خبرگزاری مهر، گروه استان ها: ادبیات مازندران در دو بستر فارسی و تبری، همچون ترکیبی از نغمه‌های عاشقانه و نواهای حماسی، لطافت و صلابت را هم‌زمان در خود دارد و نشان می‌دهد چگونه دیرینگی تمدنی با پویایی زیست‌بوم می‌تواند هویتی ادبی و فرهنگی بی‌مانند خلق کند.
شعر و ادبیات مازندران تنها روایت زندگی مردم نیست، بلکه حافظه‌ای زنده و پرتپش از تاریخ، باورها و آیینهای کهن آنان است. شخصیت‌هایی چون طالب آملی، که سبک هندی را با ریشه‌های بومی و حس سرزمین خویش پیوند زد، و نیما یوشیج، که مسیر نوگرایی در شعر فارسی را هموار کرد، نشان‌دهنده تلاقی خرد و احساس، سنت و نوآوری در این سرزمین‌اند.
آثار این شاعران نه تنها گوشه‌ای از زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی مازندران را بازتاب می‌دهند، بلکه دریچه‌ای به سوی درک عمیق روح مردم و تاریخ پرفراز و نشیب آنان هستند.
گفت‌وگوی پیش رو با غفار محمدی، با تخلص ادبی مازند، فرصتی است برای کشف عمق و لطافت ادبیات معاصر مازندران؛ از ویژگی‌های شعر تبری و غزل معاصر گرفته تا تأثیر زبان و گویش منطقه و چالش‌های پیش روی حفظ و ترویج این میراث گران‌بها. این مصاحبه، نگاهی تحلیلی و در عین حال شاعرانه به جریان‌های نوین ادبی، چهره‌های اثرگذار و چشم‌انداز آینده ادبیات مازندران ارائه می‌دهد و خواننده را به سفری در دل تاریخ، فرهنگ و نغمه‌های سرزمین سرسبز شمال ایران دعوت می‌کند.
غفار محمدی با تخلص ادبی ـ هنری «مازند»، شاعر، پژوهشگر و وکیل دادگستری، از چهره‌های فعال و اثرگذار حوزه شعر و نقد ادبی کشور است. او در گفت‌وگویی با خبرنگار مهر به بررسی ویژگی‌ها، شخصیت‌های شاخص و چالش‌های ادبیات معاصر مازندران پرداخت.
ادبیات مازندران ریشه در تاریخ و طبیعت منحصربفرد آن دارد
محمدی در ابتدای این گفت‌وگو، با اشاره به پیشینه تاریخی و تمدنی دیار مازندران بیان کرد: ادبیات مازندران، ریشه در تاریخ و طبیعت منحصربه‌فرد این سرزمین دارد. مازندران از دیرباز یکی از خاستگاه‌های تمدن ایران‌زمین بوده و آثار باستان‌شناسی کشف شده در آن، نشان‌دهنده قدمت تمدنی آن است.
وی افزود: این سابقه تاریخی در کنار طبیعت بکر و متنوع، نقشی اساسی در شکل‌گیری ادبیات متمایز این منطقه داشته است. شعر امروز مازندران، چه در حوزه زبان فارسی معیار و چه در حوزه زبان تبری، آمیزه‌ای است از لطافت طبیعت، میراث تاریخی، روحیه حماسی و عاشقانه‌های سرشار از خرد و عاطفه.
این شاعر ادامه داد: به همین دلیل می‌توان گفت شعر معاصر مازندران، محل تلاقی دو سبک خراسانی و هندی است؛ جایی که استحکام و فخامت سبک خراسانی بستری برای تخیل و مضمون‌آفرینی و ظریف اندیشی‌های پیچیده سبک هندی را فراهم می‌سازد.
این پژوهشگر ادبی در ادامه افزود: شعر در فرهنگ مازندران همواره در تار و پود زندگی مردم جاری بوده و در نواها، گفتار و آیینهای محلی انعکاس یافته است. در میان شاعران کهن می‌توان به پیروزه، مرزبان بن رستم، باربد، امیر پازواری، فانی و برجسته‌تر از همه ملک‌الشعرا طالب آملی اشاره کرد. طالب آملی با چیرگی در سبک هندی و پیوند آثارش با هویت تاریخی و فرهنگی مازندران، جایگاهی ویژه دارد.
محمدی تصریح کرد: در دوره معاصر، نیما یوشیج بنیان‌گذار شعر نو پارسی است که نه تنها در مازندران؛ بلکه در کل ساختار و محتوای ادبیات ایران تحولی بنیادین ایجاد کرد. این چهره‌ها با خلق آثاری که هم ریشه در سنت داشتند و هم به نوگرایی گرایش نشان می‌دادند، هویت ادبی مازندران را در سطح ملی تثبیت کردند.
محمدی اظهار داشت: ادبیات مازندران به‌ویژه در قالب شعر تبری، آیینهای تمام‌نما از فرهنگ، تاریخ و هویت مردم این خطه است. این ادبیات با بازتاب ارزش‌ها، باورها و تجربه‌های زیستی اصیل، به حفظ هویت فرهنگی و حافظه تاریخی مردم کمک کرده است.
این شاعر ادامه داد: شعر و داستان‌هایی که با تاثیر از زیست‌بوم مازندران خلق شده و می‌شوند، پیوندی عمیق میان نسل‌ها ایجاد کرده و حس تعلق به سرزمین را تقویت می‌کنند. مضامین حماسی، عاشقانه و طبیعت‌گرایانه در این ادبیات، نه تنها فرهنگ منطقه را به نسل‌های آینده منتقل می کند؛ بلکه در شکل‌گیری هویت جمعی و تقویت روحیه همبستگی مردم نقش‌آفرین خواهد بود.
وی تصریح کرد: گرچه شخصا معتقدم، وظیفه شعر، بیش و پیش از هر رسالت فرهنگی و اجتماعی، آن است که شعر باشد و سرشار از جوهره خلاقیت و زیبایی آفرینی.
