با افزایش موارد ابتلا به تب دِنگی در جنوب ایران، نگرانی‌ها درباره گسترش پشه آئدس در محیط‌های شهری شدت گرفته است؛ پشه‌ای مهاجم و مقاوم که در کوچک‌ترین حجم از آب راکد می‌تواند چرخه زندگی خود را تکمیل کند.
به گزارش تسنیم، افزایش اخیر موارد ابتلا به تب دِنگی در استان هرمزگان، بار دیگر توجه مسئولان به یک تهدید جدی زیستی را جلب کرده است؛ پشه آئدس، ناقل چند بیماری ویروسی خطرناک از جمله تب دِنگی، زیکا و چیکونگونیا، اکنون در سایه گرمای ماندگار و آب‌های راکد شهری، بیش از پیش سلامت شهروندان را تهدید می‌کند.
براساس آمار دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، تاکنون بیش از هزار مورد مشکوک به تب دِنگی شناسایی شده که تعدادی از آن‌ها به‌صورت قطعی تأیید شده‌اند و هر چند خوشبختانه بیماران با حال عمومی خوب درمان شده‌اند، افزایش این موارد زنگ هشداری برای جدی گرفتن کنترل پشه آئدس و مدیریت محیط‌های آلوده شهری به‌شمار می‌رود.
پشه آئدس برخلاف بسیاری از گونه‌های دیگر، در آب‌های کوچک خانگی و شهری تخم‌گذاری می‌کند؛ ظرف‌های آب بلااستفاده، زیرگلدان‌ها، درپوش بطری‌ها یا حتی مقادیر کمی آب جمع‌شده در حیاط و پشت‌بام‌ها می‌توانند پایگاه تکثیر این حشره باشند.
تخم‌های آئدس تا یک سال در شرایط خشک زنده می‌مانند و به محض تماس با آب فعال می‌شوند، موضوعی که کنترل آن را دشوار و طولانی‌مدت می‌سازد. علاوه بر این، فعالیت روزانه این پشه در محیط‌های شهری و خانگی، امکان تکثیر سریع آن را فراهم کرده و هر مرحله از چرخه زندگی آن می‌تواند ناقل بیماری باشد.
علائم تب دِنگی از تب و سردرد تا درد شدید عضلانی، بثورات پوستی و حتی خونریزی‌های خفیف متغیر است و در موارد شدید، کاهش پلاکت خون و خونریزی جدی نیازمند مراقبت فوری پزشکی دارد. با توجه به اینکه درمان یا واکسن قطعی برای این بیماری وجود ندارد، مراقبت‌های حمایتی، استراحت، مصرف مایعات و پرهیز از داروهای ضدالتهاب از جمله اقدامات توصیه‌شده هستند.
مسئولان استان هرمزگان از جمله مدیرکل پدافند غیرعامل و معاون سیاسی استاندار، مقابله با پشه آئدس را نه تنها یک مسئله بهداشتی، بلکه یک تهدید زیستی دانسته و بر ضرورت هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی و مشارکت مردمی تأکید کرده‌اند. پاکسازی محیط، از بین بردن آب‌های راکد و بهسازی فضاهای عمومی، اقدامات کلیدی برای پیشگیری از شیوع بیشتر بیماری هستند و آموزش‌های عمومی و اطلاع‌رسانی هدفمند نیز به‌عنوان مکمل این اقدامات، نقش اساسی در حساس‌سازی جامعه ایفا می‌کند.
کارشناسان بهداشت محیط و پدافند غیرعامل بر این باورند که موفقیت در کنترل این بحران، در گرو تعامل مؤثر مدیریت شهری و مسئولیت فردی شهروندان است؛ از تعویض منظم آب زیرگلدان‌ها و پوشاندن مخازن گرفته تا استفاده از پشه‌بند و خشک‌کردن ظروف بلااستفاده، هر اقدام کوچک می‌تواند سهم مهمی در مقابله با این تهدید داشته باشد. افزایش تاب‌آوری جامعه در برابر تهدیدات نوظهور، از جمله تب دِنگی، نیازمند اجرای دقیق دستورالعمل‌ها، آموزش همگانی و تداوم خدمات زیربنایی است تا سلامت و امنیت پایدار شهروندان تضمین شود.
براساس اعلام یحیی میرزاده، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در گفت‌وگو با تسنیم، از ابتدای سال جاری تاکنون یک‌هزار و ۷۵ مورد مشکوک به تب دِنگی در استان شناسایی شده که ۵۰ مورد آن‌ها به‌صورت قطعی تأیید شده است.
وی با بیان اینکه خوشبختانه همه بیماران با حال عمومی خوب از مراکز درمانی ترخیص شده‌اند، گفت: افزایش موارد ابتلا زنگ هشداری برای جدی گرفتن کنترل پشه آئدس و مدیریت محیط‌های آلوده شهری است.
کارشناسان بهداشت محیط معتقدند ریشه اصلی این بحران، آب‌های راکد خانگی و شهری است این پشه برخلاف بسیاری از گونه‌های دیگر، نه در مرداب‌ها بلکه در ظروف کوچک، زیرگلدان، درپوش بطری یا حتی مقدار کمی آب جمع‌شده در حیاط و پشت‌بام‌ها تخم‌گذاری می‌کند.
به گفته کارشناسان، تخم‌های پشه آئدس تا یک سال در شرایط خشک زنده می‌مانند و به محض تماس با آب فعال می‌شوند؛ موضوعی که کنترل آن را دشوار و طولانی‌مدت می‌سازد این پشه که روزها فعالیت دارد، در محیط‌های شهری و خانگی به سرعت تکثیر می‌شود و هر مرحله از رشد آن می‌تواند ناقل بیماری باشد.
علائم تب دِنگی نیز بسته به شدت بیماری متغیر است و از تب، سردرد، درد شدید عضلانی و بثورات پوستی تا خونریزی‌های خفیف را شامل می‌شود.
در موارد شدید، کاهش پلاکت خون و خطر خونریزی جدی نیازمند مراقبت فوری پزشکی است هنوز درمان یا واکسن قطعی برای این بیماری وجود ندارد و مراقبت‌های حمایتی مانند استراحت، مصرف مایعات و پرهیز از داروهای ضدالتهاب توصیه می‌شود.
در همین زمینه، اصغر جهانگیری، مدیرکل پدافند غیرعامل استانداری هرمزگان، مقابله با پشه آئدس را مصداق مدیریت تهدیدات زیستی دانست و بر هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی و مشارکت مردمی تأکید کرد.
وی پس از بازدید از شهرستان‌های شرقی استان گفت: افزایش تاب‌آوری در برابر تهدیدات نوظهور نیازمند اجرای دقیق دستورالعمل‌های اضطراری، آموزش همگانی و تداوم خدمات زیربنایی است.
جهانگیری افزود: پدافند غیرعامل امروز فقط یک مأموریت اداری نیست، بلکه فرهنگی اجتماعی برای حفظ سلامت و امنیت پایدار جامعه است. هر خانه‌ای که آب راکد در آن وجود دارد، می‌تواند پایگاهی برای رشد آئدس باشد.
در همین راستا، احمد نفیسی، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار هرمزگان نیز در جلسه ویژه پدافند غیرعامل استان گفت: پشه آئدس ناقل بیماری‌های خطرناک است و مقابله با آن نیازمند همکاری همه‌جانبه شهرداری‌ها، دانشگاه علوم پزشکی، رسانه‌ها و مردم است.
وی افزود: مهم‌ترین اقدام در این زمینه پاکسازی محیط، از بین بردن آب‌های راکد و بهسازی فضاهای عمومی است اگر اکنون پیشگیری نکنیم، با آغاز بارندگی‌ها در ماه‌های آینده، احتمال افزایش جمعیت پشه و بروز بیماری بالا می‌رود.
نفیسی با تأکید بر نقش اطلاع‌رسانی هدفمند تصریح کرد: نحوه بیان خطر باید واقع‌بینانه و آرام‌بخش باشد؛ جامعه نباید دچار ترس شود، اما باید بداند بی‌توجهی به محیط پیرامون می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت عمومی باشد.
کارشناسان در بررسی میدانی خود از مناطق مختلف بندرعباس مشاهده کردند که انباشت زباله، آب‌گرفتگی حاشیه معابر و مخازن روباز آب در منازل از عوامل تداوم حضور پشه آئدس است از سوی دیگر، آموزش‌های عمومی توسط نیروهای بهداشت و بسیج محلات در حال انجام است تا حساسیت عمومی نسبت به پاکسازی محیط افزایش یابد.
به مردم توصیه می‌شود با تعویض منظم آب زیرگلدان‌ها، پوشاندن مخازن، خشک‌کردن ظروف بلااستفاده و استفاده از پشه‌بند، سهم خود را در مقابله با این پشه ایفا کنند.
