به گزارش همشهری آنلاین، متوسط بارش سال آبی تازه گذشته (ابتدای مهر۱۴۰۳ تا آخر شهریور۱۴۰۴) ۱۵۲ میلی‌متر بوده است که نسبت به سال قبل از آن و دوره بلندمدت حدود ۴۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد؛ این کاهش اما در همه استانها یکسان نبوده است و کاهش در برخی استانها تا ۷۷ درصد، در تعدادی از استانها ۳۰ تا ۵۰ درصد، برخی دیگر ۱۰ تا ۳۰ بوده است و فقط ۲ استان گیلان و زنجان منفی ۱۰ درصد بارش دریافت کرده‌اند. با وجود این، شروع بارش‌ها در برخی مناطق و حتی ایجاد سیلاب در شهرهای شمالی ذهنیت سال پرآبی را برای برخی شهروندان ایجاد کرده است. این در حالی است که سخنگوی صنعت آب در برنامه تلویزیون اینترنتی همشهری با عنوان «حساب و کتاب سال آبی جدید» این موضوع را رد کرد. محمدابراهیم رئیسی کارشناس و پژوهشگر آب در این برنامه به عنوان مجری-کارشناس میزان بزرگ‌زاده بود. پرسش و پاسخ این دو را در ادامه می‌خوانید.
- در آخرین اظهارنظرهایتان گفتید که مشکلات صنعت آب با مهندسان آب حل نمی‌شود و باید کارشناسان توسعه این کار را انجام دهند. در چند ماه گذشته راه‌حل های زیادی را برای حل مشکل آب ارائه کردید. آیا با توجه به نکته‌ای که خودتان اشاره کردید، باید بگوییم شما کارشناس توسعه هستید؟
تلاش کردم شاگردی کنم در همه سال‌هایی که مهندس سازه‌های آبی بودم تلاش کردم روی موضوع آب، توسعه و محیط‌زیست متمرکز باشم و اطلاعات کسب کنم. سعی کردم بایسته‌ها را همراه کنم. به نظرم رسید که مشکل امروز کشور مشکل سازه‌های مهندسی نیست. اگرچه می‌توانید در ذهنتان سازه‌هایی را نام ببرید که در ابعاد، شکل، عملکرد و طراحی و... ایراد دارند. حتما که این بخش هم جای کار فراوان دارد ولی اگر بخواهیم سراغ اشکال اساسی برویم، اشکال در بستری است که منجر به چنین طراحی‌هایی شده که من آن را بستر آب، توسعه و محیط‌زیست می‌دانم و معتقدم باید آن را درست کرد. در این صورت سازه‌ها هم بهتر طراحی خواهد شد.
- صحبت‌های شما را در یک سال اخیر بررسی می‌کردم. موضوعات مختلفی را مطرح کردید، مثل بحران آب و ناترازی که به نظر می‌رسد به عنوان سخنگوی آب وظیفه طبیعی‌تان صحبت کردن در همین مورد است. درباره فرونشست، تمرکزگرایی به جای توسعه پایدار، بحران آب تهران و... هم صحبت‌هایی داشتید. اما از اواخر زمستان ۱۴۰۳ و اوایل ۱۴۰۴ خیلی روی مساله حکمرانی آب متمرکز شدید. استفاده از ابزارهای اقتصادی و یک سیستم سه قسمتی شامل حکمرانی، بازار و اجتما را مطرح می‌کنید که از نظر من به‌عنوان کارشناس آب جدید نیست. اما اینکه سخنگوی صنعت آب بر خلاف جریان وزارت نیرو که همیشه درباره قیمت آب صحبت می‌کند، چنین چیزی را مطرح کند، جدید است. این حرف‌ها از کجا می‌آید؟
در سیر آب کشور، طبیعی است که در دوره‌ای سازه‌محور بودیم. این موارد بسیار مهم بود در کشور و خود من هم بخش قابل توجهی از عمرم را در این بخش گذراندم. از جایی آثار این سازه‌ها مشخص شد که بر خلاف آنچه تصور می‌شد در کلان تاثیر لازم را ندارند و به این نتیجه رسیدیم که آنچه پیمودیم برای رسیدن به توسعه پایدار کافی نبود. حضور در مجامع علمی مختلف هم ما را به سمتی برد که می‌توانستیم بین مدیریت آب و حکمرانی آب تمایز قائل شویم. هنوز خیلی‌ها فکر می‌کنند این دو یکی هستند. اما متفاوت هستند. یکی مانند رانندگی است و یکی مانند قواعد رانندگی. می‌دانیم که نهادگرایی و اقتصاد نهادگرایانه سابقه طولانی‌تری دارد، اما مشخصا این بحث در حوزه آب از سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ شروع شده است. بانک جهانی در این باره منابع علمی منتشر کرده است و این مباحث علمی با حمایت‌های نهادهای مختلف گسترش پیدا کرد و به ایران هم رسید. در ایران این موضوع نسبتا جدید است.
شاید نزدیک به ۷-۸ سال از انتشار کتاب ترجمه بنده در این باره گذشته اما هنوز گفتمان لازم شکل نگرفته است. بنده متوجه شدم که فضای تصمیم آب در کشور در ۷۰-۸۰ سال گذشته ۸۰ درصد توسط نهاد حاکمیت به تنهایی اشغال شده است. منظورم از حاکمیت به معنای سه قوه است. این سهم جا برای نقش‌آفرینی نهادهای بازار و اجتماع نگذاشته است و این مساله منجر به مشکلات بسیاری شده است. در واقع چون از این دو نهاد مشاوره و کمک نمی‌گیرید، از مزیت‌های آن‌ها در چارچوب فکر و عمل محروم می‌شوید، سرمایه اجتماعی را از دست می‌دهید، خسارت‌های زیادی می‌بینید چون کارکرد نهاد اقتصاد و بازار را در اختیار ندارید و در نهایت تصمیم‌گیری‌های دستوری جای این موارد را می‌گیرد که خودش منشا مشکلات بسیاری از جمله فساد هم خواهد بود.
به نظر من به‌عنوان پژوهشگر آب رسید که باید نهاد حاکمیت باید خودش را جمع‌وجور کند و نقش خود را به حدود ۴۰ درصد کاهش دهد. نهاد بازار که نهاد قوی در همه دنیاست، پررنگ شود. مجموع ابزارهای قیمتی و غیرقیمتی از مالیات تا تعرفه‌گذاری و اعطای مجوز و... منظورم است. حتی اگر حکومت‌ها تلاش کنند نهاد بازار را کم‌رنگ کنند، بازار جای خود را پیدا می‌کند.
حتی در جاهایی که نهاد حاکمیت ندارید، مثلا در یکی از کشورهای همسایه یک حکومت رفت و یک حکومت آمد، اما در چند روزی که حکومتی نبود هم نهاد بازار و اجتماع داشت کار خودش را می‌کرد و پیش می‌رفت.
نهاد بازار می‌تواند به ما کمک بسیاری کند نه به معنی آن چیزی که در «مکتب اتریش» (اقتصاد اتریشی یا مکتب اتریشی که به مکتب وین نیز مشهور است، یکی از مکتب‌های اندیشه اقتصادی خارج از جریان اصلی است که بر سازمان‌یابی خودبه‌خودی بر اساس ساز و کار قیمت‌ها تأکید دارد) مطرح است.
برای تماشای فیلم گفت‌وگو کلیک کنید.
- در مکتب اتریش دولت در بازار هیچ دخالتی ندارد. تکلیف را روشن کنید که قائل بر این هستید؟
مکتب اتریش، شیکاگو و حتی کلاسیک به نقش قوی بازار و مداخله حداقلی بازار معتقد هستند، اما مکتب نهادگرایانه معتقد است بازار باید از سوی دولت و با قواعد ایجاد شود. این مکتب میانه است. یا مکتب دولت‌محور هم به بازار جا می‌دهند و معتقدند باید بازار تحت قواعدی باشد. من صراحتا عرض می‌کنم که به بازار مشابه با مکتب اتریش، شیکاگو یا کلاسیک معتقد نیستم. من به آنچه معتقدم که مشابه مکتب نهادگرایانه مطرح است. یعنی بازار با قواعدی که بازار باز با مداخله حداقلی دولت نیست بلکه یک ابزار کنترل‌شده است که شما با آن می‌توانید به توسعه پایدار برسید.
- ببینید جناب بزرگ‌زاده، بازار در هر نوع مکتبی یک کارکردی دارد و مشکلی را حل می‌کند. شما چه مشکلی را در بخش آب می‌بینید که فکر می‌کنید بازار می‌تواند آن را حل کند؟ آیا آب ما واقعا همان مساله را دارد؟
باز تاکید می‌کنم نهاد بازار منظورم است نه بازار آب. یکی از کارکردهای بازار به‌معنای آنچه مدنظر من است، این است که سیگنال‌های غلطی که به دلیل تعرفه‌گذاری غلط انجام می‌شود که ذهن‌های مصرف‌کننده را از وضعیت واقعی آب دور می‌کند، کنترل کند. وقتی بازار را کنار می‌گذارید و قیمت‌گذاری دستوری انجام می‌دهید سیگنال غلط می‌دهید و ذهن مصرف‌کننده را از واقعیت کم‌یابی دور می‌کنید و خود به خود به سمت بد مصرفی می‌روید.
موضوع بعدی اصلاح یارانه‌هاست. یارانه را به نهاده، کود، سم و انرژی می‌دهید نه به محصول نهایی. وقتی یارانه را به نهاده می‌دهید، این طرز رفتار موجب پرمصرفی در حوزه آب می‌شود. اما از ابزارهای غیرقیمتی چون واگذاری سهام شرکت دولتی و مجوز استفاده نمی‌کنید.
وقتی نهادگرایانه حرف می‌زنیم و از حاکمیت، بازار و اجتماع صحبت می‌کنیم یعنی این سه می‌توانند به هم کمک کنند به پایداری سرزمین.
- چه کسی شما را در این نظریه‌ها کمک می‌کند؟
کارشناسان دفتر.
- احساس می‌کنم شما لشکر یک‌نفره هستید. همیشه شما را می‌بینیم و فرد دیگری را نمی‌بینیم.
این‌گونه نیست. دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه آب شرکت مدیریت منابع آب کشور است. از شانس خوب من مانند همه جاهای قبلی، کارشناسان خوبی دارد. این کارشناسان به تولید محصول و تفکر و بسته‌های فکری و عملیاتی کمک می‌کنند. برخلاف نظام‌های اداری مرسوم اهل تضارب آرا هستیم و این کمک می‌کند به ما. اما به طور کلی هم شنونده خوبی هستم. سعی می‌کنم این شنیده‌ها را کنار یافته‌های قبلی قرار دهم. اعتقاد دارم افراد به تعداد شغل‌هایی که به صورت عمیق تجربه می‌کند، زندگی می‌کند.
- خروجی شما از آب و نیرو دو جلد کتاب شد. مدون کردن برخی تجربه‌های شما در این مرکز. آیا ممکن است منتظر باشیم بعد از این دوره هم کتابی بنویسید؟
اگر عمری باشد، شاید. به هر حال این را گفتم که بگویم، آنچه در عرصه زیست‌بوم این کشور رخ داده محصول کار همه ماست. کتاب‌ها محصول این بود که من فکر می‌کردم خیلی برای مهندسی نقش قائلیم. اما هدایت جامعه با مهندسان انجام نمی‌شود. نه اینکه مهندس نیاز نیست. اما باید من مهندس چیزهایی به خودم اضافه کنم و چیزهایی از خودم کم کنم که از مهندس به کارشناس توسعه ارتقا یابم. من منظورم از این صحبت همین بود.
ساخت‌وساز معادل توسعه نیست. یک مهندس لزوما مدیرتوسعه نمی‌شود و نمی‌تواند گره‌های توسعه در حوزه محیط‌زیست و آب را باز کند.
من هم بعد از سال‌ها به این نتیجه سیدم که این روش مهندسی صرف درست نیست.
- این صحبت‌ها حرف‌های شخص شماست یا وزارت نیرو؟ آیا این دیدگاه در وزارت نیرو هم جاری است؟
حتما جاری است. به این دلیل اینکه این نظریه‌ها در برنامه‌های هفتم هم آمده است. برنامه هفتم یعنی مدیران آب و وزارت نیرو می‌گویم.
- بله شما خیلی بیشتر در این باره صحبت می‌کنید. من منتظر بودم سخنگوی صنعت آب ایران فقط سخنگوی صنعت عرضه آب نباشد و صنعت تقاضا هم یک سخنگو داشته باشد. تصمیم‌هایی که شما درباره اش صحبت می‌کید درباره سه قوه است. اما شما جزئی از این سه قوه هستید. احساس می‌کنم هدف نهایی شما هدف‌گذاری کاهش مصرف آب است.
بهتر است بگوییم صیانت آب.
- صیانت آب هیچ چیز جز این نیست که شما مصرف آب را کاهش دهید و فکر می‌کنید برای کاهش مصرف آب بازار می‌تواند کمک‌تان کند.
نهاد بازار، نه خود بازار. ابزارهای بازار کمک می‌کند. ممکن است اصلا بازار آب تشکیل نشود ولی می‌توانیم ابزارهای اقتصادی تعریف کنیم که انرژی موجود در ساخت‌وسازهای شهری را به طرف آزاد شدن منابع آب زیرزمینی هدایت کند. کسی که یک مجتمع مسکونی می‌سازد نیم لیتر در ثانیه آب نیاز دارد. می‌توانیم به کسی که قرار است ساخت و ساز کند و ما نمی‌توانیم جلوی او را بگیریم بگوییم ۵۰ برابر نیم لیتر بر ثانیه را آزاد کند؛ ۴۹ لیتر برای طبیعت و ۱ لیتر برای خودش بردارد.
یا در مثال دیگر سهام دولتی فروخته می‌شود، ساماندهی این مجوزها و پیوند زدن با اصل ۴۴ قانون اساسی را اجرا کنیم که اگر سرمایه‌ای از دولت فروخته می‌شود، با هدفمندی به سمت منابع آبی و دشت‌های ممنوعه بیاید؛ این ابزار بازار است نه خود بازار.
می‌گویند ما زمانی ۱۰۰ میلیون هکتار مرتع داشته‌ایم که الان به ۸۵ میلیون هکتار کاهش یافته و ۱۵ میلیون هکتار آن ناپدید شده است. یا اینکه ۱۸ میلیون تا بیشت و چند میلیون هکتار جنگل داشتیم الان شده است ۱۳ میلیون. این همه منابع آبی از بین رفته است. آیا نمی‌شد با تغییر کاربری اراضی به تجاری از ارزش‌افزایی آن کمک بگیریم برای معیشت جایگزین کشاورزی که به زیست‌بوم آسیب می‌زند؟
- این صحبت‌ها برای سخنرانی خیلی خوب است. اما برای اجرا در سطح قواعد و هم در سطح بازیگران و هم اقتصاد کلان احتیاج به تغییرات عمده دارد. نمی‌توانید بدون بستر گفت‌وگو، مشارکت مردم و سرمایه‌گذاری پیش بروید. شما شبیه حکمرانی که هر سه قوه را در دست دارید، صحبت می‌کنید، اما فکر اجرای آن را هم کرده‌اید؟
زمانه اجبار و الزام خود را دارد. حرکت به سمت این بسته‌های فکری یک ضرورت است. آقای رئیسی با ۴۰۰ میلیارد دلار جی دی پی (GDP) یا تولید ناخالض داخلی که کمتر از ۲۰ درصدش در بودجه قرار می‌گیرد نمی‌توانید به توسعه پایدار برسید. وقتی نمی‌توانید با منابع حاصل از مالیات، نفت و فروش معادن کشور را آباد کنید، عقل حکم می‌کند ابزارهای دیگر را به کار بگیرید. نمی‌خواهید به کار بگیرید؟ این شما و این توسعه ناپایدار، این شما و این ۴۲۷ دشت ممنوعه بحرانی از ۶۰۹ دشت، این شما و ۳۵۰ دشت درگیر فرونشست. شما که اقتصاددان هستید می‌گویید نمی‌توانیم؟ بفرمایید فرونشست را تحویل بگیرید، خشکی تالاب‌ها، از بین رفتن کشاورزی و... را تحویل بگیرید. می‌دانید در فسا، رفسنجان و کرمان عمق چاه‌ها به نیم کیلومتر رسیده است؟ تا کی قرار است کف‌شکنی کنیم؟ دلتان به حال کشاورزان نمی‌سوزد؟ اصلی‌ترین تهدید کشاورزی و امنیت غذایی در کشور همین روشی است که ما در پیش گرفته‌ایم. می‌گویید سخت است که تغییر رویه دهیم؟ شما می‌دانید و این سرزمین. می‌گویید من مثل حکمران سه قوه هستم؟ خیر، به این نتیجه رسیدم که اصلاح حکمرانی آب در کشور انجام می‌شود تا الگوی توسعه در کشور را اصلاح می‌کند. شما باور می‌کردید که وزارت نیرو موفق شود و امضا کند و بگوید طرح‌های کشور همه نیاز به بازنگری دارد؟ باورتان می‌شود بخش آب کشور خودش این متن را بگذارد و وزیر نیرو امضا کند که ساختار آب را با هدف رفع تعارض منافع بازنگری کند؟
۵ سال قبل نوشتن این موارد باورکردنی نبود. الان هم باورکردنی نیست اما با برنامه و بودچه کنار آمده‌ایم که بازار بهره‌وری برای پروژه هدررفت آب و کنتورها در ۵ شهر و دو دشت را آغاز کنیم یا در قانون برنامه هفتم بازار آب نامتعارف را در بورس راه بیاندازیم. ۵ سال پیش به ما می‌گفتند آب را نمی‌شود به بورس برد. الان این گونه نیست. بندهایی در برنامه هفتم آمده است که موجب افتخار وزارت نیروست. چرا؟ چون به اعتقاد من گفتمان لازم شکل گرفته است. مانند همین برنامه که ما روبه‌روی هم نشسته‌ایم که گفتمان را تقویت می‌کند.
- قانون به شما اجازه بازار آب غیرمتعارف را داده است. مالک پساب در مجموعه خودتان آب منطقه‌ای است یا آب و فاضلاب؟ این یک تعارض است. وقتی چارچوب را درست شکل ندهید بعد دچار تعارض می‌شوید. وقتی می‌خواهید از این سیستم استفاده کنید باید قبل آن زیرساخت‌ها را فراهم کنید. شاید همین الان این نمونه بازار پساب نمونه خوبی برای بازتعریف یک سری قوانین باشد. حرف بنده هم همین است که آیا این پیش‌زمینه را دارید؟
با شما در اهمیت پیش‌زمینه موافق هستم. جلسه‌ای در این باره داشتیم. این مساله قابل حل است. نه تنها این مساله که خیلی جزئیات باید حل شود. یک جریان باید راه بیافتد از نظریه‌پردازی تا بازار. اگر مستقیم سراغ ابزارها برویم نمی‌شود. کار زیادی پیش رو داریم. الان در حد تعریف بسترها و نظریه‌پردازی کار می‌کنیم اما به طی این مسیر امیدوار هستیم.
اما تاکید می‌کنم پارادایم‌های گذشته دیگر در آب، توسعه و محیط‌زیست جواب نمی‌دهد. هر کسی دنبال پارادایم‌های گذشته است، دنبال رویاست.
- افکار قدیمی هم در مدیریت آب جواب نمی‌دهد.
بله. افکار متمرکز روی مصرف دیگر جواب نمی‌دهد.
- خیلی از کارشناسان اجتماعی به من پیغام دادند به شما بگویم با طرح‌هایتان نهاد اجتماع را بر باد ندهید. در این باره توضیح دهید.
بهشان بگویید چشم. هیچ وقت نباید با اجتماع این کار را کرد. در همه طرح هایی که ما داریم رفتارهای شهروندان و کشاورزان داوطلبانه است. داوطلبانه بودن بسیاری از مسائل را حل می‌کند. ولی با ابزارهای اقتصادی کاری خواهیم کرد که کشاورز ترغیب شود در طرح‌های کاهش مصرف ما مشارکت کند. نهاد اجتماع را اگر فعال نکنیم، طرحی جلو نمی‌رود چون مشروعیت پیدا نمی‌کند. برای این که ایده‌ها اجرایی شود و مشروعیت پیدا کند و برای اینکه سرمایه اجتماعی به دست بیاوریم تا طرح‌ها مخاطبان خود را قانع کند باید نهاد اجتماع را فعال کنیم و این سرمایه جز با درک کشاورز و درک جامعه ایجاد نمی‌شود.
- اما به صورت کلی به نظر می‌رسد شما آیین‌نامه را می‌نویسید بعد می‌خواهید آن را جا بندازید. این شیوه از تجربه‌تان می‌آید؟
خیر، این دیدگاه را رد می‌کنم. این گونه نیست که بتوانید یک نفره تصمیم بگیرید. سه قوه مشارکت دارند. مصاحبه‌ها و گفتمان زمانی شکل گرفت که دیگر روی میز طرح‌هایی داریم که آن را به نقد بگذاریم. هر روز از ۱۰-۱۵ جای مختلف در پلت‌فرم‌های مختلف بازخورد منتقدانه می‌گیرم و انتشار این مطالب رسالت من است. ایفای نقش من به عنوان سخنگوی صنعت آب به خاطر این است که گفتمان آب را در جامعه راه بیاندازیم.
- بحث را به سمت سال آبی جدید ببریم. در هفته‌های اخیر باران‌های زیادی در شمال داشتیم که این شائبه را ایجاد کرده است که بحران آب از بین رفته است. در این باره توضیح دهید.
ما درباره مدیریت آب همیشه سناریوهای بدبینانه یا نرمال را در نظر می‌گیرم و توجهی به سناریوهای خوشبینانه نمی‌کنیم. با توجه به گزارش‌های رسمی هواشناسی ایران و همچنین نهادهای بین‌المللی پاییز کم‌بارشی پیش‌رو خواهد بود. پیش‌بینی ما این است که وضعیت آبی کشور مانند تابستان و حتی سخت‌تر خواهد بود چون خشکسالی انباشه در ۵ سال گذشته به سال ششم آبی منتقل شده است.
برای برخی مناطق مانند شمال وضعیت پربارش پیش‌بینی شده است، اما ما درباره شمال کشور حرف نمی زنیم و درباره کل کشور حرف می‌زنیم. حتی همان جا هم سد سفیدرود فقط ۳ درصد پرشدگی دارد. معنی پیش‌بینی پرآبی در شمال این نیست که همه چیز خوب پیش می‌رود.
وزارت نیرو سناریوری بدبینانه‌ای درباره وضعیت آبی دارد. درباره کشاورزی از جهاد کشاورزی خواسته شده با کمک هواشناسی به مناطقی که کشت دیم دارند، اطلاع‌رسانی کند تا کشاورزان محصول نکارند و خسارت نبینند. از سوی دیگر، در مناطقی که کشت آبی دارند هم میزان آب حدود ۵۰ میلیارد مترمکعب برای کل سال در نظر گرفته و خواسته شده است کشت را متناسب با همین میزان آب پیش ببرند.
درباره آب شرب هم همین‌طور. به ما می‌گویند از مردم طلب‌کار هستید، اما طلب‌کار نیستیم و مدد می‌خواهیم. این یک واقعیت است که اگر مردم کمک نکنند و بین ۲۰ تا ۳۰ درصد مدیریت مصرف آب انجام نشود، رفاه آبی همه از شهروند عادی تا مدیر همه به خطر می‌افتد.
- این همه مردم را تشویق کردید که پمپ بخرند و مخزن چقدر موثر در مصرف. بوده است؟
ارزیابی آبفا این است که موثر بوده است. برداشت از منابع آب سطحی مرداد امسال نسبت به مرداد سال قبل بیش از ۶ مترمکعب در ثانیه کمتر بود. سرجمع در مرداد امسال نسبت به سال قبل ۱۴.۴ درصد کمتر آب مصرف شده است. این اعداد برای مدیریت شرایط آبی خوب بوده است.
- برای ما یا شما؟
آب کشور هر جا کم شود، برای همه است. این‌طور نیست که یک نفر آب داشته باشد و یک نفر نداشته باشد. این، یک درد مشترک است که جدا جدا درمان نمی‌شود. به همین دلیل است که خواهش می‌کنیم کمک کنند.
- شما قیمت آب را هم خیلی گران کردید. به خصوص که در مجتمع‌ها مشکلات زیادی پیش آمده است. فکر نمی‌کنید باید به سمت کنتورهای اختصاصی بروید؟
قطعا. هم باید کنتور اختصاصی داشته باشیم و هم کنتور هوشمند. کنتور هوشمند یعنی مثلا ۵۰ لیتر بر روز سهم هم نفر است. هر فردی مصرف کند بعد از آن بقیه روز آب ندارد و یکی که مصرف نکند، دارد. این ابزارهاست که در اقتصاد رفتاری به کمک ما می‌آید.
- در روزهای گذشته تصاویری از بارش‌های سیل‌آسا یا تصاویری از مردم کنار سدهایی که میزانی پرشدگی دارند، موجب شده ذهنیت پرآبی در پاییز پیش رو شکل گیرد و این تصور ایجاد شود که وضعیت سخت کم آبی به پایان رسید. این توهم پرآبی از کجا می‌آید؟
گاهی کسی که اطلاعات ندارد تا بارندگی ببینید فکر می‌کند پرآبی است، اما تا این بارش تبدیل به روان‌آب نشود و در رودخانه‌ها جریان پیدا یا نفوذ در آبخوان نکند بارش موثر در مدیریت آب نخواهد بود. گاهی مردم در کنار لتیان و کرج در سد یک آبی می‌بینند و فکر می‌کنند آب هست، اما در واقع در سدها حجم مرده‌ای داریم که آب است اما قابل استفاده نیست.
سوءتفاهم بعدی ایجاد شده برای شهروندان از سوی شهرداری‌هاست. متاسفانه می‌بینیم که شهرداری‌ها در ساعت‌های گرم روز به آبیاری فضای سبز می‌پردازند. به نظر شما وقتی شهروندان این صحنه را می‌بینند حس کم آبی دارند؟ ما حتی پیش رئیس‌جمهوری رفتیم و توضیح دادم و گفتند دستور می‌دهند دیگر چمن‌های نهاد ریاست‌جمهوری را آبیاری نکنند. به واسطه ایشان فهمیدم رهبری هم چنین کاری کرده‌اند. ما از شهرداری‌ها توقع داریم که چهره شهر را مثل شهری که دارد مدیریت سنگین منابع آب با حفظ رفاه آبی مردم را انجام می‌دهد، نگه دارند و سیگنال پرآبی ندهند.
- در پایان بگویید بالاخره آب طالقان به تهران رسید؟
فاز اول آب طالقان از دوسه هفته پیش با حجم ۲.۵ مترمکعب (۳۰۰ لیتر برای هشتگرد و مابقی برای تهران) به تصفیه‌خانه کرج رسیده است. فاز دوم نیز تا نیمه اول مهر به تهران خواهد رسید.
