به گزارش خبرنگار مهر، آئین رونمایی، رمان نوجوان دختراردوی آتش از تازه‌های انتشارات ۲۷ بعثت، روز شنبه ۱۲مهر با حضور محمدعلی سپهر نویسنده، حمید بابایی کارشناس ،جواد کلاته عربی مدیر انتشارات ۲۷بعثت و با اجرای میثم رشیدی در سالن مبارک فرهنگسرای بهمن برگزار شد.
جواد کلاته عربی، مدیر انتشارات ۲۷ بعثت، در این نشست با اشاره به فعالیت‌های این مجموعه در حوزه ادبیات پایداری گفت: انتشارات ۲۷ بعثت بیش از هر چیز به انتشار آثار مستند در حوزه جنگ شناخته می‌شود. تولید و چاپ زندگی‌نامه‌های مستند شهدا، خاطرات رزمندگان، همسران و مادران شهدا و به‌ویژه کارنامه‌های عملیاتی یگان‌های رزم، از جمله محورهای اصلی فعالیت این انتشارات است.
وی افزود: در حال حاضر کتاب «کارنامه عملیاتی گردان مالک» از لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله(ص) به چاپ رسیده و تا پایان سال سه اثر دیگر نیز در همین حوزه منتشر خواهد شد. هر یک از این آثار حاصل سال‌ها تحقیق، پژوهش و نگارش است و به ادبیات پایداری کشور افزوده می‌شود.
مدیر انتشارات ۲۷ بعثت با اشاره به اهمیت مستندنگاری در شناخت جنگ و شخصیت‌های حاضر در آن اظهار داشت: بخش عمده فعالیت‌های ما بر پایه مستندنگاری است؛ آثاری که بتوان به آن‌ها به‌عنوان منبعی قابل اتکا برای درک واقعیت‌های جنگ و انسان‌های آن دوران رجوع کرد.
به کار گیری نویسندگان جوان برای ادبیات نوجوان
کلاته عربی با بیان اینکه در سال‌های اخیر نیاز به تولید آثار ویژه نوجوانان احساس شده است، گفت: با وجود آنکه بیشتر آثار انتشارات در حوزه بزرگسالان تولید شده، اما در دو سه سال گذشته تصمیم گرفتیم به‌طور جدی وارد عرصه رمان نوجوان شویم. مخاطب نوجوان ذائقه متفاوتی دارد و آثار مستند جنگ ممکن است برای این گروه جذابیت کافی نداشته باشد؛ از این‌رو تلاش کردیم با بهره‌گیری از نویسندگان مجرب و دغدغه‌مند، به تولید آثار داستانی متناسب با این گروه سنی بپردازیم.
او با اشاره به آثار منتشرشده در این زمینه اظهار کرد: تاکنون چند عنوان در حوزه رمان نوجوان منتشر کرده‌ایم که با استقبال مخاطبان همراه بوده است. از جمله این آثار می‌توان به کتاب‌های «از این طرف بیا» نوشته سمیه جمالی، «مار در سایه بلوط» به قلم محمدعلی سپهر، «درخت بی‌برادر» اثر فاطمه سلیمانی و «با من بیا مائده» نوشته مجید ملا محمدی اشاره کرد. وی افزود: این آثار در حال طی مراحل چاپ نهایی هستند و در هفته‌های آینده روانه بازار نشر خواهند شد.
کلاته عربی در ادامه گفت: خوشبختانه با وجود آنکه انتشارات ۲۷ بعثت به انتشار رمان شناخته نمی‌شود، اما آثار منتشرشده در مدت کوتاه اخیر با استقبال چشمگیر مخاطبان روبه‌رو شده است. ما بر این باوریم که توجه به رمان نوجوان در ادبیات پایداری ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است و امیدواریم در آینده نیز بتوانیم این مسیر را با همکاری نویسندگان متعهد ادامه دهیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به تازه‌ترین اثر محمدعلی سپهر اشاره کرد و گفت: کتاب «مار در سایه بلوط» نخستین رمان در حوزه جنگ ۱۲ روزه است و هم‌اکنون مراحل فنی چاپ را می‌گذراند. این اثر به‌زودی در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد و می‌تواند مخاطبان نوجوان را با بخشی از واقعیت‌های جنگ‌های معاصر منطقه آشنا کند.
مدیر انتشارات ۲۷ بعثت در پایان ضمن قدردانی از حاضران در نشست تأکید کرد: توجه به ادبیات نوجوان اقدامی ارزشمند است، چراکه بخش عمده آثار منتشرشده در حوزه پایداری برای مخاطبان بزرگسال تولید شده است. امیدواریم با تلاش جمعی بتوانیم گامی مؤثر در معرفی ارزش‌ها و واقعیت‌های دوران دفاع مقدس به نسل نوجوان برداریم.
رمان «دختر اردوی آتش» بدون شعارزدگی، روح جمعی مردم ایران را بازنمایی می‌کند
حمید بابایی، کارشناس و منتقد ادبی، در این نشست با اشاره به ویژگی‌های برجسته رمان «دختر اردوی آتش» گفت: این اثر را با اشتیاق و حس مثبتی مطالعه کردم و در تمام طول خواندن، به این اندیشه می‌رسیدم که اگر شرایطی مشابه آنچه در داستان روایت شده برای کشور ما پیش بیاید، آیا ما نیز همانند شخصیت‌های سارا، صدیقه و خانواده‌هایشان حاضر خواهیم بود از هم‌وطنانی که کیلومترها از ما فاصله دارند، دفاع کنیم و از آنان حمایت به عمل آوریم یا خیر.
او افزود: یکی از ویژگی‌های مهم این رمان، ارتباط آن با وضعیت امروز جامعه است. روح جمعی و همبستگی مردمی که در اثر وجود دارد، به فضای کنونی ما بسیار نزدیک است. در حالی که تبلیغات گوناگونی درباره تغییر رفتار اجتماعی مردم صورت می‌گیرد، این اثر نشان می‌دهد که روح نوع‌دوستی و همدلی همچنان در میان ایرانیان زنده است.
بابایی با تأکید بر اینکه اثر حاضر از شعارزدگی رایج در برخی آثار دفاع مقدس دور است، اظهار داشت: نویسنده در این رمان هیچ‌گاه به دام شعار نمی‌افتد و روایت را با صداقت و واقع‌گرایی پیش می‌برد. یکی از مشکلات آثار روایی مرتبط با دفاع مقدس، استفاده بیش‌ازحد از شعارهایی است که مخاطب را از اثر دور می‌کند. اما در این کتاب، نویسنده توانسته است ضمن حفظ ارزش‌های محتوایی، وجه انسانی شخصیت‌ها را تقویت کند و موقعیت‌های واقعی و باورپذیر بیافریند.
این منتقد ادبی افزود: در شخصیت‌پردازی رمان، جنبه انسانی و احساسی شخصیت‌ها به‌خوبی نمایش داده شده است. ترس، خستگی، تردید و خشم در کنار شجاعت و ازخودگذشتگی، باعث می‌شود مخاطب با قهرمانان داستان احساس نزدیکی کند. راوی نیز با لحنی شیرین و صمیمی روایت را پیش می‌برد و خواننده را تا پایان همراه نگه می‌دارد.
بابایی با اشاره به حرکت تازه انتشارات ۲۷ بعثت در حوزه رمان نوجوان گفت: به نظر من ورود این انتشارات به عرصه رمان، تصمیمی درست و ارزشمند است. این اثر را خواندم و از کیفیت آن لذت بردم. پیشنهاد من به ناشر این است که همان‌طور که تاکنون بر کیفیت آثار تأکید داشته، همچنان بر حفظ استانداردهای تولید تمرکز کند و از افت کیفی در روند افزایش تعداد آثار جلوگیری شود.
او در ادامه افزود: نوجوانان امروز علاوه بر تاریخ شفاهی، به رمان‌های ایرانی باکیفیت نیاز دارند. در حالی که بازار نشر با ترجمه‌های متعدد اشباع شده، تولید آثار اصیل ایرانی با ساختار حرفه‌ای و محتوای غنی ضرورت دارد. خوشبختانه «دختر اردوی آتش» از جمله آثاری است که می‌توان از آن دفاع کرد. نویسنده با دقت پژوهش کرده و فضای کردستان در دوران جنگ را به‌درستی و با جزئیات بازآفرینی کرده است.
بابایی اظهار داشت: به عنوان کسی که در این حوزه مطالعه و تجربه دارد، می‌توانم بگویم فضای زمانی و جغرافیایی رمان دقیق و باورپذیر است و مطالعه آن را به همه علاقه‌مندان توصیه می‌کنم. هرچند هر اثر هنری ممکن است جای نقد داشته باشد، اما این رمان از انسجام، پژوهش و روایت قابل توجهی برخوردار است.
او در بخش پایانی سخنان خود با تأکید بر نگاه مثبت به کشور و مردم گفت: متأسفانه گاهی در میان برخی افراد، نوعی بدبینی نسبت به وطن مشاهده می‌شود. اما نباید فراموش کنیم که این کشور متعلق به همه ماست و توهین یا بی‌توجهی به آن کمکی به بهبود شرایط نمی‌کند. این اثر به‌خوبی نشان می‌دهد که در راه پاسداری از میهن، انسان‌هایی از خود و خانواده‌شان گذشتند. همین نگاه واقع‌گرایانه و بی‌ادعاست که به رمان ارزش و اعتبار بخشیده است.
ادبیات کودک و نوجوان نیازمند بازآفرینی هویت بومی در برابر روایت‌های تحریف‌شده غرب است
جواد کامور بخشایش، نویسنده و پژوهشگر، در این نشست با تأکید بر اهمیت هدایت نسل نوجوان از مسیر ادبیات گفت: افتخار حضور در کلاس‌های مدرسه را نداشتم، اما در دانشگاه تدریس می‌کنم و امروز خوشحالم در جمع نویسندگان، ناشران و منتقدان حوزه ادبیات کودک و نوجوان حضور دارم تا درباره اثری صحبت کنیم که تلاش دارد به دنیای نوجوانان نزدیک شود.
او با اشاره به ویژگی‌های دوران نوجوانی گفت: دنیای نوجوان، جهانی احساسی، عاطفی و پرچالش است. روان‌شناسان این دوران را «مرحله گذار» می‌نامند؛ دوره‌ای که فرد از یک مرحله زندگی عبور کرده و وارد مرحله‌ای تازه می‌شود. هدایت درست این نسل کاری دشوار است و متأسفانه در حوزه ادبیات، از توجه جدی به آن غافل مانده‌ایم.
کامور بخشایش افزود: ادبیات نوجوان باید جهانی تازه بر پایه درک درست از نیازها و دغدغه‌های این سن خلق کند. ما الگوهای بومی و ارزشمند بسیاری برای معرفی هویت ایرانی و دینی در اختیار داریم و لازم است این هویت در قالب آثاری متناسب با زبان و احساس نوجوانان بازنمایی شود. به گفته او، کتاب‌هایی همچون رمان «دختر اردوی آتش» از این دست آثار هستند که می‌توانند به شناخت هویت نسل جدید کمک کنند.
او در ادامه با اشاره به وضعیت فعلی رمان نوجوان در ایران گفت: متأسفانه در تولید رمان‌های داخلی برای نوجوانان، توفیق چندانی نداشته‌ایم. در مقابل، در حوزه ترجمه، فعالیت گسترده‌ای صورت گرفته و بسیاری از نوجوانان، آثار خارجی را بیش از تولیدات ایرانی مطالعه می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد که ما در خلق آثار بومی و جذاب برای این گروه سنی ضعف داریم.
این نویسنده با اشاره به جنگ ۱۲ روزه و واکنش فرهنگی اسرائیل به آن اظهار داشت: تنها دو تا سه ماه از این جنگ گذشته، اما رژیم صهیونیستی تاکنون بیش از ۲۵۰ اثر در حوزه کودک و نوجوان و بیش از دو هزار اثر در حوزه بزرگسال منتشر کرده است. هدف این آثار تحریف واقعیت و ارائه روایت دلخواه آنان از جنگ است. همان‌گونه که رهبر انقلاب تأکید کرده‌اند، امروز با «جنگ روایت‌ها» مواجه هستیم و در این میدان، مسئولیت نویسندگان و فعالان فرهنگی بسیار سنگین است.
کامور بخشایش با تأکید بر لزوم واکنش فرهنگی فعال در برابر این جریان افزود: وظیفه نویسندگان ایرانی به‌ویژه در حوزه کودک و نوجوان، خلق آثاری است که ضمن جذابیت، هویت و ارزش‌های بومی را بازتاب دهد. به گفته او، رمان می‌تواند مؤثرترین ابزار برای درگیر کردن ذهن و احساس نسل جوان با مسائل هویتی و اجتماعی باشد، زیرا تاریخ شفاهی به‌تنهایی قادر به انتقال عمق این مفاهیم نیست.
وی با اشاره به تغییرات فرهنگی در ادبیات جهانی گفت: در عرصه بین‌المللی، برخی جریان‌ها به‌دنبال تضعیف مفهوم جنسیت در آثار کودک و نوجوان هستند. این جریان‌ها با ترویج مفاهیمی چون «بی‌جنسی»، ارزش‌های دیرپای تمدن‌ها را هدف گرفته‌اند. به‌تدریج، بی‌توجهی به هویت جنسیتی، زمینه‌ساز بی‌اهمیتی به خانواده و روابط انسانی می‌شود. این روند در مانگاها و تولیدات تصویری شرق آسیا و غرب به‌روشنی دیده می‌شود، در حالی که ما در ایران هنوز نتوانسته‌ایم جهان ذهنی نوجوان خود را بازآفرینی و مدیریت کنیم.
کامور بخشایش ادامه داد: آثار انتشارات ۲۷ بعثت از جمله نمونه‌های موفق در حوزه ادبیات پایداری و نوجوان هستند، اما هنوز کافی نیستند. باید به تولید کتاب‌هایی پرداخت که بتوانند با هیجان، احساس و ذهن پرسشگر نوجوانان امروز ارتباط برقرار کنند.
او همچنین با اشاره به سیاست‌های فرهنگی رژیم صهیونیستی گفت: در حوزه بزرگسال و نوجوان، این رژیم با سرمایه‌گذاری گسترده در تولید رمان‌هایی با محوریت هولوکاست تلاش می‌کند تصویری مظلومانه از خود ارائه دهد تا جنایات امروز خود در غزه و فلسطین را موجه جلوه دهد. ترجمه و انتشار این آثار در کشورهای مختلف، از جمله ایران، تلاشی برای تثبیت همان روایت تحریف‌شده است.
کامور بخشایش با بیان اینکه شناخت روحیات نسل نوجوان و نیازهای آنان ضرورت فرهنگی امروز کشور است، گفت: آینده جامعه در گرو درک درست از این نسل است. باید آثاری خلق کنیم که ذهن و دل نوجوان ایرانی را با مفاهیم هویتی و انسانی پیوند دهد و به او امکان درک درست از واقعیت‌ها را بدهد.
از کودکی با جنگ زندگی کرده ام و با آن بزرگ شده‌ام
محمدعلی سپهر، نویسنده کتاب «دختر اردوی آتش»، در این نشست با اشاره به نخستین مواجهه خود با جنگ، از خاطره‌ای دوران کودکی‌اش یاد کرد و گفت: اولین بمب جنگ را من دیدم. آن زمان در کلاس چهارم دبستان بودم و در فرودگاه مهرآباد آماده بازگشت به شهر خودمان بودیم. به دلیل علاقه‌ای که به هواپیما داشتم، نزدیک شیشه هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ که آماده پرواز بود نشسته بودم. ناگهان دو هواپیمای سیاه‌رنگ و بی‌صدا در ارتفاع پایین ظاهر شدند و اجسامی سیاه از زیر آن‌ها رها شد.
وی ادامه داد: در ابتدا هیچ‌کس نمی‌دانست این اشیا چه هستند، زیرا هنوز هیچ‌کس بمب واقعی ندیده بود. چند ثانیه بعد انفجار شدیدی رخ داد و شیشه‌ها بر سر ما فرو ریخت. وقتی به اطراف نگاه کردم، متوجه شدم خاله و پدربزرگم در کنارم نیستند و جمعیت در حال فرار از محل حادثه است.
سپهر افزود: در آن لحظه برای نخستین بار ترس عمیقی را تجربه کردم. به‌دنبال خانواده‌ام بودم و در میان ازدحام جمعیت فرار کردم. بعدها متوجه شدم چند نفر از پرسنل نیروی هوایی در آن حمله شهید شده بودند. خاله‌ام را پیدا کردم اما پدربزرگ دیگر در میان ما نبود. آتش و دود آسمان را پوشانده بود و تصویر آن روز هنوز در ذهنم باقی است.
این نویسنده با بیان اینکه زادگاهش اسلام‌آباد غرب، در دوران جنگ تحمیلی دو بار به‌طور کامل ویران شد، گفت: ما از کودکی با جنگ زیسته‌ایم. شهر ما بارها مانند غزه امروز، نابود و تخریب شد؛ با این تفاوت که مظلومیت آن کمتر روایت شد. در برخی موارد، ویرانی‌ها و تعداد شهدا حتی از آنچه امروز در غزه می‌بینیم بیشتر بود.
سپهر در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد: امیدوارم هیچ کشوری طعم جنگ را نچشد. صلح، پیشرفت، اقتدار و اعتبار را به‌دنبال دارد و تجربه جنگ به من آموخت که امنیت و آرامش، ارزشمندترین سرمایه یک ملت است.
وی در پایان گفت: به باور من، آنچه از سوی بزرگان دین و اندیشه توصیه شده، اهمیت علم و تفکر است. پیش از هر چیز، ما به علم و اندیشه فراخوانده شده‌ایم؛ چرا که تفکر از هفتاد سال عبادت برتر دانسته شده است.
