به گزارش بهداشت نیوز، دکتر علی اکبر حیدری، به مناسبت روز جهانی بیماری هاری، ضمن استناد به آمار نگران‌کننده حیوان‌گزیدگی، بر اهمیت پیشگیری و اقدامات فوری پس از تماس با حیوانات ناقل تأکید کرد و افزود: هاری، یک بیماری ویروسی مشترک بین انسان و پستانداران است که در صورت بروز علائم بالینی، مرگبار خواهد بود، اما پیشگیری کامل از آن امکان‌پذیر است.
وی ادامه داد: بر اساس گزارش‌های جهانی، سازمان بهداشت جهانی هاری را یکی از کشنده‌ترین بیماریهای عفونی معرفی کرده که روزانه ۱۶۰ نفر (هر ۹ دقیقه یک نفر) را قربانی می‌گیرد که بیش از نیمی از این افراد کودک هستند؛ بیش از ۹۵ درصد موارد در آسیا و آفریقا رخ می‌دهد.
دکتر حیدری در تشریح وضعیت منطقه، آمار مراجعه به مراکز بهداشتی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال ۱۴۰۱ را ۱۶,۵۵۷ مورد حیوان‌گزیدگی عنوان کرد که از این میان، ۷۷ درصد (۱۲,۶۶۹ مورد) توسط سگ‌ها و ۲۰ درصد (۳,۱۹۶ مورد) توسط گربه‌ها صورت گرفته است.
وی همچنین گفت: در سال گذشته ۸۷ حیوان هار (شامل ۶۷ سگ، ۲۰ شغال و ۲ گربه) در منطقه شناسایی شده‌اند. برای نخستین بار، مورد مثبت هاری در استان از سوی گربه گزارش شد.
دکتر حیدری این نکته را هم متذکر شد که مهم‌ترین مخازن بیماری هاری در کشور شامل سگ، روباه و شغال هستند، اما هر پستاندار خون‌گرم دیگری نیز می‌تواند ناقل باشد و در ایران، سگ‌ها عامل حدود ۸۵ درصد و گربه‌ها عامل ۴ درصد موارد گازگرفتگی هستند.
علائم و خطرات تأخیر در درمان
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و متخصص بیماریهای عفونی، در ادامه گفت: علائم هاری در حیوانات با تغییرات رفتارهایی مانند: آشفتگی، عصبانیت، ترشح شدید بزاق، بی‌میلی به غذا و آب و نهایتاً فلج همراه است.
دکتر حیدری اضافه کرد: در انسان، علائم اولیه شامل تب، سردرد، اضطراب و احساس سوزن‌سوزن شدن در محل زخم است که با پیشرفت بیماری، فرد دچار هراس از آب (هیدروفوبیا) و صدا شده و نهایتاً به کما رفته و فوت می‌کند.
این متخصص بیماریهای عفونی، با تأکید بر اینکه پیشگیری کامل از هاری، منجر به نجات فرد می‌شود، به دو مورد فوت ثبت‌شده در سال گذشته اشاره کرد که یکی از آن‌ها به دلیل گازگرفتگی توسط سگ نگهبان رخ داده و در این باره افزود: متأسفانه فرد مبتلا با رها کردن حیوان ناقل و عدم مراجعه به موقع برای شستشو و دریافت واکسن، فرصت پیشگیری را از دست داد.
تأکید بر اقدامات پیشگیرانه‌ی فوری
دکتر حیدری تأکید کرد : اگر اقدامات پیشگیری به درستی انجام شود، فرد ۱۰۰ درصد نجات می‌یابد و در این راستا می توان گفت که اولین گام پیشگیری، آموزش عمومی است.
وی به طور خاص به مدیریت جمعیت حیوانات ولگرد در حاشیه شهرها اشاره و اظهار داشت: تغذیه حیوانات در شهر و حاشیه شهرها، که اغلب به عنوان کمک تلقی می‌شود، باعث اخلال در اکوسیستم و عادت دادن این حیوانات به محیط شهری می‌شود و در نهایت بر افزایش آمار هاری و انتقال آن به انسان مؤثر خواهد بود. لذا، حیوانات ولگرد باید تحت کنترل و عقیم‌سازی قرار گیرند.
دستورالعمل پس از گازگرفتگی
دکتر حیدری با اشاره به اقدامات مورد نیاز در زمان گازگرفتگی یک فرد بیان داشت: در صورت وقوع هرگونه تماس با حیوان مشکوک (شامل خراش یا زخم)، اقدامات فوری زیر باید انجام شود:
تماس با مرکز بهداشت و شستشوی فوری محل زخم: محل گازگرفتگی باید به مدت ۱۵ دقیقه با فشار، با آب و صابون شسته شود.
ضدعفونی: پس از شستشو، محل باید با بتادین و الکل ضدعفونی گردد.
مراجعه به مراکز بهداشت: انتقال فرد به مرکز بهداشت برای دریافت واکسیناسیون ضروری است. همچنین سریعترین و ساده ترین اقدام پس از گزش، تماس با مرکز بهداشت و عمل به دستورات انهاست .
متخصص بیماریهای عفونی متذکر شد؛ اخیرا یک مورد مرگ ، ناشی از ریزش خون پرنده کشته شده (توسط سک هار)، روی زخم دست بیمار، و مورد دیگر بدلیل هاری ناشی از چنگ زدن گربه که حادثه بسیار نادری میباشد، در یکی از شهرهای کشور اتفاق افتاد( گربه چنگ های خود را مکررا لیس میزند)
به گفته‌ی دکتر حیدری در صورت ایجاد زخم و خونریزی ناشی از گاز گرفتگی؛ حتی به اندازه‌ی یک قطره خون، تزریق واکسن و ایمونوگلوبولین بدون درنگ، الزامی است و در صورت وجود صرف خراش و عدم وجود خونریزی، تنها واکسن مورد نیاز خواهد بود. همچنین در صورت تماس صرف پوست سالم با بزاق حیوان هار ، شستشو کافی است مگر اینکه بزاق و لیس حیوان نواحی زخمی یا مخاط بدن را لمس کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پایان خاطرنشان کرد: بقاء حیوانی مثل سگ ، تا ۱۰ روز پس از گزش، نشانه عدم هار بودن حیوان مهاجم و عدم نیاز به ادامه دادن واکسن است.
