به گزارش همشهری آنلاین، پس از اقدام ۳کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس به همراه آمریکا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه با هدف بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل، روز یکشنبه قیمت ارز و سکه در بازار داخلی برخلاف انتظارات روندی نسبتا کاهشی را تجربه کرد.
همزمان با این اتفاق محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی از تثبیت نرخ ارز کالاهای تجاری روی قیمت ۷۰هزار تومان به ازای هر دلار آمریکا خبر داده؛ درحالی‌که قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد ایران در محدوده بالای ۱۰۰هزار تومان نوسان دارد. مرد شماره یک بانک مرکزی ایران می‌گوید: قیمت دلار در بازه فعلی بیشتر انتظاراتی است و تلاش می‌کنیم تمام ارز مورد نیاز کشور برای واردات و تأمین کالاهای اساسی را در مرکز مبادله ارز و طلا در نرخ ۷۰هزار تومان تأمین کنیم و بانک مرکزی در بازار غیررسمی، ارز تامین نمی‌کند.
تلاش سیاستگذار ارزی برای تثبیت قیمت ارز تا چه اندازه قابل دوام خواهد بود؟ این پرسشی است که تحولات آینده سیاست خارجی و همچنین سیاست‌های ارزی و پولی بانک مرکزی در هماهنگی با دولت پاسخ داده خواهد شد، چه اینکه محمدرضا فرزین روزی که سکان هدایت بانک مرکزی را در دست گرفت، وعده تثبیت قیمت دلار روی نرخ ۲۸هزار و ۵۰۰تومان را داده بود.
ایست داد و ستدهای ارزی
چرا بازار ارز و به‌دنبال آن بازار طلا پس از فعال شدن مکانیسم ماشه با روند نزولی قیمت‌ها مواجه شد و شوک به بازارها وارد نشد؟ همه نگاه‌ها به برنامه دولت و بانک مرکزی دوخته شده و روند قیمت دلار که در روزهای نخست امسال تا محدوده ۱۰۰هزار تومان پیشروی کرده بود، پس از شوک جنگ ۱۲روزه و همچنین رد پیشنهاد تعلیق تحریم‌های ایران روند متفاوتی را تجربه کرد و با شوک شدید قیمتی مواجه نشد.
در حال حاضر در بازار آزاد ارز، حجم معاملات به کف رسیده و به‌اصطلاح خریداران و فروشندگان دست نگه داشته‌اند. از سوی دیگر بانک مرکزی در تلاش برای مداخله مؤثر در بازار با تزریق ارز و تامین نیازهای تجاری از یک سو و استمرار روند حراج سکه‌های طلاست.
انتظارات تورمی کنترل شود
در حال حاضر بازار ارز و طلا به‌شدت تحت‌تأثیر انتظارات روانی و تورمی قرار دارد و پیشروی نرخ تورم در نیمه دوم سال و کاهش ارزش پول ملی می‌تواند بر دامنه این انتظارات بیفزاید. به‌ویژه اینکه مدیریت افکار عمومی در برابر اخبار منفی یکی از ابزارهای در دست برای کنترل انتظارات به‌حساب می‌آید. آنچه تعیین‌کننده خواهد بود، اجرای یک بسته جامع کنترل اثرات تورم و جلوگیری از تشدید رکود اقتصادی در آینده است؛ چرا که سیاست مداخله بانک مرکزی و تزریق ارز و سکه طلا با روشن‌ماندن موتورهای تورم‌ساز ازجمله کسری بودجه دولت و ناترازی بانک‌ها می‌تواند با چالش جدی مواجه شود.
پنجره نیمه‌باز دیپلماسی
یکی از متغیرهای تعیین‌کننده انتظارات تورمی، باز ماندن پنجره دیپلماسی است؛ هرچند که در کوتاه‌مدت این فرضیه مطرح است که با مکانیسم ماشه، فشار به ایران به واسطه کاهش ارزش پول ملی و صعود نرخ تورم جواب خواهد داد اما این سیاست دولت‌های غربی به شرط اجرای سیاست‌های درست پولی و ارزی و البته تلاش برای جلوگیری از سرایت ناترازی بودجه دولت و بانک‌ها به ترازنامه بانک مرکزی می‌تواند استفاده از مکانیسم ماشه به‌عنوان یک ابزار و اسلحه را خنثی سازد.
رویای ناتمام صادرات صفر
دولتمردان آمریکا دست‌کم ۲دهه است که رویای صفر کردن صادرات نفت ایران را دارند و مصمم هستند تا مسیرهای ورودی ارز به کشور را سد کنند، رویای ناتمامی که البته تاکنون به نتیجه مطلوب مقامات کاخ سفید با رویکرد تحریم‌های فلج‌کننده و زمین‌گیرکردن اقتصاد ایران منجر نشده است.
در چنین وضعیت پیچیده‌ای، تلاش برای جلوگیری از کاهش صادرات نفت ایران از یک سو و تشویق صادرات غیرنفتی از سوی دیگر، می‌تواند معادله را تغییر دهد. تغییری که به نفع مردم و اقتصاد ایران که در پنجره نیمه‌باز دیپلماسی کارآمد خواهد بود. در غیر این صورت شکست سیاست تثبیت ارزی همانند ارز ۴۲۰۰تومانی و ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی دور از انتظار نخواهد بود. آیا تیم اقتصادی دولت چهاردهم و بانک مرکزی برنامه عملیاتی برای کاستن فشار روانی و انتظارات تورمی ناشی از فعال‌سازی مکانیسم ماشه دارند؟
سابقه کاهش ۲۵هزار تومانی قیمت دلار در سال‌جاری
در سال‌جاری ۲بار قیمت دلار جهش پیدا کرده اما مجددا به ارقام قبلی بازگشته است. ابتدای امسال در شرایطی که مردم در تعطیلات نوروزی به سر می‌بردند به‌علت فشارهای ارزی خارجی به کشور و تهدیدات ترامپ درباره تشدید تحریم‌های ایران، قیمت دلار در بازار معاملات آنلاین از ۱۰۰هزار تومان هم عبور کرد و حتی به ۱۰۵هزار تومان هم رسید. اما با پایان تعطیلات نوروزی و باز شدن بازارها، آن هیجانات فروکش کرد و قیمت دلار تا ۸۰هزار تومان هم پایین آمد به‌طوری که نسبت به قیمت ابتدای سال ۲۵هزار تومان کمتر شد.
در زمان جنگ ۱۲روزه هم قیمت دلار به ۹۳۶۰۰تومان رسید اما با پایان جنگ به ۸۴۵۰۰تومان بازگشت.
