به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد، سازمان ملل متحد در تازه ترین گزارش خود از توسعه انسانی، مساله انتخاب، انسانها و امکانات در عصر هوش مصنوعی را بررسی کرده و بیان می کند که انتخاب های امروز ما را به سه سطح محدود می کند. نخست در سطح فردی که هر کدام از ما باید تصمیم بگیریم که چه بخشی از زندگی مان را به هوش مصنوعی بسپاریم و چه بخشی را برای خودمان نگاه داریم.
در سطح اجتماعی، دست ما کوتاه می شود و این دولتها و نهادهای عمومی هستند که باید قوانین و سیاست هایی را برای جلوگیری از سوءاستفاده و انحصار طلبی‌ها وضع کرده و امکان دسترسی عادلانه به فناوری را فراهم کنند. تصمیم گیری و حقوقی که در سطح جهانی به توافق بیشری تبدیل می شود که کاربرد هوش منصوعی حول حل مشکلات مشترک تعریف شده و به عاملی برای تعمیق شکاف ها و دامن زدن به جنگ ها تبدیل نشود؛ انتخاب و توافقی که اگر درست مدیریت نشود نابرابری های موجود را تشدید می کند.
بسیاری از کشورهای ثروتمند، منابع ه روز داده‌ای، توان محاسباتی و سرمایه انسانی فراوانی در اختیار دارند و اگر قدرتشان بیشتر شود فاصله میان شمال و جنوب جهانی را بیشتر می کنند؛ درست مانند شکاف دیجیتالی که در گذشته باعث شد برخی کشورها با سرعتی سرسام آور مسیر توسعه را پشت سر بگذارند و در مقابل برخی دیگر در عمق فقر جا بمانند.
نابرابری که حالا با شکاف هوش مصنوعی در تولید و مصرف جمعی می تواند سنگینی کند و در سطح فردی هم نمود بیشتری داشته باشد. به صورت ویژه در چهارسال گذشته انحصار مهارت ها و آموزش در برخی کشورها عملا میلیون ها نفر را از قطار آینده بیرون انداخته و به نارضایتی اجتماعی و بی اعتمادی دامن زده است؛ به گونه ای که ایجاد توافقنامه جهانی حق انتخاب با هدف دموکراتیزه کردن هوش مصنوعی، نه تنها برای افراد بلکه برای جوامع و دولتها ضرورت شده است.
به زعم بسیاری، اقتصاد تکمیلی قوانین، مالیات، گفتگوهای اجتماعی برای سوق دادن شرکتها به افزایش (توان انسان نه جایگزینی او)، هدایت نوآوری (معیارها و مشوق‌هایی که نوآوری متکی بر بهبود توسعه انسانی را پاداش دهد) و سرمایه گذاری هدفمند در آموزش، سلامت و زیرساختهای دیجیتال، با آنکه می توانند حق انتخاب انسانی را در سه سطح تراز کنند.
به ویژه آنکه هوش مصنوعی مانند آینه ای عمل می کند که ارزش ها، ساختارها و نابرابری های جوامع را بازتاب می دهد و تشدید می کند؛ از این رو چون هوش مصنوعی مستقل از ما عمل نمی کند و از خلال تصمیم ها و اولویت های ما تکامل می یابد اگر نتوانیم به بی عدالتی ها و شکاف هایی که با شیوه های نوین پابرجا مانده یا ساختار یافته اند رسیدگی کنیم هوش مصنوعی در بستر هنجار و ارزش آنها را تعمیق می کند.
در حالی که اگر در توانمندسازی انسانی سرمایه گذاری کنیم و به برابری بیشتری متعهد شویم، هوش مصنوعی می تواند بهترین ظرفیت های انسانی را تقویت کند و توانایی ما برای بازآفرینی خودمان را در برابر تغییرات بالا ببرد. توانمندی که عمق آن با میزان همپوشانی ها و مکمل های در حال تکامل بین انسانها و ماشین های مجهز به هوش مصنوعی مشخص می شود و دارون عجم اوغلو آن را دامنه هوش مصنوعی معمولی در مقابل انسان می نامد که می تواند بر مکمل ها و همکاری برای پیش بینی مسیرهای توسعه جدید تمرکز کند و بازارها و صنایع کاملا جدید بیافریند.
دقیق تر این که هوش مصنوعی می تواند صفحه های مبهمی از کتاب راهنمای توسعه زیست انسانی شود؛ به نحوی که نادیده گرفتن آن به ریسک تضعیف عاملیت انسانی و تشدید نابرابری و همه گیری هراس ناشی از جبرگرایی فناورانه منجر شود و بر آزادی های عملی و کنشگری افراد در بستر توسعه انسانی تاثیر بگذارد.
حتی توامان به افراد ابزارهای آموزشی شخصی شده ارایه دهد، برای متخصصان تشخیص های ثانویه فراهم کند و به کارگران مهارت های جدید بیاموزد، اما انتخاب ها را از طریق الگوریتم های توصیه گر هدایت و حریم خصوصی را تضعیف کند و در نهایت تصمیم های حیاتی را پشت سر لایه های غیرشفاف پنهان کند اثرگذاری که هشدار می دهد فناوری هیچ وقت خنثی نیست.
اصل محتوای این گزارش را با عنوان «افراد و احتمالات» در صفحه ۱۲ و ۱۳ شماره ۶۰۸ هفته نامه تجارت فردا بخوانید.
