اشتغال از مهم ترین مولفه های افزایش رفاه و ارتقای سطح اقتصادی هر جامعه است تا نه تنها منجر به استقلال مالی طبقات مختلف به خصوص اقشار آسیب پذیر شود ، بلکه وابستگی آنان را به حمایتهای دولتی کاهش دهد.
با توجه به اینکه اشتغال در بخش صنعت همواره با محدودیت های بسیار و فراز و نشیب های متعددی روبرو است ، به همین دلیل بهره برداری از آموخته ها ، ظرفیت ها و همچنین مهارت های فردی جهت ایجاد اشتغالی پایدار یک از بهترین روش ها جهت ایجاد بسترهای شغلی مستمر است. مازندران نیز به دلیل طبیعت آسیب پذیر و همچنین عدم امکان پذیرایی از صنایع بزرگ همواره از گسترش اشتغال رنج می برده است.
اما از سال ۹۲ با رویکار آمدن دولت تدبیر و امید و همچنین سیاست دولت برای ایجاد اشتغال پایدار با استفاده از ظرفیت های محلی و فردی تحولی در حوزه اشتغال استان مازندران شاهد بودیم. یک از بسترهایی که دولت تدبیر و امید به طور جدی در استان مازندران مورد توجه و حمایت قرار داد، حوزه مشاغل خانگی بود که در هفت سال اخیر برای همه مسئولان استان به تکلیف بدل شد.
فعال کردن زنان برای اشتغال خانگی ، اعطای تسیهلات روستایی و تسهیلات متنوع اشتغال زایی در حوزه مشاغل خانگی و همچنین بسیج دستگاه های متعدد برای آموزش مشاغل متنوع خانگی و همچنین بازاریابی از تکالیف دولت برای متولیان اشتغال مازندران در دولت تدبی رو امید بوده است.
در تعریف علمی باید گفت که مشاغل خانگی به آن بخشی از کسب و کارها گفته می شود که ممکن است لزوماً مشارکت همه اعضای خانواده را در بر نداشته و صرفاً یک یا چند نفر از اعضای خانواده در آن به فعالیت اقتصادی مشغول باشند. از نظر ILO (سازمان بین المللی کار) موقعیت مکانی یعنی وجود کسب و کار در منزل معیار تلقی نمودن آن به عنوان مشاغل خانگی است.
این در حالی است که کسب و کار خانوادگی، به کسب و کارهایی اطلاق می شود که فعالیت های اجرایی (مدیریتی – مالی) و عملیاتی آن ها بر عهده اعضای یک یا چند خانواده باشد و تصمیمات استراتژیک و سرنوشت ساز در مورد شرکت یا کسب و کار توسط آن ها اتخاذ گردد به طور خلاصه می توان به مشاغلی که با عضویت اعضای خانواده در فضای مسکونی و در قالب یک طرح کسب و کار مجاز بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی همجوار شکل می گیرد، مشاغل خانگی گفت.
دولت تدبیر و امید با پیش رو گذاشتن راهکارهای خاص حمایتی باعث ایجاد انگیزه در افراد برای روی آوردن به مشاغل خانگی شده است که از آن جمله اتصال هر یک از مشاغل خانگی به پشتیبان و پیشران ها است .
پشتیبان ها مجموعه هایی هستند که مواد اولیه مشاغل خانگی را تامین می کنند و خود نیز به عنوان عرضه کننده و بازاریاب تولیدات این نوع مشاغل، اقدام می کنند عرضه و فروش مساله ای که همواره پابند فعالان در حوزه مشاغل خانگی بود.
مدیر کل تعاون ، کار و رفاه اجتماعی استان مازندران به خبرنگار ایرنا گفت : از سال ۱۳۹۲ تاکنون برای ۳۰ هزار مشاغل خانگی در استان مجوز صادر شد یعنی به این تعداد فرصت اشغال خانگی برای مردم استان فراهم شده است .
کامران اصغری با اشاره به حمایت های دولت تدبیر و امید از مشاغل خانگی افزود : در این مدت ۷۶۰ میلیارد ریال اعتبار دولتی در قالب تسهیلات به صاحبان مشاغل خانگی پرداخت شد تا با این تسهیلات مشاغل خود را رونق بدهند .
وی ادامه داد : عرضه و بازاریابی تولیدات از جمله دغدغه های مشاغل خانگی به شمار می رود که دولت برای این منظور راهکار استفاده از پشتیبان را اعمال کرده است به طوریکه هر یک از مشاغل خانگی می توانند از حمایت تامین مواد اولیه تا عرضه و فروش از پشتیبان استفاده کنند .
مدیر کل تعاون مازندران با اشاره به اینکه در استان ۸۵۰ پشتیبان حقیقی و ۲۵ پشتیبان حقوقی مشاغل خانگی فعالیت دارند ، گفت : غالب فعالان مشاغل خانگی برای عرضه و فروش محصولاتشان با مشکل مواجه بودند و گاها فعالیت های آنها راکد می ماند اما با قرارگرفتن تحت پوشش پشتیان ها ، بخش عمده ای از مشکلات آنها برطرف شده است .
وی افزود : علاوه براین با همکاری جهاد دانشگاهی پیشران هایی برای همین منظور مشخص شد تا مشاغل خانگی از طریق آنها بتوانند در زمینه بازاریابی به شکل های سنتی و نوین که همان بازار الکترونیکی است،فعالیت کنند.
وی ادامه داد : با اقدامات حمایتی که صورت گرفته سعی شده تا تولیدات این مشاغل از سطح بازارهای محلی به سمت بازارهای گسترده تر منطقه ای ، ملی و بین المللی سوق داده شود و در حال حاضر افرادی در مازندران هستند که تولیدات آنها به کشورهایی نظیر کانادا ارسال می شود .
اصغری با اشاره به اینکه بیشتر از ۷۰ درصد فعالان در مشاغل خانگی مازندران را بانوان تشکیل می دهند ، گفت : رشد و رونق این مشاغل زمینه ساز حضور این قشر از جامعه در فعالیت ها شده است قشری که شاید فرصت اشتغال برای آنها در واحدهای صنعتی و یا ادارات فراهم نشد .
الگوی توسعه مشاغل خانگی طرحی برای کارآمدی
رییس اداره اشتغال و هدایت نیروی کار اداره کل تعاون ، کار و رفاه اجتماعی استان مازندران نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : با ارائه طرح الگوی توسعه مشاغل خانگی سعی شده تا براساس مزیت های هر منطقه شغل های خانگی ایجاد شود.
امید روشن افزود : با اجرای این طرح مزیت ها و پتانسیل های هر منطقه شناسایی شده و براساس آن مشاغل خانگی در این زمینه ها فعال می شوند به طوریکه تا پیش از اجرای این طرح یکسری مشاغل در استان ایجاد شد که سنخیتی با محیط و ظرفیت ها نداشته است .
وی ادامه داد : به طور مثال مشاغل خانگی در زمینه تولید زعفران و زیره در این استان ایجاد شد در حالیکه استان های دیگر برند این محصولات می باشند و می بایست از ظرفیت های همین استان برای مشاغل خانگی استفاده شود.
این کارشناس حوزه مشاغل خانگی مازندران گفت : با رویه در پیش گرفته شده تمامی طرح متقاضیان مشاغل خانگی بسته به نوع طرح به چهار نهاد تخصصی میراث فرهنگی ، جهاد کشاورزی ، صنعت و ارشاد اسلامی ارجاع داده و پس از بررسی و اظهارنظر مجوز صادر می شود .
وی تاکید کرد : با اجرای این طرح محصولات با کیفیت تولید و روانه بازار شد که بالتبع در درآمدزایی مشاغل خانگی تاثیر خود را گذاشته است .
روشن از قرار دادن پشتیبان و پیشران برای حمایت از مشاغل خانگی در مراحل مختلف تامین مواد و عرضه به عنوان دیگر بسترسازی مناسب برای رونق این بخش از اشتغال جامعه نام برد و گفت : در حال حاضر مجموعه هایی در مازندران فعال هستند که در سطح جهانی تولیدات خود را عرضه و به فروش می رسانند .