مراسم جمعه قالی در مشهد اردهال، از هزار سال پیش تا امروز

همشهری آنلاین جمعه 11 مهر 1404 - 16:32
مشهد اردهال، روستایی در نزدیکی کاشان، امروز جمعه (۱۱ مهر) میزبان افرادی است که برای حضور در آیین سنتی مذهبی قالیشویان راهی این روستا شده‌اند. قالیشویان یا جمعه ‌قالی، همزمان با سالگرد شهادت سلطان‌علی بن محمد باقر، در مشهد اردهال برگزار می‌شود.

به گزارش همشهری ‌آنلاین، اهالی فین کاشان قالیچه‌ای را به صورت نمادین در نهر آب مجاور ساختمان امامزاده سلطان‌علی با چوب‌دستی‌های بلند شست‌وشو می‌دهند. این آیین که در فهرست میراث فرهنگی و معنوی یونسکو به ثبت رسیده است، گردشگرانی را از سراسر کشور جلب می‌کند.

مراسم ۱۲۰۰ ساله

اهالی و گردشگران برای حضور در این آیین از صبح پنجشنبه (۱۰ مهر) آیین پیاده‌روی از مسجد جامع فین کاشان به سمت امامزاده سلطان‌علی را آغاز کردند و آماده برگزاری مراسم شده‌اند. شرکت‌کنندگان در این مراسم، با حرکت به سوی آستان مقدس امامزاده علی بن امام محمد باقر (ع) و با در دست داشتن چوب‌هایی که از دیرباز نماد این مراسم است، حضور خود را در این آیین باشکوه اعلام می‌کنند.

حسن درخشان، یکی از پیشکسوتانی که دهه ششم زندگی خود را می‌گذراند و سال‌های زیادی در این مراسم حضور داشته به همشهری می‌گوید: «قدمت این مراسم به ۱۲۰۰ سال پیش برمی‌گردد. مردم منطقه کاشان که در گذشته به نام چهل حصاران معروف بوده، شیعه بودند و در آن زمان هنوز مذهب رسمی کشور ایران شیعه نبوده. تعدادی از اهالی کاشان در آن روزگار به مدینه سفر می‌کنند و از امام باقر (ع) درخواست می‌کنند تا فرزند ایشان به نام حضرت سلطان علی به کاشان بیاید و مروج دین اسلام باشد. پس از اینکه سران حکومت از جایگاه و حضور ایشان در کاشان مطلع می‌شوند، حضرت سلطان‌علی را به شهادت می‌رسانند. اهالی کاشان یا چهل حصاران و فین کاشان پس از نبرد با دشمنان اسلام، پیکر حضرت سلطان‌علی را که بر روی یک قالی بوده را با همان قالب تشییع می‌کنند و در همین محلی که الان امامزاده سلطان‌علی در مشهد اردهال هست، به خاک می‌سپرند.»

یا حسین گویان

درخشان در مورد رسم قالیشویی مشهد اردهال نیز می‌گوید: «قالی به خون مبارک حضرت آغشته بوده و اهالی این قالی را در کنار چشمه‌ای که حدود ۱۰۰ متر پایین‌تر از مزار ایشان هست، می‌شویند. رسم قالیشویی در واقع یادی از مظلومیت ایشان است که ماندگار شده و از آن زمان تا الان با حضور پیر و جوان برپا می‌شود. به مشهد اردهال هم کربلای ایران می‌گویند.»

مراسم جمعه قالی در مشهد اردهال،  از هزار سال پیش تا امروز

شرکت‌کنندگان با لباس مشکی و چوب‌های مخصوص در صحن امامزاده سلطان‌علی جمع می‌شوند. پس از روضه‌خوانی و سینه‌زنی یک قالی‌ را با تشریفات خاصی از خادمان تحویل گرفته و به صورت نمادین در چشمه مجاور می‌شویند. افرادی که قالی را تحویل می‌گیرند، آن را از ایوان صفا به داخل صحن صفا می‌آورند و حسین حسین (ع) گویان و با تکان دادن چوب دستی‌های خود که نمایش نبردی نمادین با قاتلان است، قالی را در یک مسیر مشخص به سوی نهر آب می‌برند و آن را شست و شو می‌دهند. این آیین با ذکر «یا حسین» همراه است، حدود ظهر با بازگرداندن قالی به بقعه و زیارت جمعی، مراسم به پایان می‌رسد.

گشایش مشکلات

حسن درخشان می‌گوید که در این مراسم بارها و بارها گشایش مشکلات و تجلی معجزات را شاهد بوده‌است. او ادامه می‌دهد: «بیماران زیادی در این مراسم حضور داشتند و شفا گرفتند. یادم هست بیماری را از اصفهان آورده‌بودند که مدت‌ها نه می‌توانست غذایی بخورد و نه حرفی بزند. شفا گرفتن او سبب شد تا افرادی هم این آیین باور نداشتند، اعتقاد پیدا کنند. از این کرامات کم نبوده‌است.»

مراسم جمعه قالی در مشهد اردهال،  از هزار سال پیش تا امروز

مراسمی به تاریخ شمسی

درخشان پیشنهادی هم مبنی بر ثبت دومین جمعه مهر ماه به نام این آیین در تقویم رسمی کشور دارد. آیین قالیشویان مشهد اردهال تنها آیین مذهبی است که به تاریخ شمسی برگزار می‌شود.
او درباره سابقه این تاریخ نیز می‌گوید: «آن زمان که حضرت سلطان‌علی بن محمدباقر (ع) به شهادت رسیدند روز ۲۷ جمادی الثانی مطابق با ۱۱ مهر بود. از همان روزگاران اهالی کاشان برای اینکه این مراسم دستخوش شرایط جوی و هوا نشود و به گرما و سرما نیفتد، هر سال این مراسم را در دومین جمعه ماه مهر اجرا می‌کنند. این هم از خلاقیت اهالی کاشان بوده‌است.»

منبع خبر "همشهری آنلاین" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.