به گزارش ایسنا، رسانه‌ها با انتشار اطلاعات و تحلیل‌های اقتصادی، تأثیر مستقیمی بر تصمیم‌گیری‌های اقتصادی دارند. اطلاعاتی که از طریق رسانه‌ها منتشر می‌شود می‌تواند بر رفتار مصرفی مردم و سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌های دولتی و خصوصی تاثیرگذار باشد. به عنوان مثال، انتشار اخبار مثبت درباره روند اقتصادی می‌تواند افراد را به مصرف بیشتر و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه تشویق کند. همچنین تحلیل‌های اقتصادی که از طریق رسانه‌ها منتشر می شود، بر تصمیم‌گیری‌های سیاسی نیز اثرگذار است.
از سوی دیگر انتشار اطلاعات و تحلیل‌های اقتصادی توسط رسانه‌ها موجب افزایش آگاهی مردم درباره مسائل اقتصادی می شود و در نهایت می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر و هوشمندانه‌تر در زمینه مصرف، سرمایه‌گذاری و انجام کسب و کارها منجر شود. در نتیجه رسانه‌ها با انتقال اطلاعات و تحلیل‌های اقتصادی به جامعه، می‌توانند به شکل مستقیم یا غیرمستقیم تصمیم‌گیری‌های اقتصادی را تحت تأثیر قرار دهند.
نکته دیگری که می توان ذکر کرد اینکه رسانه‌ها می‌توانند به تقویت اعتماد مردم به بازارهای اقتصادی کمک کنند. به عنوان مثال با ارائه اطلاعات دقیق، شفاف و قابل اعتماد درباره وضعیت بازار، تغییرات قیمت، عملکرد شرکت‌ها و مواردی از این دست، رسانه‌ها می‌توانند به افزایش اعتماد مردم به بازار کمک کنند. همچنین رسانه‌ها می‌توانند تحلیل‌های مستقل و قابل اعتماد ارائه دهند که به مردم کمک می‌کند تا بهترین تصمیمات مرتبط با سرمایه‌گذاری‌ها و مصرف خود را اتخاذ کنند. همچنین رصد و گزارش موارد فساد و نقض اصول اخلاقی و قانونی در بازار از سوی رسانه، اعتماد مردم به بازار را تقویت می کنند. پوشش منصفانه و کامل اخبار و رویدادهای اقتصادی نیز از دیگر مواردی است که می‌تواند موجب افزایش اطمینان مردم نسبت به شرایط اقتصادی بازار شود.
رسانه‌ها می‌توانند به طرق مختلف رفتارهای مصرفی در جامعه را شکل دهند. تبلیغات از طریق رسانه‌ها می‌تواند به شکل قابل توجهی بر رفتارهای مصرفی افراد تأثیر بگذارد. رسانه‌ها با انتقال ارزش‌ها، آرمان‌ها و روایت‌های مختلف، بر رفتارهای مصرفی افراد جامعه اثر می گذارند. به عنوان مثال، ترویج فرهنگ بازیافت و حفاظت از محیط زیست می تواند موجب کاهش مصرف محصولات پلاستیکی و غیرقابل بازیافت شود.
همچنین ارائه اطلاعات و تحلیل های مختلف درباره محصولات و خدمات، می تواند موجب افزایش آگاهی جامعه و تصمیم گیری صحیح درباره خرید محصول یا خدمت مورد نظر شود و اینگونه بر رفتار مصرف کننده تاثیرگذار باشد. از سوی دیگر نمایش رفتارهای مصرفی خاص در رسانه ها اعم از سینما و تلویزیون می تواند موجب ترویج رفتارهای مصرف صحیح و کاهش رفتارهای نادرست در جامعه شود.
نکته دیگری که می توان به آن اشاره کرد این است که اخبار و تحلیل‌های رسانه‌ها تأثیر مستقیمی بر بازارهای مالی، سرمایه‌گذاری‌ها و رفتار سرمایه‌گذاران دارد. تجربه نشان داده است که اخبار و تحلیل‌های اقتصادی منتشر شده توسط رسانه‌ها، بر رفتار سرمایه‌گذاران تاثیر مستقیمی دارد. به عنوان مثال انتشار اخبار مثبت درباره شرایط اقتصادی یک کشور سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری در آن کشور تشویق می کند. همچنین اطلاعات منتشر شده توسط رسانه‌ها به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر بازارهای مالی اثر می گذارد. به عنوان مثال، انتشار یک خبر مهم درباره روند رو به رشد و یا کاهشی صنعت یا شرکتی خاص می‌تواند به تغییرات قیمت سهام آن شرکت منجر شود.
استفاده از رسانه در مسیر رونق اقتصادی کشور، به معنای استفاده از این ابزار برای انتقال اطلاعات شفاف، تحلیل‌های مستقل و معقول و ایجاد ارتباطات سازنده با عموم مردم و جامعه است. این نوع استفاده از رسانه به افزایش شفافیت، آگاهی و اعتماد مردم به بازار و اقتصاد کشور کمک می‌کند و در نتیجه به توسعه و رونق اقتصادی کشور منجر می شود. البته مرز باریکی میان بهره برداری از قدرت رسانه ای در مسیر رونق اقتصادی کشور با پنهان کردن واقعیت های اقتصادی و مسایل و مشکلات وجود دارد و زمانی که صحبت از نقش رسانه ها در رونق اقتصادی به میان می آید، منظور پوشاندن واقعیت ها با هدف توسعه و رونق اقتصادی نیست، زیرا اساسا پنهان کاری و ندیدن واقعیت با رونق اقتصادی در تضاد است و در نهایت نیز کاهش اعتماد عمومی را در پی خواهد داشت.
بسیاری از کشورهای توسعه یافته و یا کشورهای دارای قدرت اقتصادی، از ابزار رسانه برای توسعه بازار به خوبی استفاده کرده اند و همین کار موجب رونق هرچه بیشتر اقتصاد در این کشورها شده است. در حال حاضر نیز در کشورمان ایران، شاهد فعالیت های متعدد و متنوع و همچنین سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصادی هستیم و از سوی دیگر مسائل و مشکلاتی نیز وجود دارد. در چنین شرایطی رسانه باید به وظیفه ذاتی خود عمل کند و اطلاعات درست را به جامعه منتقل کند و از سوی دیگر در مسیر معرفی خدمات و محصولات تولیدی کشور گام بردارد و فرصت های سرمایه گذاری را نیز معرفی کند. از سوی دیگر، انتشار مطالبی با هدف مبارزه با فساد در بازار و همچنین چالش ها و معضلاتی که مانع رونق اقتصادی می شوند نیز از اهم وظایف رسانه ها در کشور است.
در چنین شرایطی لازم است به مقوله اقتصاد رسانه ها نیز دقت شود. اقتصاد رسانه مقوله بسیار مهمی در مبحث مدیریت رسانه است و مدیریت اقتصاد رسانه، از چالش های اصلی مدیران رسانه هاست. در دنیای امروز که رسانه نقش مهمی در مقوله های مختلف ذیل حاکمیت در کشورهای مختلف ایفا می کند، لازم است تقویت اقتصاد رسانه ها نیز مورد توجه جدی دولت ها باشد. هر کشوری که رسانه ای قدرتمندتر در اختیار داشته باشد، در موضوعات مختلف حاکمیتی و همچنین ارتباطات جهانی در وضعیت بهتری قرار خواهد گرفت. در نتیجه اگر از رسانه انتظار داریم که با تولید محتوا و انتشار اطلاعات موثق، زمینه رونق اقتصادی کشور را فراهم کند، لازم است زمینه تقویت اقتصاد رسانه های جریان اصلی نیز فراهم شود.
در حال حاضر رسانه های جریان اصلی کشورمان، از شرایط اقتصادی متزلزلی برخوردارند و با بودجه اندک دولتی و یا درآمد ناچیز ناشی از تبلیغات، امورات خود را می گذرانند. این در حالی است که در شرایط امروز لازم است رسانه به صورت مداوم خود را به روز کند و از امکانات و تجهیزات روز برای تولید محتوا استفاده کند. برای تحقق این مهم لازم است در برنامه ریزی های کلان اقتصادی و در مسیر توسعه و پیشرفت کشور، نقش رسانه ها پررنگ تر شود و رسانه، به مثابه ابزاری مهم در مسیر پیشرفت کشور قلمداد شود.
محمدامین صالحی نژاد، مدیرکل دفتر امور مجلس جهاددانشگاهی
