جولان خودروهای فرسوده در خیابان‌ها و جاده‌های کشور علاوه بر آسیب‌های اقتصادی مانند افزایش مصرف بنزین و هزینه‌های مربوط به آسیب‌هایی که به اکوسیستم وارد می‌کند، به طور مستقیم جان شهروندان را تحت خطر قرار می‌دهد. در این بین فرسودگی اتوبوس‌ها تاثیر قابل‌توجهی در بروز این دست فجایع دارد. روز گذشته خبرگزاری مهر با تکیه بر داده‌های رسمی اعلام کرد در کشور ۴۱میلیون و ۲۰۶ هزار وسیله نقلیه شامل خودرو، موتورسیکلت، کامیون، اتوبوس و ماشین‌آلات کشاورزی فعال هستند که از این میان ۲۲میلیون و ۱۰۲ هزار دستگاه فرسوده به شمار می‌روند که به معنای فرسودگی بیش از ۵۳ درصد ناوگان حمل‌ونقل کشور است. همچنین طبق این گزارش بیش از ۵۹ هزار اتوبوس عملا به پایان عمر فنی خود رسیده‌اند.
با این وجود طی سال‌های اخیر توجه زیادی به رشد تولید اتوبوس نشده است. طبق گزارش «پایش دوره‌ای شاخص‌های ترسیم کننده وضعیت صنعت خودرو» که بازوی پژوهشی مجلس در اوایل ماه جاری منتشر کرد، تولید اتوبوس در کشور، از سال ۹۵ تا سال گذشته عملا رشد خاصی نداشته و عموما در سطح سالانه هزار دستگاه باقی مانده است. بر این اساس در سال ۹۵ تولید اتوبوس کشور هزار دستگاه بوده در سال ۹۶ رشد داشته و به دوهزار دستگاه رسیده سال ۹۷ اما دوباره به سطح هزار دستگاه برگشته و بعد از آن هم در همان سطح مانده است. به عبارت دیگر در هر کدام از سال‌های ۹۸، ۹۹، ۱۴۰۰، ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ نیز تولید خودرو همان هزار دستگاه بوده که این میزان مجموع تولید اتوبوس‌های بین‌شهری و درون‌شهری است.
البته فرشاد مقیمی معاون وزیر صمت روز گذشته اعلام کرده است که از ابتدای سال تاکنون هزار و ۲۲۴ دستگاه اتوبوس بین‌شهری با همکاری وزارت راه و صندوق نوآوری و شکوفایی جایگزین شده‌اند. وی همچنین تاکید کرده است: «با اضافه شدن چند شرکت دیگر به طرح، پیش‌بینی می‌کنیم شمار اتوبوس‌های جایگزین تا هزار و ۵۷۰ دستگاه افزایش یابد.»
بنابراین دولت مسیر نوسازی ناوگان را طی می‌کند اما باید توجه داشت که این حرکت بسیار بسیار کند است. هزار و ۲۲۴ دستگاه اتوبوسی که مقیمی از جایگزینی آنها یاد کرده تنها دو درصد از ۵۹ هزار اتوبوس فرسوده‌ای است که در خیابان‌ها و جاده‌های کشور در حال تردد هستند. حتی اگر برنامه‌ای که رئیس ایدرو به آن اشاره کرده محقق شده و این آمار به هزار و ۵۷۰ دستگاه برسد باز هم نرخ جایگزینی تنها به ۲.۶ درصد در سال جاری می‌رسد. از طرف دیگر اما با گذشت زمان با سرعت قابل‌توجهی به تعداد اتوبوس‌های فرسوده در کشور اضافه می‌شود.
این وضعیت نشان می‌دهد که اگر روند جایگزینی اتوبوس‌ها به همین شکل ادامه یابد، طی سال‌های آینده نرخ فرسودگی بیشتر و حوادث ناشی از آن افزایش خواهد یافت بنابراین لازم است که با قید فوریت سرعت نوسازی و تولید اتوبوس‌ها به طور قابل‌توجهی افزایش یابد و برنامه‌های جایگزینی به شکل عملیاتی و گسترده اجرا شوند.
