همچنین بازار سهام با جذب نقدینگی بیش از ۳ هزار میلیارد تومانی در سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی، روز دوم معاملات خود را به پایان رساند که این رقم با توجه به ارزش معاملات ۱۱ همتی، یک رقم قابل‌توجه محسوب می‌شود. در ادامه کارشناس بازار سرمایه و کارشناس تحلیل دلایل رشد سهام و شروط ادامه روند صعودی را مورد بحث قرار دادند.
دو عامل رشد بازار سهام
محمدرضا بیک‌زاده‌مقدم، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت بازار پرداخت و گفت: در روزهای اخیر قدرت بالای خریداران در بازار سرمایه مشاهده می‌شود؛ به‌ویژه در نمادهای بزرگ و شرکت‌هایی که از نظر بنیادی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. در بسیاری از این نمادها، حجم خرید به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته و قیمت سهام نیز در همین بازه رشد چشم‌گیری را تجربه کرده است. از جمله صنایعی که در این مدت بازدهی مناسبی داشته‌اند، می‌توان به صنعت پالایشی اشاره کرد که همچنان تقاضای قدرتمندی در آن مشاهده می‌شود.
برای بررسی دلایل این موج تقاضا در بازار سهام، می‌توان به دو عامل کلیدی اشاره کرد. نخست، افزایش قابل‌توجه نرخ دلار در بازار آزاد است. نرخ دلار آزاد در روزهای اخیر از مرز ۱۱۰ هزار تومان عبور کرده است، درحالی‌که دلار توافقی همچنان در محدوده ۷۰ هزار تومان قرار دارد. این شکاف حدودا ۵۰ درصدی به معنای وجود یک رانت ارزی قابل‌توجه برای دارندگان دسترسی به دلار توافقی است؛ رانت بزرگی که تداوم آن برای اقتصاد و صادرکنندگان قابل‌تصور نیست.
بخش عمده‌ای از شرکت‌هایی که ارز خود را در بازار توافقی عرضه می‌کنند، همان شرکت‌های بورسی هستند. بر همین اساس، سرمایه‌گذاران انتظار دارند با توجه به اظهارات رئیس‌جمهور و وزیر اقتصاد و سیاست‌های ارزی جدید، این اختلاف کاهش یافته و دلار نیمایی به نرخ بازار آزاد نزدیک‌تر شود. در نتیجه، جذابیت نمادهایی که فروش ارزی بالایی دارند بیشتر شده و تقاضای سرمایه‌گذاران به سمت آنها متمایل شده است.
عامل دوم، تحولات ژئوپلیتیک منطقه و کاهش محسوس ریسک سیاسی است. یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های فعالان بازار در ماه‌های گذشته، احتمال افزایش تنش و ریسک‌های نظامی بود. اما در روزهای اخیر و پس از ادعای ولادیمیر پوتین، به نظر می‌رسد که این احتمال کاهش یافته باشد. انتشار این خبر در بازار سرمایه، عملا یک ریسک مهم را از دوش فعالان بازار برداشت و موجب شد سرمایه‌گذاران با اطمینان خاطر بیشتری وارد معاملات شوند.
علاوه بر این دو عامل، دعوت رسمی از ایران برای شرکت در روند مذاکرات صلح غزه در مصر نیز خبر مهم دیگری بود که به بازار مخابره شد. این دعوت از سوی آمریکا صورت گرفته و نشان می‌دهد که نقش ایران به‌عنوان یک بازیگر موثر در معادلات منطقه‌ای به رسمیت شناخته شده است. چنین رویدادی می‌تواند زمینه را برای مذاکرات سیاسی گسترده‌تر، از جمله در پرونده هسته‌ای ایران فراهم کند. در صورت تحقق گشایش‌های سیاسی در این حوزه، می‌توان انتظار داشت فضای کلی بازار سرمایه نیز مثبت‌تر شود و تقاضای سرمایه‌گذاران افزایش یابد.
در مجموع، افزایش حجم خرید در نمادهای بزرگ و بنیادی را می‌توان حاصل ترکیب سیگنال‌های مثبت ارزی و سیاسی دانست. کاهش فاصله دلار توافقی و آزاد، کاهش تنش‌های ژئوپلیتیک و احتمال گشایش‌های دیپلماتیک از عواملی هستند که می‌توانند در ادامه نیز بر رفتار سرمایه‌گذاران اثرگذار باشند و بازار را در مسیر رشد و تقاضای بیشتر قرار دهند.
تداوم روند صعودی به چه وابسته است؟
امیرحسین قزوینیان، کارشناس تحلیل بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت بازار سهام پرداخت و گفت: از زمان آغاز جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و سپس طرح مباحث مربوط به مکانیسم ماشه، فضای بازار سهام تحت تاثیر ریسک‌های سیاسی و نااطمینانی قرار گرفت و همین مساله موجب شد شاخص کل وارد یک مسیر نزولی شود. با این حال، پس از فعال شدن مکانیسم ماشه، بازار که پیش‌تر اثر این موضوع را در قیمت‌ها لحاظ کرده بود، دیگر ظرفیت ریزش قابل‌توجهی نداشت و به سرعت با تقاضا همراه شد. در نتیجه شاخص کل توانست با قدرت به مسیر صعودی بازگردد و در معاملات روز گذشته خود را به سطح ۳میلیون واحد برساند.
وی افزود: در این میان، چند خبر و متغیر مهم بیشترین اثر را بر روند اخیر شاخص گذاشتند؛ نخست، کاهش ریسک جنگ در منطقه بود که موجب تقویت روند صعودی بازار شد. دوم، اخبار مربوط به ایجاد تالار دوم و عرضه شرکت‌ها در این بازار با دلار حدود ۹۰ هزار تومانی بود که چشم‌انداز مثبتی را برای صنایع صادرات‌محور ترسیم کرد. این دو عامل، تقاضای جدیدی را به بازار وارد کرد و شاخص را به محدوده ۳میلیون واحد رساند.
قزوینیان ادامه داد: اما ادامه این روند صعودی به چند متغیر کلیدی دیگر بستگی دارد. مهم‌ترین عامل، نرخ بهره است. دولت همچنان حجم بالایی از اوراق بدهی دارد که طبق قانون بودجه باید تا پایان سال منتشر شود و معمولا نیز بخشی از این اوراق مازاد بر بودجه مصوب عرضه می‌شود. این مساله می‌تواند نرخ بهره را تا پایان سال افزایشی کند. در حال حاضر نرخ بهره در حدود ۳۵ درصد است و احتمال می‌رود تا پایان سال به محدوده ۳۸ تا ۳۹ درصد برسد. این افزایش نرخ بهره یک متغیر بسیار اثرگذار است و در تحلیل‌های بازار سهام باید به آن توجه ویژه داشت؛ چراکه افزایش نرخ بهره باعث کاهش صرف ریسک بازار سهام می‌شود و در نهایت می‌تواند بر روند شاخص کل فشار وارد کند.
عامل مهم دیگر، سطح تنش سیاسی در منطقه است. گرچه ریسک سیاسی تا حدی کاهش یافته، اما همچنان قابل پیش‌بینی نیست و تحولات منطقه‌ای می‌تواند به سرعت شرایط را تغییر دهد. از این رو رصد مداوم این تحولات برای فعالان بازار ضروری است.
کارشناس تحلیل بازار سرمایه در انتها گفت: با توجه به شرایط فعلی، شاخص کل در محدوده‌های ۳میلیون و ۱۰۰ هزار واحد ممکن است با اصلاح و نوسان مواجه شود. در صورت نبود محرک‌های جدید مثبت، بازار احتمالا وارد یک روند رنج یا نزولی کوتاه‌مدت خواهد شد. اما در مقابل، اگر متغیرهای جدیدی مانند توافقات سیاسی یا کاهش محسوس ریسک منطقه‌ای وارد صحنه شود، شاخص کل می‌تواند از بازارهای موازی مانند دلار بازدهی بهتری داشته باشد و در کوتاه‌مدت و میان‌مدت وارد یک روند صعودی تازه شود.
