به گزارش بهداشت نیوز، خالی ماندن صدها صندلی دستیاری در رشته‌های مادر پزشکی همچون بیهوشی و طب اورژانس، زنگ خطری جدی برای آینده نظام سلامت کشور است؛ موضوعی که مسئولان وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی نسبت به پیامدهای آن هشدار داده و تأکید می‌کنند کمبود این متخصصان می‌تواند در آینده ارائه خدمات درمانی در بیمارستان‌ها را با مشکل مواجه کند.

در حالی که وزارت بهداشت طی سه سال گذشته و به اصرار برخی نهادها، سیاست افزایش ظرفیت رشته‌های تخصصی پزشکی را دنبال کرده، اما شواهد حاکی از آن است که این راهکار به نتیجه نرسیده و همچنان شمار زیادی از صندلی‌های دستیاری خالی مانده‌اند؛ موضوعی که می‌تواند آینده نظام سلامت کشور را با بحران کمبود متخصص در رشته‌های مادر روبه‌رو کند.

۱۶۰۰ صندلی خالی؛ سهم دانشگاه‌های علوم پزشکی از ۱۴۰۳

در همین راستا دکتر علی جعفریان، قائم‌مقام وزیر بهداشت، با اشاره به وضعیت ظرفیت‌های خالی در رشته‌های دستیاری به ایسنا گفته است: در سال ۱۴۰۳ بیش از ۱۶۰۰ صندلی دستیاری در دانشگاه‌های کشور خالی مانده است. در رشته بیهوشی، از ۴۴۰ ظرفیت فقط ۱۱۰ رزیدنت جذب شد و ۱۳۰ صندلی بدون دانشجو باقی ماند. همچنین بیش از ۸۰ درصد صندلی‌های رشته طب اورژانس نیز پر نشد و از ۴۰۰ ظرفیت، تنها ۳۸ نفر وارد این رشته شدند.

وی دارد که صرفا افزایش ظرفیت کمکی به رفع مشکل نمی‌کند، چرا که بسیاری از رشته‌های تخصصی جذابیت و انگیزه کافی برای انتخاب دانشجویان ندارند.

بحران در رشته‌های مادر پزشکی؛ بیهوشی و طب اورژانس

بابک شکارچی، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی کشور نیز با بیان اینکه کشور از نظر تعداد پزشکان عمومی کمبودی ندارد، هشدار داده است: در رشته‌هایی نظیر بیهوشی و طب اورژانس با بحران جدی مواجهیم. بیهوشی پایه هر بیمارستان است و هر اقدام درمانی در بیمارستان به این رشته وابسته است. کمبود متخصص بیهوشی می‌تواند کل ساختار خدمات بیمارستانی را مختل کند.

وی همچنین از احتمال بروز کمبود در رشته‌های جراحی اطفال، عفونی و جراحی قلب و قفسه سینه نیز گفته و افزود: امروز بیش از ۷۵ هزار دانشجوی پزشکی در کشور مشغول به تحصیل هستند که از استانداردهای جهانی بیشتر است؛ اما این آمار بالا تضمینی برای تأمین نیروی متخصص در رشته‌های حساس نیست.

چرایی بی‌میلی دانشجویان پزشکی برای ورود به رشته‌های مادر

یکی از اصلی‌ترین دلایل بی‌میلی دانشجویان پزشکی به انتخاب رشته‌هایی مانند بیهوشی و طب اورژانس، فشار کاری سنگین و استرس بالای این حوزه‌هاست. متخصصان این رشته‌ها اغلب با شرایط اورژانسی و حیاتی سر و کار دارند و ساعات طولانی و طاقت‌فرسا را در بیمارستان سپری می‌کنند. به همین دلیل شاید بسیاری از دانشجویان ترجیح ‌دهند به سمت رشته‌هایی بروند که هم فشار روانی کمتری دارند و هم امکان تعادل بیشتر بین زندگی شخصی و شغلی را فراهم می‌کنند.

از طرف دیگر رشته‌های مادر مانند اطفال و داخلی، اگرچه نقش مهمی در نظام سلامت دارند، اما بویژه برای پزشکان جوان، جذابیت کمتری نسبت به برخی رشته‌های پرطرفدار و پردرآمد دارند. در بسیاری از موارد، دانشجویان احساس می‌کنند انتخاب این تخصص‌ها مسیر شغلی آن‌ها را محدود می‌کند و در مقایسه با همتایانشان در رشته‌های پرجاذبه‌تر، فرصت‌های کمتری برای رشد و درآمد خواهند داشت.

یکی دیگر از عوامل تعیین‌کننده در کاهش انگیزه، موضوع تعرفه‌های پزشکی است؛ موضوعی که مسوولان نظام سلامت نیز بارها از آن صحبت کرده‌اند؛ به طوری که بسیاری از رشته‌های مادر با وجود اهمیت حیاتی در خدمات درمانی، تعرفه‌هایی پایین و غیرمتناسب با حجم کار و مسئولیت پزشک دارند. برای مثال متخصصان بیهوشی یا داخلی، که بخش عمده بار بیمارستان را به دوش می‌کشند، درآمدی به‌مراتب کمتر از رشته‌های جراحی یا زیبایی دارند و همین موضوع شاید باعث شود دانشجویان ترجیح دهند به‌جای ورود به این رشته‌های دشوار و کم‌درآمد، مسیرهایی را انتخاب کنند که هم درآمد بالاتری دارند و هم با سختی و فشار کاری کمتری همراه هستند.

بر همین اساس نیز مسوولان وزارت بهداشت معتقدند که اگر می خواهیم در شهرهای مختلف نیروهای متخصص داشته باشیم، باید شرایط پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و همچنین مزایای ورود به این رشته‌ها اصلاح شوند تا دانشجویان نیز جهت ورود به رشته‌های مختلف انگیزه پیدا کنند. در همین راستا نیز «شغل محسوب شدن دستیاری» و همچنین «افزایش حقوق دستیاران» از جمله اقداماتی است که در دوره اخیر وزارت بهداشت در دستور کار قرار گرفت و اجرایی شد.

هشدار نسبت به آینده خدمات درمانی

در مجموع، به گفته مسئولان، بی‌میلی دانشجویان به انتخاب رشته‌های پرزحمت و کم‌جاذبه باعث شده حتی دانشگاه‌های بزرگ تهران و شهید بهشتی نیز با صندلی‌های خالی در رشته‌هایی نظیر بیهوشی و طب اورژانس روبه‌رو شوند. بر همین اساس کارشناسان معتقدند اگر چاره‌اندیشی جدی صورت نگیرد، نظام سلامت کشور در آینده‌ای نزدیک با کمبود متخصصان حیاتی مواجه خواهد شد؛ مشکلی که ارائه خدمات درمانی را در آینده و در شرایط اورژانسی دچار چالش خواهد کرد. بر همین اساس لازم است با چاره‌اندیشی و ایجاد جذابیت، انگیزه ورود به رشته‌های حیاتی پزشکی را تسهیل کرد.