به گزارش همشهری آنلاین، لپه یکی از حبوبات پرکاربرد در آشپزی ایرانی است که در غذاهایی مانند خورشت قیمه، آش‌ها و خوراک‌ها نقش مهمی دارد. اما یکی از مشکلات رایج در آشپزی با لپه، دیرپز بودن آن است. حتماً برای شما هم پیش آمده که با وجود ساعت‌ها پخت، لپه همچنان سفت باقی بماند و باعث خراب شدن طعم و ظاهر غذا شود. در این مقاله با ترفندهایی ساده و کاربردی برای پخت سریع لپه دیرپز آشنا می‌شوید که نه‌تنها زمان پخت را کاهش می‌دهند بلکه کیفیت غذا را نیز حفظ می‌کنند.
چرا پخت درست لپه اهمیت دارد؟
پخت مناسب لپه نه‌تنها بر طعم غذا تأثیر می‌گذارد بلکه از نظر گوارشی نیز اهمیت دارد. لپه‌های ناپز ممکن است باعث سنگینی معده یا نفخ شوند. همچنین، در خورشت‌هایی مثل خورش قیمه، لطافت و له‌نشدن لپه اهمیت زیادی دارد. لپه‌های سفت شده یا له‌شده نه‌تنها جلوه زیبایی به غذا نمی‌دهند بلکه ممکن است باعث دلزدگی در مصرف‌کننده شوند.
اگر لپه به‌درستی پخته نشود، ممکن است وسط آن سفت بماند و حتی با پخت طولانی‌تر هم به نتیجه دلخواه نرسید. به همین دلیل، شناخت دقیق‌تر ویژگی‌های لپه و استفاده از روش‌های صحیح برای پخت سریع لپه دیر پز ضروری است.
ابزارها و مواد مورد نیاز برای پخت سریع‌تر لپه:
- قابلمه یا زودپز
- آب گرم یا داغ
- جوش شیرین (اختیاری و در مقدار کم)
- نمک (در مراحل پایانی پخت)
- سرکه یا آبلیمو (جایگزین جوش شیرین)
- صافی یا آبکش
- یک پارچه تمیز یا درپوش مناسب برای قابلمه
- قابلمه لعابی یا تفلون برای توزیع بهتر حرارت (در صورت در دسترس بودن)
بیشتر بخوانید: بهترین لپه برای خورش قیمه؛ لپه درشت خوبه یا ریز؟ | روش تشخیص لپه زودپز
مراحل پخت سریع لپه دیرپز
۱. شست‌وشوی اولیه لپه
ابتدا لپه‌ها را در آب سرد خوب بشویید تا گرد و غبار و ناخالصی‌ها از بین برود. در این مرحله می‌توانید لپه را داخل صافی ریخته و زیر آب روان بشویید. شستن دقیق لپه باعث جلوگیری از ایجاد کف زیاد در زمان پخت می‌شود و طعم طبیعی‌تر به غذا می‌دهد.
۲. خیساندن لپه (حداقل ۲ تا ۴ ساعت)
اگرچه لپه نسبت به سایر حبوبات نیازی به خیساندن طولانی ندارد، اما اگر لپه شما دیرپز است، خیساندن آن در آب گرم به مدت حداقل ۲ تا ۴ ساعت کمک زیادی به نرم شدن آن می‌کند. این کار همچنین باعث کاهش مواد ضد تغذیه‌ای مانند اسید فیتیک می‌شود که ممکن است جذب مواد معدنی را در بدن کاهش دهد. اگر وقت دارید، یک شب تا صبح لپه را بخیسانید و صبح آب آن را تعویض کرده و بپزید.
۳. استفاده از جوش شیرین
اضافه کردن مقدار بسیار کم (حدود یک‌چهارم قاشق چای‌خوری) جوش شیرین به آب خیساندن یا پخت، باعث شکستن سریع‌تر دیواره‌های سلولی لپه و پخت سریع‌تر آن می‌شود. جوش شیرین خاصیت قلیایی دارد و به کاهش سختی آب نیز کمک می‌کند. اما دقت کنید که مقدار زیاد آن ممکن است باعث تغییر رنگ لپه یا ایجاد طعم ناخوشایند شود. پیشنهاد می‌شود فقط در موارد ضروری از این روش استفاده کنید.
۴. پخت در زودپز
استفاده از زودپز یکی از سریع‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای پخت حبوبات سفت است. زمان پخت لپه در زودپز معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه است و نتیجه نهایی کاملاً نرم و مناسب خواهد بود. اگر از زودپز استفاده می‌کنید، مراقب باشید بیش از حد لپه نپزد تا له نشود.
۵. اضافه نکردن نمک در ابتدا
یکی از اشتباهات رایج در پخت حبوبات، افزودن نمک در ابتدای پخت است. نمک باعث سفت شدن پوسته بیرونی حبوبات می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل، نمک را در ۵ تا ۱۰ دقیقه پایانی پخت اضافه کنید. این کار نه‌تنها به حفظ لطافت لپه کمک می‌کند، بلکه باعث طعم‌دهی بهتر هم می‌شود.
۶. استفاده از آب جوش برای پخت
در حین پخت اگر نیاز به اضافه کردن آب دارید، حتماً از آب جوش استفاده کنید. اضافه کردن آب سرد به قابلمه باعث شوک حرارتی و توقف روند پخت می‌شود. همچنین زمان پخت را افزایش می‌دهد و ممکن است باعث سفت شدن لپه شود.
۷. تست لپه حین پخت
در فواصل زمانی مناسب، لپه را تست کنید تا از پخت کامل آن اطمینان حاصل شود. لپه باید نرم باشد ولی له نشود. اگر وسط آن هنوز سفت است، چند دقیقه دیگر پخت را ادامه دهید و مجدد بررسی کنید.
بیشتر بخوانید: زمان خیس خوردن حبوبات؛ خیساندن حبوبات با آب سرد یا گرم؟
اشتباهات رایج در پخت لپه
- خیساندن کوتاه‌مدت یا نکردن لپه قبل از پخت
- اضافه کردن نمک از ابتدا
- استفاده از آب سرد در حین پخت
- مقدار زیاد جوش شیرین که طعم را تغییر می‌دهد
- پخت طولانی بدون درپوش که باعث خشک شدن لپه می‌شود
- هم زدن بیش از حد در حین پخت که باعث له‌شدن لپه‌ها می‌شود
- استفاده از شعله زیاد بدون کنترل که باعث جوشیدن بیش از حد و له شدن می‌شود
راه‌حل‌های جایگزین در نبود مواد خاص
- اگر جوش شیرین ندارید، می‌توانید از یک قاشق چای‌خوری سرکه سفید یا آبلیمو در آب پخت استفاده کنید. اسید ملایم این مواد به نرم شدن لپه کمک می‌کند.
- در نبود زودپز، از قابلمه‌ای با درپوش سنگین استفاده کنید و لپه را ابتدا روی حرارت بالا بجوشانید و سپس حرارت را کم کنید تا با آرامی بپزد.
- استفاده از حرارت غیرمستقیم یا بخارپز نیز می‌تواند در مراحل پایانی پخت، به حفظ بافت لپه کمک کند.
بیشتر بخوانید: چگونه نفخ حبوبات را بگیریم؟
اگر لپه باز هم نپخت چه کنیم؟
در صورتی که با وجود رعایت همه موارد لپه همچنان نپخت، ممکن است کیفیت خود لپه پایین باشد یا مدت زیادی از برداشت آن گذشته باشد. لپه‌هایی که قدیمی هستند یا در شرایط نامناسب نگهداری شده‌اند، سخت‌تر می‌پزند. در این شرایط، تنها راهکار باقی‌مانده استفاده از زودپز یا تهیه لپه تازه‌تر است. همچنین، می‌توانید از لپه پخته آماده که در برخی فروشگاه‌ها عرضه می‌شود نیز استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: طرز تهیه لپه پلو با زیره | فوت و فن خوشمزه شدن این غذای سنتی کرمان
لپه نرم و خوش‌پز با چند ترفند ساده!
با رعایت این نکات و ترفندها، دیگر نگران سفت ماندن لپه در غذاهایتان نخواهید بود. از خیساندن تا نحوه اضافه کردن نمک، هر مرحله می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت نهایی غذا داشته باشد. این روش‌ها را در آشپزی روزمره خود به کار ببرید و تفاوت را احساس کنید. غذاهای لپه‌دار مانند قیمه، آش شله‌قلمکار و خوراک لپه با این ترفندها خوش‌طعم‌تر، راحت‌تر و زیباتر سرو خواهند شد.
