امروز بیست و هفتمین سالگرد تولد گوگل است و در گوشهای از دنیای دیجیتال، جایی که صفر و یکها داستانهای عجیب و غریب میسازند، گوگل، غول فناوری که هر روز پاسخ سوالاتمان را در کسری از ثانیه میدهد، رازی را پنهان کرده که حتی کنجکاوترین کاربرانش هم از آن بیخبرند.
به گزارش سرویس اجتماعی تابناک، تصور کنید شرکتی که با چند کلیک ساده، کل اطلاعات زمین را در مشت خود دارد، حالا ادعای مالکیت بر سیارهای دیگر را هم در جیبش نگه داشته است. بله، گوگل، به شکلی که فقط خودش بلد است، صاحب مریخ شده است! این داستان، که در لابهلای گزارشهای قدیمی و شوخیهای نابغههای سیلیکون ولی گم شده، حکایتی است از خلاقیت، طنز و شاید کمی گستاخی که فقط از گوگل برمیآید.
ماجرا از سال ۱۹۹۹ آغاز شد، زمانی که لری پیج و سرگئی برین، دو دانشجوی جوانی که تازه گوگل را به دنیا معرفی کرده بودند، در یک لحظه شوخطبعی، تصمیم گرفتند دامنهای به نام "googlemars.com" ثبت کنند. آن روزها، گوگل هنوز یک استارتاپ نوپا بود، نه امپراتوری عظیمی که حالا میشناسیم. اما این حرکت، که شاید در ابتدا فقط یک شوخی به نظر میرسید، به لطف قوانین عجیب دنیای دیجیتال، به معنای مالکیت قانونی کل سیاره مریخ در فضای اینترنت شد. چرا؟ چون دامنههای اینترنتی، مثل .com، تحت استانداردهای زمینی کار میکنند و ثبت چنین نامی، به نوعی کل مریخ را به نام گوگل سند زد. باورکردنی نیست، اما واقعی است: در حالی که ناسا میلیاردها دلار برای فرستادن کاوشگر به خاک سرخ مریخ خرج میکرد، گوگل با چند دلار و یک ایده بامزه، سیاره چهارم منظومه شمسی را به چنگ آورد.
این رویداد نهتنها شگفتانگیز است، زیرا بازتابدهنده روحیه طنزآمیز غول فناوری در آغاز راهش بود، بلکه جذابیتش در این نهفته است که در دنیای دیجیتال امروز، جایی که مرزهای فیزیکی رنگ باختهاند، گوگل بهراستی «قلمرویی» را بدون شلیک حتی یک گلوله یا امضای پیمانی به تصرف خود درآورده است. تصور کنید: ناسا میلیاردها دلار برای فرستادن کاوشگرها به مریخ هزینه میکند، اما گوگل با یک کلیک، کل سیاره را از آن خود کرده است! این راز، که در گزارشهای قدیمی مانند اینفوگرافیکهای WhoIsHostingThis.com و مقالههای پراکنده در مدیوم پنهان مانده، برای کمتر از یک درصد کاربران گوگل شناختهشده است؛ زیرا بیشتر مردم تنها به جستوجوهای روزمره خود میاندیشند، نه به امپراتوری کیهانی گوگل.
این راز عجیب، که در گزارشهای قدیمی مثل اینفوگرافیکهای WhoIsHostingThis.com و مقالههای پراکنده در Medium پنهان مانده، کمتر از یک درصد کاربران گوگل را به خود مشغول کرده است. مردم عادی، از تهران تا توکیو، وقتی در گوگل سرچ میکنند که "چطور کیک شکلاتی درست کنیم" یا "نزدیکترین پمپ بنزین کجاست"، به فکر این نیستند که این موتور جستجو، در دنیای موازی خودش، حکمران مریخ است. اما این داستان فقط به خاطر عجیب بودنش جذاب نیست؛ بلکه نشاندهنده روحیهای است که گوگل را از یک پروژه دانشجویی به غول فناوری تبدیل کرد: ترکیبی از جسارت، خلاقیت و یک دوز سالم از طنز. در کنفرانسهای فناوری، گاهی کارمندان گوگل با خنده به این موضوع اشاره میکنند و میگویند: "ما حتی مریخ را هم سرچ کردیم!" اما پشت این شوخی، حقیقتی نهفته است: در عصر دیجیتال، مرزهای فیزیکی رنگ میبازند و یک شرکت میتواند با یک ایده ساده، سیارهای را "فتح" کند.
معنای واقعی مالکیت
منظور از «مالکیت گوگل بر مریخ» ثبت دامنه اینترنتی "googlemars.com" در سال ۱۹۹۹ توسط گوگل است که بهصورت نمادین و طنزآمیز، این شرکت را «صاحب» مریخ در فضای دیجیتال معرفی میکند. در واقع، این مالکیت کاملاً مجازی و حقوقی است، زیرا دامنههای اینترنتی تحت قوانین زمینی (مثل استانداردهای ICANN) ثبت میشوند و گوگل با خرید این دامنه، به شکلی کنایی «حاکمیت» مریخ را در دنیای وب به دست آورد. این موضوع واقعی است، به این معنا که دامنه ثبتشده وجود دارد و گوگل آن را کنترل میکند، اما هیچ مالکیت فیزیکی یا قانونی بر سیاره مریخ ندارد، زیرا سیارات تحت مالکیت هیچ فرد یا شرکتی نمیتوانند باشند (بر اساس معاهده فضای ماورای جو ۱۹۶۷). این اقدام بیشتر یک شوخی خلاقانه و بازاریابی هوشمندانه بود که نشاندهنده ذهنیت نوآورانه و طناز بنیانگذاران گوگل در اواخر دهه ۹۰ است.
جنیفر لوپز عامل تحول در گوگل
این تنها راز عجیب گوگل نیست. در سال ۲۰۰۰، وقتی جنیفر لوپز با آن لباس سبز ورساچه در مراسم گرمی ظاهر شد، چنان موجی از جستجو برای عکسهایش به راه افتاد که گوگل مجبور شد قابلیت جستجوی تصاویر را اختراع کند. یا در سال ۲۰۱۳، وقتی گوگل فقط برای پنج دقیقه از دسترس خارج شد، ۴۰ درصد ترافیک اینترنت جهان سقوط کرد، انگار قلب دیجیتال دنیا برای لحظهای از تپش ایستاده باشد.