به گزارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای اقتصاد، طبق برآوردها، استقبال از پنجمین مرحله پیش‌فروش سکه طلا نسبت به مرحله قبل کاهش داشته است. به نظر می‌رسد تغییر شیوه فروش سکه از طریق حراج باعث شده است که به بخش قابل‌توجهی از تقاضا پاسخ داده نشود. در مجموع امسال ۶۵۰هزار قطعه انواع سکه از طریق حراج و پیش‌فروش عرضه شده است. ادامه پیش‌فروش‌ها در حالی است که طلا در بازارهای جهانی به رکوردزنی ادامه داده و از ۴۰۰۰دلار عبور کرده است. تداوم روند صعودی طلای جهانی، حراج‌های آینده سکه را نیز جذاب‌تر خواهد کرد.
پنجمین مرحله پیش‌فروش سکه طلا با سررسید ۳۰دی‌ماه به روش حراج هلندی برگزار شد. همان‌طور که «دنیای اقتصاد» پیش‌بینی کرده بود، به دلیل تغییر رویه، در این دوره نسبت به پیش‌فروش قبلی استقبال کاهش یافت. طبق محاسبات، در مرحله قبلی پیش‌فروش سکه که ۱۷ شهریورماه برگزار شد حدود ۴۵۰ هزار قطعه سکه تخصیص داده شد. اما بر اساس اعلام سخنگوی مرکز مبادله ایران، در دو مرحله پیش‌فروش و ۴ مرحله حراج نقدی سکه که در سال جاری انجام شد، مجموعا ۶۵۰ هزار قطعه سکه تخصیص داده شده است. به این ترتیب استقبال در پیش‌فروش سکه ۱۵ مهر ماه، بیش از آنکه به استقبال صورت گرفته در پیش‌فروش قبلی شباهت داشته باشد، به حراج‌های سکه شباهت داشته است. در ۴ مرحله حراج نقدی سکه طلا و پیش‌فروش آخر که به روش حراج هلندی انجام شد، در مجموع ۲۰۰هزار قطعه سکه تخصیص داده شد.
بانک مرکزی در سال جاری، سیاست پیش‌فروش سکه را که در سال گذشته آغاز کرده بود، ادامه داد. سال گذشته سه مرحله پیش‌فروش سکه انجام شد و در سال جاری، تاکنون ۲ مرحله پیش‌فروش انجام شده است. طی سه مرحله نخست پیش‌فروش سکه طلا، در مجموع ۷۶۱هزار و ۲۰۷ قطعه سکه خریداری شده بود. از این تعداد، در سررسیدهای اردیبهشت، خرداد، تیر و مرداد ماه، ۳۲۶هزار و ۳۷۰قطعه تحویل شده است. بر اساس اعلام مقامات مرکز مبادله ایران، با تحویل سکه‌ها در سررسید شهریور ماه تعداد سکه‌های تحویل شده به ۳۹۷هزار و ۳۷۹ رسید. طبق محاسبات دنیای اقتصاد در آخرین مرحله پیش‌فروش سکه، حدود ۴۵۰ هزار قطعه سکه خریداری شد. بر این اساس طی ۴مرحله، بیش از یک‌میلیون و ۲۰۰ قطعه سکه پیش‌فروش شده است. به عبارت دیگر، به طور میانگین در چهار مرحله نخست پیش‌فروش سکه به طور میانگین ۳۰۰ هزار انواع قطعه سکه تخصیص داده شده، اما این رقم در آخرین مرحله (۱۵ مهر ماه) بسیار متفاوت بوده است.
مرکز مبادله ایران به عنوان برگزار‌کننده پیش‌فروش‌های سکه‌های طلای بانک مرکزی، پس از برگزاری پنجمین مرحله پیش‌فروش، اطلاعاتی از تعداد شرکت‌کنندگان و یا تعداد قطعات سکه پیش‌خرید شده، منتشر نکرد. تنها اطلاعات منتشر شده مربوط به پنجمین مرحله پیش‌فروش، میانگین قیمت ثبت شده برای قطعات سکه بود. این در حالی است که در مرحله قبل آمار شرکت‌کنندگان در ۵ ساعت نخست را اعلام کرد. همچنین مرحله قبلی پیش‌فروش که در ۱۷ شهریور ماه برگزار شد، تا ظهر روز بعد (۱۸ شهریور ماه) تمدید شده بود. بر اساس اعلام مرکز مبادله در پیش‌فروش مرحله چهارم ۸۰ هزار متقاضی شرکت کرده بودند که به درخواست تمامی آنها پاسخ مثبت داده شد.
در شامگاه پانزدهم مهر ماه، مرکز مبادله ارز و طلای ایران اعلام کرد که در پنجمین مرحله پیش‌فروش سکه، تمام سکه با میانگین قیمت ۱۰۲میلیون و ۹۱۰ هزار تومان، نیم‌سکه با میانگین قیمت ۵۴میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و ربع‌سکه نیز با میانگین قیمت ۳۰میلیون و ۳۶۸ هزار تومان به متقاضیان تخصیص داده شد. نکته قابل‌توجه، اختلاف قیمت‌ها با بازار در روز برگزاری است. قیمت قطعات سکه در بازار (روز 15 مهر ماه)، تمام سکه 113میلیون و 990 هزار تومان، نیم‌سکه 60میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و ربع‌سکه نیز 33میلیون و 500 هزار تومان ثبت شده بود. مقایسه اختلاف میانگین قیمت ثبت شده برای پیش‌فروش‌ها در این مرحله با بازار و همین اختلاف در مرحله قبل نشان می‌دهد اختلاف در مرحله پنجم اندکی بیشتر بوده است.
این در حالی است در پیش‌فروش مرحله پنجم، اولویت تخصیص سکه با ارقام پیشنهادی بالاتر بوده است. افزایش شکاف قیمت سکه‌های پیش‌فروش پنجم با بازار نسبت به مرحله چهارم، می‌تواند به دلیل کاهش استقبال متقاضیان در قیمت های مورد پذیرش بانک مرکزی باشد. این موضوع نشان می‌دهد، در پیش‌فروش به روش حراج هلندی اگر استقبال متقاضیان افزایش یابد، احتمالا اختلاف میانگین قیمت با بازار کاهش می‌یابد. از سوی دیگر، در صورت کاهش استقبال، اختلاف میانگین قیمت‌های ثبت شده با قیمت بازار افزایش خواهد یافت. بر این اساس به نظر می‌رسد بانک مرکزی با تصور تکرار استقبال متقاضیان همچون پیش‌خرید سکه در مرحله چهارم، مرحله پنجم را به روش حراج هلندی برگزار کرده است.
حراج هلندی نوعی مزایده است که در آن قیمت از نرخ بالای اولیه شروع می‌شود و به تدریج کاهش می‌یابد تا متقاضی پیدا شود؛ اولین کسی که قیمت فعلی را قبول کند، کالا را خریداری می‌کند. تفاوت اصلی این نوع حراج با حراج عادی این است که در حراج عادی قیمت از پایین شروع می‌شود و شرکت‌کنندگان به ترتیب پیشنهادهای بالاتر می‌دهند تا بالاترین پیشنهاد برنده شود. روش قیمت‌گذاری در پنجمین پیش‌فروش سکه طلای بانک مرکزی مطابق با تعیین قیمت به روش حراج بود یعنی قیمت‌ها از سوی متقاضی تعیین و ثبت شد. در این مرحله از پیش‌فروش فرآیند تخصیص صرفا بر اساس اولویت قیمتی انجام خواهد شد. بدین معنا که پیشنهادهایی با قیمت بالاتر در اولویت تخصیص قرار می‌گیرند.
بر اساس اعلام سخنگوی مرکز مبادله ایران، جلسات پیش‌فروش سکه در مرکز مبادله ایران ادامه خواهد داشت و جزئیات جلسات پیش‌فروش با سررسید پایان بهمن ماه و اسفند ماه سال جاری، به زودی اعلام خواهد شد.
