در ساعات اولیه بعدازظهر روز دهم مهر، ماه شروع سال تحصیلی، صدای انفجار مهیبی در محوطه دانشگاه تهران، به ویژه در دانشکده مهندسی مواد و متالورژی، گمانهزنیها و واکنشهای گستردهای را در شبکههای اجتماعی به راه انداخت.
به گزارش سرویس اجتماعی تابناک، این حادثه که بر اساس گزارشهای رسمی، ناشی از انفجار کپسول گاز هیدروژن در حین تعویض بود، منجر به فوت یک دانشجوی کارشناسی ارشد و مصدومیت دو نفر دیگر شد. بازتاب آن در پلتفرمهایی مانند ایکس (توییتر سابق) و اینستاگرام، ترکیبی از شوک، غم، خشم و انتقاد بود، با بیش از هزاران پست و ریتوییت در عرض چند ساعت. کاربران عمدتاً بر ایمنی ضعیف آزمایشگاهها، بیمسئولیتی مسئولان و زنجیره حوادث مشابه تمرکز کردند، در حالی که برخی به تسلیت و همدردی پرداختند.
استارت فوری
واکنشها از حدود ساعت ۱۴:۳۰ به وقت محلی آغاز شد، زمانی که صدای انفجار شیشههای ساختمانهای اطراف را لرزاند. پستهای اولیه، اغلب از سوی کاربران محلی و دانشجویان، حاوی توصیفهای مستقیم بودند: "صدای انفجار کل منطقه امیرآباد رو لرزوند، شایعه انفجار در آزمایشگاه نفت دانشکده فنیه، صدای آژیر آتشنشانی میاد." این پستها به سرعت با تصاویر و ویدیوهای آتشنشانان و اورژانس که از محل ارسال میشد، همراه شد. یکی از کاربران نوشت: "انفجار در آزمایشگاه دانشکده مواد دانشگاه تهران، کل منطقه لرزید. خدا به خیر کنه..." که با صدها لایک و کامنت همدردی روبرو شد.
با انتشار اخبار رسمی، بازتابها عمیقتر شد. اطلاعیه دانشگاه تهران که فوت یک دانشجو و مصدومیت دو نفر را تأیید کرد، موجی از پستهای غمانگیز ایجاد کرد. کاربران دانشجویی نوشتند: "دلم برای دانشجوی ارشد دانشگاه تهران که با انفجار کپسول هیدروژن فوت کرده میسوزه. خدا رحمتش کنه و لطفا ایمنی تو آزمایشگاه رو جدی بگیرید." دیگری افزود: "امیرحسین کلاته، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی مواد... واقعا آرزوی صبر دارم برای خانوادش. اینهمه تلاش و درس و کار یعنی همش هیچی؟ خدایا." این پستها، که نام قربانی را فاش میکردند، توسط برخیها تلاش شد به نمادی از ناکامی نخبگان جوان تبدیل شوند و البته هزاران بازدید جذب کردند.
ایمنی!
خشم نسبت به ایمنی و مدیریت دانشگاه، بخش عمدهای از بازخوردها را تشکیل داد. کاربران با هشتگهایی مانند #دانشگاه_تهران و #انفجار_دانشگاه_تهران، بیتوجهی به استانداردهای ایمنی را محکوم کردند. یکی از پستهای پربازدید: "بیمسئولیتی دانشگاه تهران داره همه دانشجوها رو به کشتن میده. یه دانشجو بخاطر نبود امنیت خفت و کشته میشه، الانم دانشجوی همرشتهمون سر حادثه انفجار تو آزمایشگاه جونشو از دست میده. عملا دانشگاه تهران، دانشگاه هرتیه. روحش شاد. خدا به خانوادش صبر بده." این پست با بیش از ۵۰ ریتوییت، بحثهایی درباره حوادث مشابه در دانشگاهها را برانگیخت. انتقادها اغلب به سمت مسئولان دانشگاه و دولت بود: "دانشگاه تهران نگفت چطور مطرحترین دانشگاه کشور هنوز در سادهترین الزامات ایمنی آزمایشگاهی ناتوانه؟" .
پستهای سیاسی
علاوه بر غم و خشم، برخی پستها به جنبههای سیاسی کشیده شد. برخی کاربران با هشتگ #مکانیسم_خیابان و #ایران_رو_پس_میگیریم، سعی کردند حادثه را نمادی از "فروپاشی" عنوان کنند: "انفجار در دانشگاه تهران خبر مهمیه. دلار به ۱۱۸ هزار تومان رسید. هموطن مملکت در حال فرو ریختنه... بیدار شو!" یا "حسم میگه اعتراضات دانشجویی از اینجا شروع میشه و وسیعتر خواهد شد. بماند یادگار"! این دیدگاهها، با تصاویر خرابیهای آزمایشگاه، به بحثهای سیاسی درباره دانشجویان دامن زدند.
درصدهای تقریبی از محتواها
بر اساس محاسبات هوش مصنوعی در مجموع، بازتاب انفجار در شبکههای اجتماعی، در چندساعت اولیهدبیش از ۵۰۰۰ پست در ایکس را شامل شد، با تمرکز بر همدردی (۳۰%)، انتقاد از ایمنی (۵۰%) و گمانهزنیهای سیاسی (۲۰%). کاربران خواستار تحقیقات مستقل و بهبود ایمنی شدند، در حالی که پستهای تسلیت با نمادهای سیاه و گل، فضای عاطفی ایجاد کردند.