پنیر |
عفونت قارچی (کاندیدا) |
|
سوزش، خارش شدید، درد هنگام ادرار یا نزدیکی |
زرد یا سبز، کف‌آلود و بدبو |
تریکومونیازیس (عفونت انگلی) |
|
درد زیر شکم، سوزش ادرار، خونریزی غیرطبیعی |
زرد یا چرکی، گاهی همراه با خون |
کلامیدیا و سوزاک |
|
لکه‌بینی، خونریزی غیرعادی قاعدگی |
آبکی یا همراه با خون |
پولیپ یا فیبروم رحم/دهانه رحم |
|
درد لگنی، خونریزی پس از نزدیکی یا بین پریودها |
ترشحات آبکی مداوم، گاهی خونی |
سرطان دهانه رحم یا رحم |
|
احساس خیس شدن ناگهانی، بدون کنترل |
مایع شفاف و بی‌رنگ یا کمی زرد، ناگهانی و زیاد |
پارگی یا نشت کیسه آب (در بارداری) |
|
درد لگن، تب، درد هنگام رابطه یا ادرار |
ترشحات چرکی یا بدبو |
التهاب لگن (PID) |
در بالا دیدیم که علت ریزش ناگهانی آب از واژن همیشه مسئله خطرناکی نیست اما اگر ریزش ناگهانی آب از واژن همراه با علائم زیر باشد، بهتر است سریع‌تر به پزشک مراجعه شود:
درمان‌های خانگی بیشتر برای زمانی مناسب هستند که ترشحات واژن ناشی از تغییرات طبیعی بدن مثل تخمک‌گذاری، تغییرات هورمونی، استرس یا رعایت نکردن بهداشت باشد و پای بیماری یا عفونت جدی در میان نباشد. در چنین شرایطی می‌توان از راهکارهای زیر کمک گرفت:
این روش‌ها برای موارد خفیف و غیرعفونی مؤثر هستند. اما اگر ترشحات با بوی بد، تغییر رنگ، خارش، سوزش یا درد همراه باشد، درمان خانگی کافی نیست و باید به پزشک مراجعه شود.
درمان‌های دارویی ترشحات زیاد واژن معمولاً زمانی استفاده می‌شوند که علت آن بیماری یا عفونت جدی‌تر باشد و درمان‌های خانگی کافی نباشند. نوع دارو بسته به علت اصلی تجویز می‌شود:
این دسته از درمان‌ها خط درمانی برای مواردی هستند که علت ترشحات یک بیماری زمینه‌ای یا عفونت جدی باشد. استفاده خودسرانه از دارو توصیه نمی‌شود، چون ممکن است باعث مقاومت دارویی یا تشدید علائم شود.
در طب سنتی و رویکردهای طبیعی، هدف بیشتر تقویت بدن، تعدیل مزاج و پیشگیری از رطوبت و عفونت اضافی است و این روش‌ها معمولاً برای موارد خفیف یا به‌عنوان مکمل درمان پزشکی استفاده می‌شوند، نه جایگزین کامل آن. برخی از رایج‌ترین توصیه‌های طب سنتی برای کاهش ترشحات زیاد واژن عبارتند از:
این درمان‌ها بیشتر برای مواردی مفید هستند که علت ترشحات، تغییرات سبک زندگی یا ضعف عمومی بدن باشد. اگر ترشحات با بوی بد، خارش یا درد همراه است، نباید تنها به طب سنتی اکتفا کرد و مراجعه به پزشک ضروری است.
علت ریزش ناگهانی آب از واژن همیشه بیماری نیست و می‌تواند به دلایل طبیعی مانند تخمک‌گذاری یا تغییرات هورمونی رخ دهد. با این حال، در صورتی که این حالت مکرر، شدید یا همراه با علائم غیرطبیعی باشد، بررسی پزشکی ضروری است. تشخیص صحیح نیازمند معاینه بالینی و گاهی انجام آزمایش‌های تکمیلی است تا علت اصلی مشخص و درمان مناسب آغاز شود.
