به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، گفتگوی ویژه خبری چهارشنبه شب شبکه خبر با موضوع " عملکرد یکساله دبیرخانه توسعه اقتصاد دریامحور " با حضور آقای علی عبدالعلی زاده رئیس دبیرخانه توسعه دریامحور و مکران بررسی شد. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است.
سؤال : آیا ساختار توسعه دریایی کشور ما در دولت چهاردهم نسبت به دولت قبل تغییراتی داشته است؟
عبدالعلی زاده: در دولت چهاردهم بود که توسعه دریامحور جایگاه رسمی پیدا کرد و صاحب تشکیلات شد. قبل از دولت چهاردهم، در دولت دوازدهم و دولت سیزدهم، بحث توسعه مکران مطرح بود و بحث توسعه دریامحور از آبان 1402 که ابلاغ 9 ماده ای رهبری صادر شد مطرح شد. بخاطر همین در برنامه پیشرفت هفتم کشور هیچ اشاره ای به توسعه دریامحور به آن حالت گسترده نشده است.
سؤال: ماده 60 است؟
عبدالعلی زاده: این یک اشاره ضمنی است برای اینکه اصلاً بحث دریامحور وجود نداشت و همه مکران را می دیدند و ماده مصوبه ای را آوردند و گفتند دولت موظف است اساسنامه را بیاورد تا رسمیت بیشتری پیدا کند. هرچه راجع به توسعه دریامحور اتفاق افتاده در دولت چهاردهم است. از روز اول توافق ما با شورای توسعه دریامحور این بود که تشکیلات دریامحور دبیرخانه جمع و جور، چابک و کارآمد باشد که از ظرفیت همه دستگاه های اجرایی برای پیشبرد توسعه دریامحور استفاده کند و نقش یک تنظیم کننده و هدایت گر داشته باشد. عملاً هم ما دبیرخانه را بر همین نگاه استوار کردیم و تشکیلات خیلی ساده و جمع و جور 50 نفره را به سازمان اداری و استخدامی پیشنهاد دادیم که بتوانیم با همین تعداد اهداف توسعه دریامحور را با کمک همه دستگاه های اجرایی فراهم کنیم. دبیرخانه به هیچ وجه کار اجرایی ندارد و نخواهد داشت و فقط کار ارزیابی و سیاستگذاری برای دستگاه های مربوطه برای حوزه هایی که به دریا مربوط می شود را برعهده دارد و پیگیری می کند تا اینها اجرایی شوند.
سؤال: یکی از بحث هایی که اشاره کردید هماهنگی دستگاه های مختلف است که در بحث توسعه اقتصاد دریامحور تعدادشان هم کم نیست. آیا توفیقی داشته اید، چون سخت ترین کار در کشور ما کارهای بین بخشی است که هماهنگی لازم دارد؟
عبدالعلی زاده: این پرسش شما خیلی جدی است. قبل انقلاب که هیچ، بعد انقلاب نزدیک به ۵۰ سال است که می‌گذرد. چرا این هماهنگی وجود ندارد؟ کشور‌هایی که سی سال، چهل سال دنبال توسعه دویده‌اند، توسعه یافته‌اند. مثل سنگاپور و کره جنوبی. ما که ۱۳۰ سال به دنبال توسعه هستیم، از انقلاب مشروطه تا الان بخاطر همین ناهماهنگی است. کار اجرایی بستر فیزیکی دارد. همین کریدور‌های شمال جنوب که به دریامحور هم مربوط است. چون کریدور شمال جنوب ما دریا‌های شمال و جنوب را به هم وصل می‌کند، الان وجود دارد. الان ما ورودی سرخس و اینچه برون را در خشکی، بندر امیرآباد را در دریای خزر، بندر فریدون کنار که خصوصی است و بندر کاسپین را درکنار بندر انزلی داریم که دولتی است و همه اینها با راه آهن به شبکه ملی ما وصل هستند و تا بندر شهید رجایی در بندرعباس می‌آیند. چرا ترانزیت اتفاق نمی‌افتد؟ یا اینکه خیلی کم ممکن است باری حمل شود؟ برای اینکه سخت افزار کافی نیست. همه اینها بیش از ۳۰ دستگاه اجرایی در همین ریل شمال جنوب نقش بازی می‌کنند. این نقش بازی کردن به هماهنگی و یک نرم افزار نیاز دارد که امروز به آن نهاد می‌گویند. سازمان نیست، نهاد مجموعه‌ای از قوانین و مقررات بازی است و مثل یک میدان فوتبال است. زمین فوتبال ۲۲ بازیکن و یک داور دارد و یک زمین با دو دروازه. اگر مقررات فوتبال نباشد، بازی بازی نمی‌شود. تعریف شده که چه چیز‌هایی خطا است. چه زمانی گل زده می‌شود. چه زمانی تمام می‌شود. این مجموعه مقررات و ضوابط بازی فوتبال است. در این یکسالی که شروع به کار کرده‌ایم، کار فیزیکی خیلی کمی کرده‌ایم. مثلاً راه آهن چابهار به زاهدان، خاش - زاهدان ۱۵۰ کیلومتر درحال بهره برداری است. خاش تا چابهار مانده است. این را از نیمه دوم سال ۱۴۰۳ با پیمانکار صحبت کردیم و همه اعتبارات آن را سازمان برنامه تأمین کرد برای ۱۴۰۳. ۱۴۰۴ هم هر چه اعتبار می‌خواستند داده‌اند. قول داده بودند آخر ۱۴۰۴ تمام شود ولی آخرین بازرسی که دو هفته قبل تیم فرستاده بودم و از این مسیر گزارش آوردند، امیدواریم این در خرداد ۱۴۰۵ به بهره برداری برسد و کل این مجموعه راه بیفتد.
سؤال: می توانیم بار را از چابهار تا مرزهای مختلفی ببریم؟
عبدالعلی زاده: تا سرخس، اینچه برون و بنادر بله.
سؤال: تا ترکیه هم همینطور؟
عبدالعلی زاده: چون تا ترکیه خط باری قابل توجهی نداریم. خط ما پشت دریاچه وان متوقف می شود. آنجا باید بار و مسافر را خالی و سوار کشتی کرد و هزینه اش کمرشکن است و صرف نمی کند بار ترانزیتی آنجا برود. این مشکلی است که مرتب وزارت خارجه ما از همسایه مان ترکیه پیگیری می کند که این خط را یا از بالا یا از پایین یا از وسط دریاچه وان عبور بدهد تا تخلیه بار حذف و در وقت هم صرفه جویی شود. حالا ترکیه نه ما آن را خیلی مطرح نمی کنیم، ولی بار عمده ای که در شمال داریم، در کشور روسیه، کشورهای آسیای میانه و قفقاز و افغانستان که برای ما خیلی مهم هستند. اهمیت کار تا آنجا است که همین امروز با مدیر عامل منطقه آزاد چابهار جلسه داشتم هماهنگ کردیم بتوانیم ترانزیت بار از چابهار تا افغانستان را فعلاً با بسیج نزدیک به 2 هزار دستگاه کامیون برقرار کنیم تا ریل زاهدان به تربیت حیدریه هم در آینده اجرا شود. ولی در سال 1405 چابهار به شبکه راه آهن وصل می شود، از زاهدان به بم، کرمان و بافق می رود و از آنجا برمی گردد به تربیت حیدریه و سرخس.
سؤال: رشت آستارا را هم بفرمایید؟
عبدالعلی زاده: تنها جایی که گمرک و بندر داریم ولی راه آهن به آنجا وصل نیست، آستارا است. راه آهن روسیه و جمهوری آذربایجان در آستارا هستند. داخل گمرک ما هم ریل آنها آمده است. ولی ریل ما رشت آستارا کار نشده بود. الان نقشه برداری ها و مطالعات آن شده است. رئیس جمهور شخصاً پیگیر این طرح هستند. در همین مدت کوتاه یکسال شان، سه بار از آنجا بازدید کرده اند و طرح ها را از نزدیک دیده اند. جدی هستیم که این کار ساخته شود.
سؤال: الان درصد پیشرفت صفر است؟
عبدالعلی زاده: نه صفر نیست، مطالعات آن شده و بخش عظیمی از مسیر تملک و گشایش شده است. عملیات اجرایی آن امیدواریم که به زودی شروع شود و مصمم هستیم اگر متنی بخاطر محدودیت هایی که با مکانیزم ماشه پیش آمده است، فاینانس خارجی برای آن فراهم کنیم. چون مذاکرات آن با روسیه پیش رفته بود. اگر مشکل داشته باشد از منابع داخلی اقدام خواهیم کرد، ولی هنوز کار عملیاتی نشده است.
سؤال: ذیل بحث هماهنگی و دشواری های آن به اینجا رسیدیم. چون شاه کلید توسعه اقتصاد دریامحور این است که شما بعنوان رئیس دبیرخانه بتوانید شاید تمام دولت را با خودتان همراه کنید. حتی فراتر از دولت، یعنی دستگاه های نظامی غیردولتی، شبه دولتی، اینها هم باید پای کار بیایند. خیلی کار سختی است؟
عبدالعلی زاده: خوشبختانه به لحاظ اینکه این حرکت بزرگ براساس رهنمود رهبر معظم انقلاب شروع شده و ایشان توسعه دریامحور را مطرح کردند. پرچمدار این توسعه شخص رهبری هستند و هدایت می کنند. برای همین همه نیروهای نظامی و امنیتی ما احساس تکلیف می کنند، کمک کنند ما را و تا به امروز هم انصافاً با ارتش و سپاه هماهنگی کامل داریم. مخصوصاً با نیروهای دریایی شان که خیلی مؤثر هستند. ملاقات ها و بازدیدهای مرتب از تأسیسات و از امکانات شان، با امیر دریادار ایرانی داشتم. در غیاب ایشان هم با معاونان شان از چند پایگاه دریایی و ناوهایشان بازدید داشتم. در سپاه هم با شخص سردار تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه، از ابوموسی و پایگاه های دیگرشان بازدید و هماهنگی داشتیم که بازدید سرتاسری جنوب کشور داشته باشیم که جنگ 12 روزه پیش آمد و بهم خورد و این هماهنگی ها است. دولت هم به لحاظ اینکه فرمان رهبری است و هم اینکه آقای رئیس جمهور پشت سر قصه ایستاده، در روزهای اول شروع توسعه دریامحور، هفته ای یک روز جلسه در حضور ریئس جمهور با وزرای ایشان داشتیم. این تبدیل شد به فاصله های دو هفته ای، الان فاصله بیشتر شده است. بخاطر اینکه باید آماده شویم و بحث های اولیه به سرانجام رسیده و نیازی به جلسات متوالی نیست. ولی هر زمان درخواست می کنیم رئیس جمهور برای این مطلب وقت می گذارد و به طور جدی حمایت می کند. این قصه باعث شده هماهنگی الان خوب است، منتها این هماهنگی اخلاقی است. هماهنگی قانونی و ضابطه مند شدن نهاد را می خواهد. اولین کاری که نهادسازی کرده ایم بحثش جدایش و بازیافت کشتی های فرسوده است. از روزی که بنده آمده ام این کار را شروع و بین دستگاه های مربوطه هماهنگی کرده ایم و با کمک همه دستگاه های ذیربط توانستیم در دبیرخانه اولین آئین نامه هماهنگی را تدوین کنیم. به نام آئین نامه جدایش و بازیافت کشتی و تقدیم دولت کردیم. این در کمیسیون اصلی زیربنایی دولت در دستور کار قرار گرفته و فکر می کنم حداکثر تا آخر فصل پاییز شاهد فراخوان وزارت صمت باشیم که متقاضیان بیایند و مجوز دریافت کنند برای دایر کردن تأسیسات جدایش و بازیافت شناور.
سؤال: در کدام سواحل است؟
عبدالعلی زاده: فعلاً در جنوب است. در شمال چند کارگاه کشتی سازی داریم که آنها می توانند. در شمال کشتی فرسوده خیلی کم داریم ولی در جنوب نزدیک 100 کشتی در انتظار اسکراپ داریم.
سؤال: پس پیش بینی می شود برای 100 کشتی این کار انجام شود، چقدر ارزش افزوده دارد؟
عبدالعلی زاده: خیلی دنبال ارزش این کار نیستیم. دنبال این هستیم که این صنعت در کشور راه بیفتد و اشتغال ایجاد کند. آهن هایی که از این کشتی ها کنده خواهد شد، به شدت مورد نیاز آهن قراضه کارخانجات فولاد است که در سال های گذشته بعضی از کارخانه ها مجبور به واردات شدند. با راه افتادن این بحث امیدواریم این واردات متوقف و از اینجا تأمین شود. اشتغال قابل توجهی ایجاد می شود. هم کار در کارگاه برای جدایش و بازیافت و هم بازار دست دوم تجهیزات کشتی های بازیافت شده. یک کشتی اگر خوب نگهداری شود چهل تا شصت سال کار می کند. منتها در این مدت دستگاه ها به روز می شوند. راداری که برای 50 سال پیش بوده حداقل دو بار تعویض شده، تجهیزات دیگر هم به همین شکل است. مثلاً اگر خانه کلنگی شده باشد، تا زمانی که در آن خانه ساکن هستند، باید چراغ هایش روشن باشند و تجهیزات آن مرتب باشد. همه اینها در کشتی هم صدق می کند. کشتی که به عمر اسکراپ نزدیک می شود، هنوز تجهیزات آن می توانند کار کنند. این می شود بازار دست دوم این بازیافت که شغل گسترده ای است. بررسی ها نشان می دهد بعضی از یال هایی که در خارج از ایران و کشورهای دیگر کشتی ها را جدایش انجام می دهند، می گویند سود ما در بازار است. اینقدر این بازار اهمیت دارد.
سؤال: ممکن است بتوانیم از کشتی های دیگر هم استفاده کنیم؟
عبدالعلی زاده: بله. کشتی های خارجی هم می توانند بیایند. در بحث جدایش و بازیافت شناور، فاصله شناور تا اولین ایستگاه جدایش و بازیافت خیلی مهم است. چون کشتی طوری است که خودش نمی تواند برود و یدک کش باید کشتی را ببرد و هر لحظه ممکن است برای آن حادثه ای رخ دهد. بخاطر این سعی می کنند به نزدیک ترین مرکز جدایش مراجعه کنند. در خلیج فارس چنین مرکزی وجود ندارد، برداشت ما این است که اگر این مراکز راه بیفتند همه کشورهای همسایه ما در خلیج فارس کشتی هایشان را برای جدایش به ایران می آورند.
سؤال: وجود ندارد چون آنها فولاد القایی هم ندارند. ما از آهن های قراضه آن می توانیم خیلی بهتر استفاده کنیم؟
عبدالعلی زاده: بعضی از کشورها اصلاً کشتی زیاد ندارند، بعضی ها هم ناوگان دارند ناوگان هایشان جوان هستند. این توسعه در خلیج فارس در 40 سال گذشته رخ داده و خیلی از کشتی ها که می روند و می آیند عمرشان زیر 30 سال است.
سؤال: یک جا در گزارش اشاره شد رشد 8 درصد، خاطرم است در سیاست های کلی، رشد اقتصاد دریامحور یا ساحلی باید دو برابر رشد کشور باشد. این قابلیت را می توانیم ایجاد کنیم؟
عبدالعلی زاده: همانطور که می‌دانید نرخ رشد است. اگر هماهنگی‌های ما درست باشد این ظرفیت را داریم که رشد بالایی را در توسعه دریا محور ببینیم و این دو برابر شدن یعنی به ۱۶ درصد رسیدنش خیلی سخت است.
سوال: ماده ۲ نمی‌گوید که ۸ درصد ملاک باشد. البته الان منفی است و مثال خوبی نیست. حداقل باید دو برابر نرخ رشد اقتصادی کشور باشد.
عبدالعلی زاده: چون در برنامه هفتم پیش بینی کردند که این ۸ درصد باشد پس خود به خود می‌گوییم ۱۶ درصد. این ۱۶ درصد واقعا سخت است. مخصوصاً در آغاز کار ولی انشاالله در آینده امیدوارم بشود به آن رسید. این را می‌گویم با ظرفیت‌هایی که شناسایی کردیم این امکان وجود دارد ولی نه سال اول. سال دوم و سه سال باید بگذرد تا چرخش به گردش بیفتد آن وقت می‌شود انتظار چنین رشدهایی را داشت.
سوال: در دولت شهید رئیسی تقریباً دیگر آخر آن بود مصوبه هیئت وزیران داشت به تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ که در آن مصوبه که مشتمل بر ۴۴ ماده است، تکلیف دستگاه‌هایی که در توسعه اقتصاد دریا محور نقش دارند مشخص شده بود آیا این مصوبه همچنان اعتبار دارد؟
عبدالعلی زاده: مصوبه هیئت دولت وزیران تا زمانی که برگ جدیدی برای آن نیامده اعتبار خودش را دارد.
سوال: یعنی مبنای عمل است؟
عبدالعلی زاده: این برنامه جامع تحقق اهداف است. مثل برنامه هفتم یا ششم. برنامه طرح نیست. این برنامه سیاست‌ها است. یک بخش بله عملیاتی است. در سیاست گذاری برنامه ما این است که این برنامه را که آمدیم سر کار به چند علت گفتیم باید این بازنگری شود. اشاره‌ای به ضرورت این بازنگری و دلایل بازنگری کنم. امروز نمی‌شود به کار اقتصادی بدون توجه به زنجیره ارزش و زنجیره تامین وارد شد و بها داد. در آن ۴۴ ماده هیچ بحثی در مورد زنجیره ارزش و زنجیره تامین این ماموریت‌ها بحث نشده است. مخصوصاً برای کارهای اقتصادی درشت مثل ترانزیت کالا و امثال آن نمی‌شود به هر قیمتی انجام دهیم. می‌شود وضعیت فعلی ما که به هر قیمتی با هر بهره‌وری پایینی می‌گوییم داریم استفاده می‌کنیم. معلوم است که توسعه حاصل نخواهد شد. توسعه وقتی اتفاق می‌افتد که با حداقل هزینه بالاترین بهره‌وری را کسب کنید و بتوانید نرخ بهره‌وری را رشد دهید. در این صورت می‌افتید در جاده توسعه. برای اینکه از همین روز اول توسعه دریا محور در جاده توسعه حرکت کند نه در جاده تشخیص‌های فردی و سلیقه‌های مدیریتی، گفتیم باید زنجیره‌های ارزش و زنجیره‌های تامین و فناوری‌های نوین در این برنامه دیده شود. این ۴۴ ماده در فضای عادی و سنتی دولت تنظیم شده فقط برای دولت. دیدن دیپلماسی دریایی و امور بین‌الملل اصلاً در ۴۴ ماده به اینها اشاره نشده است. در صورتی که یکی از مهمترین ویژگی‌های توسعه دریا محور تعامل سازنده با جهان است. در دریا در شمال با چهار کشور همسایه هستیم آذربایجان، روسیه، قزاقستان و ترکمنستان و از جنوب با ۱۵۶ کشور ساحل داریم. به لطف خدا از طریق اقیانوس هند به همه دنیا وصل هستیم با آمریکا، همسایه آبی به حساب می‌آییم. این باید دیده شود که تعامل با این کشورها و دیپلماسی دریایی ما امور بین‌الملل ما چگونه خواهد بود. هر کشتی، هر حرکتی، هر شناوری بخواهد در دریا حرکت کند به ویژه در آب‌های بین‌المللی حتماً باید تابع مقررات بین المللی باشد با نهادهای بین المللی هماهنگی شده باشد عین پرواز هواپیما در آسمان.
سوال: پس این را می‌خواهید اصلاح کنید.
عبدالعلی زاده: بله می‌خواهیم این را اضافه کنیم. یکی از مهمترین بخش‌هایی که در این ۴۴ ماده نیست حضور مردم است. این ۴۴ ماده برای دولت نوشته شده در صورتی که توسعه دریا محور دولت و مردم هستند. در توسعه دریا محور همان جلسات اول شورای هماهنگی توسعه دریا محور که به ریاست آقای رئیس جمهور و ۱۵ نفر از اعضای کابینه تشکیل می‌شود گزارش تهیه کردم در جلسه سوم ارائه دادم تصویب شد که در توسعه دریامحور، دولت سیاستگذار و مردم، توسعه آفرین هستند و مجریان توسعه و میدانداران توسعه مردم. این اصلاً در ۴۴ ماده نیست در اینجا حمایت از سازمان‌های مردم نهاد چون مردم به صورت پراکنده یک به یک که نمی‌توانند کاری کنند و باید تشکیلات داشته باشند یا در قالب سمن یا در قالب شرکت‌های سهامی عام، شرکت‌های سهامی خاص با ماموریت‌ها و وظایفی که در اساسنامه‌شان نوشته می‌شود و حمایت از رسانه‌های تخصصی و استفاده از تجربیات بین‌المللی موفق در حکمرانی دریا. این مطالب که رئوسش را عرض کردم در آن ۴۴ ماده نیست. به همین خاطر این ۴۴ ماده‌ای را با کمک همه دستگاه‌ها بازبینی کردیم. نتیجه این شد که از ۴۴ ماده، ۲۸ ماده دست نخورده بود. تصویب شد در ۱۶ ماده بعدی خود دستگاه‌های اجرایی پیشنهاداتی دادند که به کمک تیم مربوطه کارشناسی و دبیرخانه با همکاری کارشناسان سازمان‌های مربوطه آمدیم و به این پیشنهادات اصلاحی رسیدگی کردیم. ۱۶ تا اصلاح شد و تعدادی هم ماده جدید به آن اضافه شد که این مفاهیم را تاکید می‌کند. الان ۵۶ ماده است و طبق همان وظیفه‌ای که در دبیرخانه دیده شده برای اینکه بحث را پخته ببریم به شورای توسعه بالاخره آقای رئیس جمهور و وزرای محترم آنجا حضور دارند باید در وقتشان نهایت صرفه جویی اتفاق بیفتد، کارگروه هماهنگی داریم مثل کمیسیون‌های اصلی دولت در دبیرخانه توسعه دریامحور که معاونین همه دستگاه‌های اجرایی به ویژه اعضای شورای توسعه دریا محور در این کارگروه عضو هستند و بنده هم مسئولیت کارگروه را به عهده دارم. این ۵۶ ماده‌ای را شروع کردیم دو جلسه است در آنجا بررسی می‌کنیم. الان رسیدیم به ماده ۱۲ که این ماده سه چهار تا همان مصوبه‌های قبلی است وارد نشدیم. گفتیم این تایید شده بقیه که اصلاحات دارند آنها را اصلاح کردیم امیدواریم به زودی اینها را چون فشرده داریم کار می‌کنیم تمام کنیم و ببریم شورای توسعه دریا محور و به تصویب هیئت وزیران برسانیم که دوباره ابلاغ شود.
سوال: خوشحالم به نهاد خیلی توجه دارید، خوشحالم دبیرخانه چابک و کم حجم اما کار آمد را درست کردید. اما یک نکته است، اگر قرار است مردم این توسعه را انجام دهند هیچ چیزی بهتر از مشوق جواب نمی‌دهد، مشوق هم می‌تواند مالیاتی، معافیت‌های تعرفه‌ای یا هر چیزی می‌تواند باشد. برای این چه کار کردید برای اینکه نهادها حس نکنند دولت دوباره می‌خواهد بیاید یقه بگیرد و این حرف‌ها، چه کرده اید؟
عبدالعلی زاده: توسعه تعارف بردار نیست. وزیر مسکن هم که شدم دقت کنید در برنامه توسعه چهارم همه مواد یارانه‌ای مسکن را حذف کردم و مسکن بیشتر فعال شد. از ۴۲۰ هزار تولید سالانه مسکن رسیدیم به ۹۳۰ هزار. یعنی یارانه بعضی جاها اگر نادرست اعمال کنید فلج کننده می‌شود. مزیت‌ها را نشان می‌دهیم و عشق به توسعه را در مردم ایجاد می‌کنیم. با مردم گفتگو می‌کنیم. یکی از گروه‌های خوب ما جامعه شناسان کشور هستند. هنوز نتوانستیم با جامعه شناسان زیادی ارتباط برقرار کنیم ولی با شاخص‌های جامعه شناسی کشور ارتباط داریم. با جامعه شناسان بلوچ کشور که بعضی‌هایشان ساکن بلوچستان هستند در ارتباط هستیم با آنها کار می‌کنیم و طرح داریم که چگونه بتوانیم با مردم منطقه مکران که بیشتر بلوچ‌ها هستند رابطه تنگاتنگی برقرار کنیم که با هم توسعه را بفهمیم و برای توسعه کار کنیم. توسعه برای مردم است و باید از مردم شروع شود. این ۴۴ ماده‌ای توسعه را از دولت شروع می‌کند و دولت را مامور توسعه می‌کند. نگاه ما این است که توسعه را با مردم شروع کنیم و می‌رویم در بین مردم با آنها صحبت می‌کنیم. صدایمان را به مردم می‌رسانیم و صدای آنها را گوش می‌دهیم و انتظارات آنها را از توسعه درک می‌کنیم. پاسخ می‌دهیم و نشان می‌دهیم که توسعه برای آینده شما چه خواهد کرد. مثلاً یکی از بحث‌هایی که روز اول رفتم بلوچستان و با مرزنشینان صحبت کردم گفتند توسعه برای ما چه کار خواهد کرد؟ نه سواد داریم، نه تخصص و مهارت داریم. شما حداکثر اینجا شهرک پتروشیمی هم بسازید آنجا نگهبان می‌شویم. خیلی هنر کنیم راننده می‌شویم. شما توسعه را برای دیگران می‌آورید اینجا، نه. برای ما چون راننده شدن یا نگهبان شدن وضع ما را خیلی عوض نخواهد کرد. ممکن است بهتر از بیکاری باشد. ببینید دبیرستان پتروشیمی در چابهار راه‌اندازی شده، هنرستان راه‌اندازی شده و مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای. با مرکز آموزش و فنی و حرفه‌ای توافق کردیم و وظیفه‌شان است و دارند مستقر می‌شوند. پا به پای حضور صنعت و کشاورزی، هنرستان‌های کشاورزی می‌آیند نظر ما این است که جوانان و نوجوانان بلوچ و منطقه فرق نمی‌کند در استان بوشهر، در خوزستان، حتی در شمال اینها با تحصیلات رسمی رشد کنند یعنی بیایند دبستان، دبیرستان، دانشگاه مهندس بشوند، متخصص بشوند و بیایند سر کار .
سوال: این خیلی خوب است منتها عرض من نکته دیگری هم است که مکمل است. من می‌خواهم سرمایه‌گذاری کنم قانون چه حمایت‌هایی از من می‌کند این مهم است.
عبدالعلی زاده: به دید من هیچ حمایتی لازم نیست.
سوال: این خیلی خوب است که هیچ حمایتی لازم نیست چون از آن طرف هم کسی نباید مثلاً بیاید و برای کسب و کار من مزاحمت‌های قانونی و غیرقانونی ایجاد کند شما چه تضمینی به من می‌دهید که بعداً سر و کارم با دولت نیفتد.
عبدالعلی زاده: نکته دقیقی را بیان کردید ما می‌خواهیم چه کار کنیم؟ آیا همچنان می‌خواهیم کشور را با این یارانه‌ها و رانت‌های فلان و فلان اداره کنیم؟ برسیم به ناترازی‌های آب، برق، قیمت گاز، بنزین و بقیه؟ یا می‌خواهیم در مکران ۸۰ هزار کیلومتر مربعی، الگوی مدیریتی جدید ایران را طراحی کنیم. مساحت مکران معادل کشور امارات است. خداوند یک کشور را در دامن جمهوری اسلامی قرار داده که برایش الگوی مدیریت موفق بسازد.
سوال: می‌توانید؟ اینکه شما می‌گویید و من متوجه می‌شوم این است که من می‌خواهم قوانین کشور را آنجا پیاده نکنم می‌توانید؟
عبدالعلی زاده: چرا نمی‌توانیم. به کمک مجلس و رهبری اگر غیر از این کنیم مکران را داریم تلف می‌کنیم. آخرین فرصت توسعه کشور را دارید از بین می‌برید.
سوال: اساساً شما نگاه دیگری دارید به کل توسعه مثلاً مکران یا توسعه دریا محور؟
عبدالعلی زاده: من توسعه ایران را می‌بینم، مکران را یک الگو برای ایران دارم می‌سازم.
سوال: کارتان سخت بود من می‌گویم سخت‌تر هم شد چون مثلاً همراه کردن نهادهایی که باید این مسیر شما را بسترش را فراهم کنند واقعاً کار سختی است.
عبدالعلی زاده: یکی از نکات ارزشمند جلسه امروز، همین تلاش موشکافانه شما است. این پرسش‌های شما مرا وادار می‌کند همه چیز را باز کنم و بگویم. ملت ایران باید پشت این قصه بایستند. می‌خواستم آخر بگویم. ببینید مکران و توسعه دریا محور چیست. در این شرایط کشور، در این اسنپ بک من می‌گویم داستان توسعه دریا محور و مکران چراغ روشنی است برای خروج از بن بست تحریم‌ها. خروج از بن‌بست نه دور زدن تحریم ها. می‌خواهیم در مکران الگویی برای ایران اسلامی بسازیم که دیگر هیچ کس دنبال تحریم ایران نباشد. بداند ایران تحریم شدنی نیست. داخل ما با این ضوابط به هم ریخته رانتی و یارانه‌ای و فلان که ناهماهنگی کامل هم بین دستگاه‌های اجرایی است خودش تحریم داخلی است.
سوال: کاملا درست می‌فرمایید ولی همین که مثلاً می‌گویند بحث توسعه مکران آمده وسط حالا من شنیدم مثلاً نهادهای قدرتمند رفتند به آنجا زمین خریدند. قیمت زمین یعنی همان سایه شوم حکمرانی غلط دارد می‌افتد روی کار شما.
عبدالعلی زاده: در این یک سال کسی زمین نخریده است. کل سواحل مکران الان با همه حضور نیروی دریایی ارتش که حضورش بسیار غنیمت است و نیروی دریایی سپاه اندک است چون دریای عمان حوزه نیروی دریایی ارتش شده، خلیج فارس حوزه نیروی دریایی سپاه، سطح اشغال اینها به یک درصد نمی‌رسد اینها جای نگرانی ندارد.
