دهک‌بندی یارانه‌ها سیستمی است که خانوارهای ایرانی را بر اساس وضعیت اقتصادی به ۱۰ گروه درآمدی (دهک ۱ تا ۱۰) تقسیم می‌کند. هدف اصلی این روش، توزیع عادلانه‌تر یارانه‌ها و تمرکز حمایت‌های دولتی بر اقشار کم‌درآمد است. دهک‌های ۱ تا ۳ معمولاً از بیشترین حمایت‌ها برخوردار می‌شوند، در حالی که دهک‌های ۸ تا ۱۰ ممکن است از برخی مزایا محروم شوند.
داده‌های دهک‌بندی از منابع مختلفی جمع‌آوری می‌شود تا تصویری دقیق از وضعیت اقتصادی خانوارها ارائه دهد. این داده‌ها شامل:
اطلاعات هویتی و جمعیتی: تعداد اعضای خانوار، سن، و وضعیت تأهل از طریق ثبت احوال و سامانه ملی ثبت اطلاعات ایرانیان.
اطلاعات درآمدی: حقوق و دستمزد، سوابق بانکی، و تراکنش‌های مالی از سازمان تأمین اجتماعی و امور مالیاتی.
دارایی‌ها: مالکیت املاک، خودرو، و سایر دارایی‌های ثبت‌شده.
این اطلاعات با استفاده از مدل‌های آماری پیشرفته به شاخص‌های رفاهی تبدیل می‌شوند. عواملی مانند درآمد سرانه، هزینه‌های ماهانه، و ارزش دارایی‌ها وزن‌دهی شده و امتیاز نهایی خانوار را تعیین می‌کنند.
پس از جمع‌آوری داده‌ها، الگوریتم‌های پیچیده‌ای برای تحلیل اطلاعات به کار گرفته می‌شوند. این الگوریتم‌ها:
هزینه‌های ماهانه خانوار را بررسی می‌کنند.
درآمد سرانه هر فرد را محاسبه می‌کنند.
ارزش دارایی‌هایی مانند املاک و خودرو را با ضرایب خاصی وزن‌دهی می‌کنند.
نتیجه این فرآیند، رتبه‌بندی خانوارها در دهک‌های مختلف است که سطح حمایت‌های دولتی را مشخص می‌کند.
تغییرات اخیر در دهک‌بندی باعث شده برخی خانوارها که پیش‌تر یارانه دریافت می‌کردند، از لیست حمایت حذف شوند. این موضوع اغلب به دلیل به‌روزرسانی داده‌ها یا تغییر در وضعیت اقتصادی خانوار رخ می‌دهد. اما نگران نباشید! دولت راهکاری برای اعتراض به این تغییرات ارائه کرده است.
برای رسیدگی به اعتراضات، وزارت رفاه سامانه‌ای به نام «سامانه حمایت معیشتی» راه‌اندازی کرده است. این سامانه از طریق آدرس hemayat.mcls.gov.ir در دسترس است و امکان ثبت اعتراض، پیگیری، و بررسی درخواست‌ها را با استفاده از کد ملی فراهم می‌کند.
نحوه استفاده از سامانه:
۱. به سایت hemayat.mcls.gov.ir مراجعه کنید.
۲. گزینه «ورود به سامانه حمایت» را انتخاب کنید.
۳. با وارد کردن کد ملی و اطلاعات لازم، اعتراض خود را ثبت کنید.
توجه: در حال حاضر، سامانه در حال به‌روزرسانی است و ممکن است با پیام قطعی دسترسی مواجه شوید. این به‌روزرسانی‌ها برای افزایش شفافیت و بهبود فرآیند اعتراض طراحی شده‌اند.
دهک‌بندی نه‌تنها بر میزان یارانه‌های نقدی و معیشتی تأثیر می‌گذارد، بلکه نشان‌دهنده تلاش دولت برای حمایت هدفمند از اقشار ضعیف است. آگاهی از این سیستم و نحوه اعتراض به آن، به شما کمک می‌کند تا از حقوق خود دفاع کنید و در صورت نیاز، یارانه‌های ازدست‌رفته را بازگردانید.
