به گزارش اقتصادنیوز، پویا جبل‌عاملی اقتصاددان در یادداشتی در روزنامه دنیای اقتصاد نوشت؛
یکی از مباحث جالب توجه در اقتصاد سیاسی چرایی انگیزه بیشتر حکومت‌های بسته و فاسد بر کنش‌های ضد اخلاقی در طول زمان است. به عبارت دیگر، بسیاری از نظام‌های بسته هر چه از طول عمر حکومتشان می‌گذرد بیشتر مرتکب استفاده از زور و کنش‌های مفسدانه می‌شوند. اما چرا؟
علم اقتصاد بر مبنای فرضیه عقلانیت به این پرسش پاسخ می‌دهد. مکانیسم هزینه–فایده در این نظام‌ها به این صورت است که وقتی دولت در دوره‌ای مرتکب استفاده از زور می‌شود، در دوره بعد، بیم از مجازات شدن در صورت تغییر، موجب می‌شود تا دولت برای حفظ وضعیت موجود بیشتر از گذشته بر زور و امر ضداخلاقی تاکید کند.
به عبارت دیگر، ارتکاب عمل مفسدانه در دوره قبل تبدیل به جایزه انجام عمل مفسدانه در دوره آتی می‌شود. این مکانیسمی است که موجب می‌شود تا مستبدان در طول زمان بیش از قبل مرتکب عمل ضداخلاقی شوند و به نوعی فاسدتر و مستبدتر شوند. همین امر برای دولت فعلی اسرائیل و به‌خصوص شخص نتانیاهو در برابر فلسطینیان رخ داده است.
درحالی‌که مدت‌ها بود هیچ اجماعی برای ادامه جنگ غزه در اسرائیل وجود نداشت، اما نتانیاهو برای حفظ تندروهای دولتش و همچنین ایجاد فضای اضطراری برای خلل در فرآیند دادگاهش، جنگ را به مدت دو سال ادامه داد و با همان مکانیسمی که شرح آن رفت، باعث شد تا وی با هر روز طولانی‌تر و شعله‌ورتر کردن جنگ، نیاز بیشتری به پیروزی کامل در غزه داشته باشد. از این رو دولت وی اقدام به تحمیل قحطی و نسل‌کشی در غزه کرد و نتیجه آن پشت کردن جامعه بین‌الملل به اسرائیل بود. اما آیا توافق فعلی همان چیزی است که دولت نتانیاهو می‌خواهد؟ آیا این توافق، صلح پایدار را تضمین می‌کند؟
ترامپ برای رسیدن به این توافق روند را معکوس کرد. همیشه ابتدا مذاکره‌ای وجود دارد و پس از آن توافقی. اما این بار ترامپ توافق را می‌نویسد و سپس طرفین را مجبور به پذیرش و مذاکره بر سر آن می‌کند. چرا؟ زیرا می‌داند برای رسیدن به توافق، باید نتانیاهو را در مقابل عمل انجام‌شده قرار دهد.
همین وضعیت نشان می‌دهد که اسرائیل چقدر برای دست‌اندازی و خروج از صلح انگیزه دارد! از آن‌سو مراحل پس از عقب‌نشینی اولیه آن‌قدر مبهم است که همین حالا نیز نتانیاهو مدعی آن است که اسرائیل حضور خود در عمق غزه را از دست نمی‌دهد.
از این رو مشخص است که دولت فعلی اسرائیل برای همراهی با ترامپ، نزدیکی بیشتر با جامعه بین‌الملل و در عین حال آزادی گروگان‌ها حاضر به انجام مرحله اول توافق شده است. اما تداوم صلح به‌خصوص که حماس به‌طور علنی کنار رفتن خود را نپذیرفته، با ریسک‌های بسیاری همراه است.
به این شکل تازمانی که نشانه‌های بیشتری از تغییر استراتژی اسرائیل بروز نیابد، توافق فعلی را با وجود همه هیجان‌هایی که ترامپ به دنیا القا می‌کند و به لیست صلح‌سازی خود، پایان جنگ دیگری را نیز اضافه می‌کند، تنها باید از دریچه یک تغییر تاکتیکی از نگاه دولت اسرائیل و شخص نتانیاهو نگریست.
