سرویس سیاست مشرق- هفته گذشته خبری جالب توجه توجه بسیاری از رسانه‌ها را به خود جلب کرد. روزنامه نیویورک تایمز به نقل از سه منبع نوشته بود که تعدادی از ایرانیان دیپورت شده از آمریکا با پروازی مستقیم به تهران باز خواهند گشت!
در این خبر به این موضوع اشاره شده بود که نام این افرادی اعلام نشده است اما گمانه‌های زیادی در مورد برخی اسامی شکل گرفته بود. البته حسین نوش‌آبادی یکی از مدیران وزارت خارجه در همان مقطع اعلام کرد که تعداد این افراد حدود ۱۲۰ نفر است. مدیرکل پارلمانی وزارت امور خارجه افزوده بود که از چندین ماه گذشته بحث اخراج مهاجرین ایرانی و غیرایرانی از آمریکا مطرح بوده است. اداره مهاجرت آمریکا تصمیم دارد حدود ۴۰۰ نفر از ایرانیانی را که در آمریکا فعلاً به‌سر می‌برند و عمدتاً به‌صورت غیرقانونی وارد شدند را اخراج کند.
تهران با این مسئله با عنوان سیاست‌های مهاجرت گریز ترامپ برخورد کرده و تلاش کرده بود شهروندانش را که دچار بحران اساسی در مهاجرت شده بودند را نجات دهد.
براساس پروتکل تنظیمی قرار شده بود که در گام اول ۱۲۰ نفر از ایرانیانی را که از طریق غیرقانونی به آمریکا رفتند که اغلب هم از طریق مکزیک وارد شدند، به ایران بازگردند. البته تعدادی هم از این ۱۲۰ نفر مجوز اقامت هم داشتند، اما بنا به دلایلی آمریکا آن‌ها را نیز اخراج کرده بود. بر اساس اخبار این افراد با رضایت خود قصد بازگشت به ایران را داشتند.
وزارت امور خارجه نیز به این افراد خاطرجمعی داده و اعلام کرده بود که ایران حتما میزبان مهاجرینی که به هر دلیل به آمریکا مهاجرت کردند، هست و به شهروندانی که در حال بازگشت به وطن هستند خدمات مناسب کنسولی را ارائه خواهد داد. زیرا این افراد ایرانی هستند و ثانیا از ایران به صورت قانونی خارج شده‌اند.
اما در این میان روایت برخی از افرادی که حالا به تهران بازگشته‌اند از این سفر، دوران بازداشت و نحوه برخورد صورت گرفته با آن‌ها در هنگام ورود به ایران جالب توجه است.
یکی از این افراد به یک شبکه فارسی زبان در خارج از کشور گفته است که هفتم مهر سه زن و ۱۱۷ مرد با پرواز چارتر و تحت نظارت ماموران امنیتی از آمریکا به ایران بازگردانده شدند. به گفته او، پرواز آن‌ها سه‌شنبه ۸ مهر وارد ایران شد.
شرایط دشوار بازداشت و محرومیت از حقوق پناهجویی
این شهروند ایرانی در تشریح شرایط بازداشت خود گفته است: «شرایط بسیار سخت بود. من پنج ماه برای مشکل معده‌ام درخواست درمان دادم، اما هیچ توجهی نشد. بیماران دیابتی و یا دارای مشکلات روحی، دارو و غذای مناسب دریافت نمی‌کردند. نهایت درمان، داروهای ساده‌ای مثل تایلنول (استامینوفن) یا ایبوپروفن بود. حتی برای سرماخوردگی شدید فقط یک قرص میوسنیکس می‌دادند.»
به گفته این فرد، نحوه انتقال بازداشتی‌ها نیز با سخت‌گیری شدید همراه بود: «ما را با پابند و دستبند به هم زنجیر می‌کردند و ساعت‌ها در همان وضعیت بدون دسترسی به آب یا سرویس بهداشتی می‌نشستیم. هیچ توجهی به نیازهای انسانی ما نمی‌شد.»
او گفت: «زن و شوهرها را از هم جدا کردند، حتی کودکانی که در آمریکا متولد شده بودند از والدین‌شان جدا شدند. بسیاری از ما هنوز دادگاه مهاجرت را ندیده بودیم. من خودم پرونده‌ام در مرحله تجدیدنظر بود، اما هیچ توجهی نشد.»
یک وکیل مهاجرتی نیز با تشریح برخوردهای قرون وسطایی پلیس آمریکا و صحنه‌های خشن شکل گرفته گفته است: در ابتدای ریاست جمهوری ترامپ اعلام شد که ایالات متحده دیگر درخواست پناهندگی افراد را در مرز قبول نخواهد کرد و این برخلاف معاهدات بین‌المللی حقوق پناهندگان است. این در شرایطی است که باید به آنان حق شنیده شدن دفاعیات‌شان داده می‌شد، روندی که اکنون کلا حذف شده است.
این حقوق‌دان ساکن آمریکا افزوده است که در دادگاه‌ها تنها فرصتی ۱۰ دقیقه‌ای برای مصاحبه به پناهنده داده می‌شود و برخی از پناهجویان ماه‌هاست در زندان نگهداری می‌شوند!
پرواز چارتر ایرانی و پایان یک کابوس بزرگ در آمریکا
یک شهروند ایرانی دیگر اخراج‌شده از آمریکا نیز با اشاره به تلاش دولت ایران برای بازگرداندن محترمانه آن‌ها به تهران روایت جالبی داشته و می‌گوید اگر دولت ایران با پرواز اختصاصی موافقت نمی‌کرد، مشخص نبود سرنوشت ما چه بود، ما را با دست و پای بسته روی دوش ماموران کشاندند و به زور روی صندلی‌ها فرودگاه قرار داده بودند.
این ایرانی اخراجی از آمریکا با یادآوری صحنه‌هایی «تکان‌دهنده» از ساعتی پیش از پرواز گفت: «یکی از بازداشتی‌ها با تیغ رگ دستش را زد و ده‌ها قرص خورد. ماموران او را در حالی که تشنج داشت با برانکارد بردند. شخص دیگری هم دست‌هایش را برید، اما دست او را باندپیچی کردند و با همان وضعیت با همین پرواز به ایران بازگرداندند.»
به گفته او، پرواز از فرودگاه الکساندریا در لوئیزیانا آغاز شد، سپس در پورتوریکو و مصر توقف داشت و در نهایت در پایگاه نظامی قطر به زمین نشست: «در آن‌جا ماموران همراه با شوکر برقی ما را سوار هواپیمای ایرانی کردند. افراد را روی زمین می‌کشیدند و با فحاشی به زور داخل هواپیما نشاندند.»
نکته جالب توجه آما شیوه برخورد صورت گرفته با این افراد در فرودگاه امام خمینی(ره) است، یکی از افراد بازگشته در گفتگو با شبکه تروریستی اینترنشنال در شرح آن می‌گوید:
«ما تصور می‌کردیم رفتار بسیار بدی با ما شود، اما برخلاف انتظارمان، برخوردها محترمانه بود. فرم‌هایی از طرف اطلاعات سپاه به ما دادند تا علت حضورمان در آمریکا را بنویسیم، بعد مدارک سفر و پاسپورت‌ها را به ما برگرداندند و حتی برای کسانی که پول یا خانواده نداشتند تاکسی رایگان و بلیت اتوبوس تهیه کردند.»
او اضافه کرد: «این رفتار ما را شگفت‌زده کرد. بسیاری از ما تصور می‌کردیم بازداشت می‌شویم، اما چنین نشد.»
وزارت امور خارجه در شرح رفتار کریمانه با ایرانیان اخراج شده از آمریکا گفته است که اگر بقیه افراد هم که در لیست آن‌ها هستند بنا به بازگشت باشد، ایران میزبان خواهد بود. البته ما گفتیم همه حقوقی که برای مهاجرین در نظام بین‌الملل شناخته شده، باید رعایت شود.
درحالی که رسانه‌های ضدایرانی خود را آماده یک سناریو جدید درباره اخراجی‌های ترامپ از آمریکا بودند، اقدامات صورت گرفته در تهران کل معادلات آن‌ها را بهم زده است، سازمان اطلاعات سپاه، وزارت خارجه و سایر نهادهای متولی با نگاهی مومنانه و اسلامی درس حقوق بشری به آمریکایی‌ها دادند.
