به گزارش شمال نیوز، داستان احیای پنبه در گلستان، ریشه در چالش‌های عمیقی دارد. این استان، که در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ شمسی بیش از ۶۰ درصد پنبه کشور را تأمین می‌کرد و مزارعش به دریایی از سفیدی تبدیل می‌شد، با ورود ارزان پنبه خارجی، نوسانات قیمت و دشواری‌های برداشت، روبه‌رو شد.
برداشت دستی که تا سه ماه طول می‌کشید و هزینه‌ای معادل نیمی از تولید را می‌بلعید، کشاورزان را به سمت محصولات آسان‌تر مانند گندم و کلزا سوق داد.
تلاش‌های دولت چهاردهم از جمله افزایش قیمت تضمینی به بیش از ۱۰۰ هزار ریال به ازای هر کیلوگرم و خرید توافقی توسط تعاونی‌ها که تاکنون ۴۴۷ تن وش را با تسویه کامل جذب کرده انگیزه‌ای تدریجی ایجاد کرده اما مکانیزاسیون، کلید طلایی است.
پیش‌بینی برداشت امسال ۱۵ تا ۱۶ هزار تن با وجود کاهش سطح کشت، نشان‌دهنده عملکرد متوسط ۱.۸ تن در هکتار است که با ارقام جدید مقاوم به شوری و زودرس، می‌تواند به دو تن برسد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان با سابقه مسئولیت ملی در این حوزه، ورود کمباین برداشت مکانیزه را «نقطه عطف احیا»ی پنبه توصیف کرد.
ابراهیم هزارجریبی گفت: برداشت دستی پنبه، با هزینه‌های نجومی کارگری و فرآیندی که کیفیت محصول را فدا می‌کند، کشاورزان را فراری داد.
وی بیان کرد: قبلاً نمونه‌های آزمایشی با تراکتورهای کششی وجود داشت اما این کمباین چهارردیفه، برای اولین بار در استان، برداشت را از برگ‌ها بدون آسیب انجام می‌دهد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان افزود: در سطح ۵۰ هکتار در یکی از روستاهای آق‌قلا، پایلوت موفقیت‌آمیزی کلید خورده و نتایجش، انگیزه‌ای برای افزایش سطح کشت در سال آینده خواهد بود.
هزارجریبی با یادآوری ورود هفت دستگاه مشابه به نقاط مختلف کشور، پیش‌بینی کرد: اگر قیمت تضمینی مناسب بماند و موانع یکی یکی برطرف شود، می‌توانیم ناوگان کمباین‌ها را گسترش دهیم و شاید حتی به ۱۰ دستگاه در سال‌های آتی رسانده و کشت پنبه را از حاشیه به کانون اقتصاد کشاورزی استان بازگردانیم.
این ابتکار بخشی از طرح پایلوت کشت مکانیزه است که در دو هزار هکتار از اراضی پنبه‌کاری گلستان اجرا شده، در حالی که کل سطح زیر کشت پنبه در سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ به حدود هشت هزار هکتار می‌رسد که با وجود کاهش ۳۰ درصدی نسبت به سال گذشته (از حدود ۱۲ هزار هکتار به ۸۶۰۰ هکتار در برآوردهای اخیر)، نویدبخش است.
مزایای این مکانیزاسیون فراتر از سرعت است. کاهش تا ۵۰ درصدی هزینه‌های برداشت، بهبود کیفیت وش (پنبه خام) که کارخانجات نساجی را ترغیب به خرید بیشتر می‌کند و رفع بحران کمبود کارگر فصلی که سالانه هزاران نفر را به چالش می‌کشد.
استاندار گلستان هم بر لزوم بودجه ثابت و مستقل برای تحقیقات پنبه تأکید کرد و گفت: این استان سابقه‌ای درخشان در کشت پنبه دارد، اما بدون ردیف بودجه در سازمان برنامه و بودجه، پژوهش‌ها ناکام می‌ماند.
علی‌اصغر طهماسبی اظهار کرد: دهه‌ها به بهانه حفظ کشاورزی سنتی، از صنعتی‌سازی گلستان جلوگیری شد و حالا حتی کشاورزی‌مان هم کهنه است. باید وضعیت موجود را با برنامه‌های ملی تطبیق دهیم تا از تحقیقات برای اقتصاد منطقه بهره ببریم.
وی هشدار داد: بدون این حمایت، پتانسیل سرزمین طلای سفید که با هدررفت ۳۰ درصدی محصولات به دلیل ادوات قدیمی دست‌وپنجه نرم می‌کند، هدر خواهد رفت.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری هم لایه عملی را بر این استراتژی افزود و گفت: گلستان قطب کشاورزی است، اما هدررفت ۳۰ درصدی به دلیل ابزارهای قدیمی، غیرقابل تحمل است.
عبدالعلی کیانمهر اظهار کرد: با بانک کشاورزی توافق کردیم تا تسهیلات ویژه برای نوسازی ارائه شود که کشاورزان با اشتیاق آن را پذیرفته‌اند و می تواند بهره‌وری را دگرگون می‌کند.
وی افزود: کشاورزی سنتی پاسخگوی نیازهای امروز نیست و ما به دنبال شکوفایی بخش کشاورزی و بهبود معیشت پنبه‌کاران هستیم.
مدیر تعاون روستایی گلستان هم از کشت ۸۶۰۰ هکتار از زمین‌های استان در سالجاری به کشت پنبه خبر داد و گفت: در راستای خرید توافقی محصول و حمایت از تولیدکنندگان تا کنون ۴۴۷ تن وش پنبه با قیمت توافقی هر کیلوگرم ۵۷۵ هزار ریال از کشاورزان خریداری و پول آن بطور کامل تسویه شد.
محمدرضا جامی با اشاره به اهمیت توسعه کشت پنبه افزود: خرید توافقی محصول توسط شرکت تعاونی کشاورزی تولیدکنندگان پنبه و دانه‌های روغنی شهرستان گرگان انجام شد.
وی پیش‌بینی کرد برداشت پنبه در گلستان امسال به حدود ۱۶ هزار تن برسد.
موج احیای پنبه در گلستان با رویدادهایی چون چهارمین جشنواره پنبه که چند روز پیش در مزرعه توسکا، جاده توسکستان برگزار شد، شتاب گرفته است.
این جشنواره ملی، با تلفیق کشاورزی، نساجی سنتی و گردشگری بومی، نه تنها ریشه‌های کشت پنبه را زنده کرد، بلکه به برندسازی گلستان به عنوان مهد طلای سفید کمک کرد.
کارشناسان برآورد می‌کنند اگر حمایت‌های مالی و تحقیقاتی تداوم یابد، سطح کشت پنبه در گلستان تا پایان دهه به ۱۵ هزار هکتار بازگردد و سهم استان در تولید ملی به ۴۰ درصد برسد.
پنبه‌کاران روستای جماران آق‌قلا که نخستین برداشت مکانیزه را تجربه کردند، حالا با لبخندی امیدوار به دشت‌های سفیدپوش می‌نگرند./ل
