خبرگزاری مهر، گروه استانها: در روزهای اخیر گزارش‌هایی به دست خبرنگار مهر رسیده که نشان می‌دهد برخی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای در استان، در نحوه درج و اعلام قیمت کالاهای مصرفی و ضروری خانوارها تخلفاتی داشته‌اند؛ تخلفاتی که در ظاهر شاید جزئی به نظر برسد، اما در واقع به‌طور مستقیم با اعتماد عمومی، حقوق مصرف‌کننده و نظم اقتصادی بازار در ارتباط است. این گزارش‌ها حکایت از آن داشت که در برخی شعب فروشگاه‌های بزرگ، تفاوت آشکاری میان قیمت درج‌شده بر روی اتیکت قفسه‌ها و قیمت نهایی ثبت‌شده در زمان پرداخت در صندوق وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که قیمت لحظه خرید، در موارد متعدد از رقم درج‌شده روی بسته‌بندی کالا یا برچسب قیمت مصرف‌کننده بالاتر است.
نکته نگران‌کننده‌تر آنا بود که گزارش می‌شد در برخی موارد، فروشگاه‌ها با استفاده از ترفندهای تبلیغاتی، بر روی کالاهای اساسی مانند روغن، برنج، لبنیات و مواد شوینده، برچسب تخفیف نصب کرده‌اند، اما بررسی فاکتورها و محاسبه نهایی خرید نشان داده که حتی پس از اعمال این تخفیفات، قیمت نهایی از قیمت مصرف‌کننده درج‌شده روی کالا بیشتر بوده است. در واقع، آنچه به عنوان «تخفیف» به مشتری اعلام می‌شود، در عمل نوعی فریب تبلیغاتی برای جلب خریدار و افزایش فروش بوده است؛ اقدامی که مصداق روشن گران‌فروشی و عدم شفافیت در قیمت‌گذاری محسوب می‌شود.
این مسئله در حالی رخ می‌دهد که در سال‌های اخیر، یکی از اهداف اصلی راه‌اندازی فروشگاه‌های زنجیره‌ای در استانها، تنظیم بازار، حذف واسطه‌ها و ایجاد ثبات در عرضه و قیمت کالاهای مورد نیاز مردم عنوان شده بود. اما به نظر می‌رسد در برخی از این مراکز، به‌جای رقابت سالم و ارائه خدمات منصفانه، مسیر دیگری در پیش گرفته شده است. مردم استان که به اعتماد برند و نام فروشگاه‌ها، کالاهای خود را از این مراکز تهیه می‌کنند، امروز با بی‌اعتمادی و نارضایتی روبه‌رو شده‌اند و خواستار ورود دستگاه‌های نظارتی و برخورد قاطع با متخلفان هستند.
از سوی دیگر، کارشناسان معتقدند که چنین تخلفاتی نه تنها بر معیشت خانواده‌ها اثر مستقیم دارد، بلکه با ایجاد فضای بی‌اعتمادی، کارکرد اصلی فروشگاه‌های زنجیره‌ای را زیر سوال می‌برد. در شرایطی که دولت و دستگاه‌های نظارتی، همواره بر رعایت قیمت مصرف‌کننده و ثبات بازار تأکید دارند، بروز چنین رفتارهایی از سوی برخی واحدهای فروشگاهی می‌تواند زمینه‌ساز بی‌نظمی گسترده‌تر در بازار شود.
در همین راستا، خبرنگار مهر با حضور میدانی در تعدادی از این فروشگاه‌ها، ضمن گفت‌وگو با خریداران و بررسی فاکتورهای خرید، تلاش کرده تا ابعاد این تخلفات را به‌صورت مستند بررسی کند. یافته‌ها نشان می‌دهد پس از رسانه‌ای شدن موضوع و اطلاع‌رسانی عمومی، برخی فروشگاه‌ها در اقدامی شتاب‌زده نسبت به اصلاح قیمت‌ها و به‌روزرسانی برچسب‌ها اقدام کرده‌اند. با این حال، پرسش اصلی اینجاست که چرا باید نظارت رسانه‌ای جایگزین نظارت قانونی و مستمر دستگاه‌های متولی شود؟ و تا چه زمانی مصرف‌کنندگان باید بهای سهل‌انگاری یا سودجویی برخی مدیران فروشگاه‌ها را بپردازند؟
موضوع اختلاف قیمت در فروشگاه‌های زنجیره‌ای کرمانشاه، اگرچه در ظاهر مربوط به چند برچسب یا رقم ناچیز است، اما در عمق خود، مسأله‌ای جدی‌تر را نمایان می‌کند: بحران اعتماد در بازار مصرف و ضرورت بازگشت نظارت واقعی بر شبکه توزیع کالا.
روایت خبرنگار مهر از بررسی میدانی
صبح یکی از روزهای پاییزی، راهی چهار فروشگاه زنجیره‌ای در شهر کرمانشاه شدم؛ فروشگاه‌هایی با برندهای مختلف که نامشان برای بسیاری از خانواده‌ها آشناست و محل اصلی خرید کالاهای روزمره به شمار می‌روند. هدف از این بازدید، بررسی میدانی وضعیت قیمت‌ها پس از انتشار گزارش‌هایی درباره اختلاف میان قیمت درج‌شده روی کالاها و قیمت نهایی ثبت‌شده در صندوق بود.
از همان لحظه ورود به نخستین فروشگاه، نشانه‌هایی از اصلاح و بازنگری در قیمت‌ها به چشم می‌خورد. ردیف‌های قفسه‌ها، یکی‌درمیان برچسب‌های تازه و اتیکت‌های نو نصب شده بود؛ کاغذهایی که هنوز گوشه‌شان از چسب تازه برق می‌زد. قیمت‌ها به طرز عجیبی دقیق شده بودند؛ آن‌قدر که حتی اختلافی به اندازه یک ریال میان قیمت درج‌شده روی کالا و برچسب قفسه دیده نمی‌شد. گفت‌وگو با یکی از کارکنان نشان داد که طی روزهای گذشته، دستور اصلاح فوری قیمت‌ها از مرکز صادر شده و تیمی مأمور کنترل دقیق برچسب‌ها شده است.
در فروشگاه دوم، وضعیت مشابهی برقرار بود. روی برخی اجناس، برچسب‌هایی با عنوان «قیمت قدیم» دیده می‌شد که نشان از تلاش برای شفافیت بیشتر داشت. فروشگاه تصمیم گرفته بود تا کالاهایی که هنوز از دوره قبل باقی مانده‌اند، با همان قیمت پیشین اما با توضیح مشخص عرضه شوند تا هیچ ابهامی برای خریدار باقی نماند. مشتریان نیز با دقت بیشتری به برچسب‌ها نگاه می‌کردند و حتی پیش از برداشتن کالا از قفسه، قیمت مصرف‌کننده را با برچسب مقایسه می‌کردند.
در فروشگاه سوم، صندوق‌داران رفتاری کاملاً متفاوت از روزهای قبل داشتند. هنگام ثبت هر کالا، صفحه صندوق را با دقت مرور می‌کردند تا مطمئن شوند قیمت نهایی با رقم درج‌شده روی کالا هم‌خوانی دارد. یکی از آنها در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: از وقتی گزارش‌ها منتشر شده، همه ما موظف شده‌ایم که قیمت‌ها را دقیق بررسی کنیم. کوچک‌ترین اختلاف باید همان لحظه اصلاح شود.
در چهارمین فروشگاه، نظم و فراوانی کالاها جلب توجه می‌کرد. قفسه‌ها پر از اجناس اساسی بودند؛ از روغن و برنج گرفته تا لبنیات و شوینده‌ها. کمبودی در هیچ گروه کالایی دیده نمی‌شد و جریان عرضه روان و منظم پیش می‌رفت. به‌وضوح می‌شد دید که رسانه‌ای شدن موضوع، مدیران این فروشگاه‌ها را وادار به بازنگری در روند کار کرده است.
روایت این بازدید میدانی نشان می‌دهد که حساسیت افکار عمومی و پیگیری رسانه‌ها، بی‌اثر نبوده است. اکنون فروشگاه‌های زنجیره‌ای کرمانشاه بیش از گذشته به دقت، شفافیت و رعایت انصاف در قیمت‌گذاری توجه دارند؛ گامی که اگر تداوم یابد، می‌تواند اعتماد ازدست‌رفته میان مردم و شبکه توزیع را بازسازی کند.
بازگشت اعتماد به فروشگاه‌های زنجیره‌ای کرمانشاه پس از ورود رسانه‌ها به ماجرای اختلاف قیمت‌ها
یکی از شهروندان کرمانشاهی که برای خرید مایحتاج روزانه خود به یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهر مراجعه کرده بود، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در ماه‌های گذشته اختلاف قیمت میان برچسب درج‌شده روی کالاها و مبلغ نهایی فاکتور به دفعات تکرار می‌شد و این مسئله برای بسیاری از مشتریان آزاردهنده بود.
وی افزود: بارها پیش آمده بود که در یک خرید یک میلیون تومانی، تفاوت قیمت‌ها به چند ده هزار تومان می‌رسید و طبیعی بود که برای خریداران صرفه‌ای نداشت که برای پیگیری موضوع به فروشگاه بازگردند. اما خوشبختانه طی روزهای اخیر، با ورود رسانه‌ها و انتشار گزارش‌های متعدد در این زمینه، دقت عجیبی در اصلاح قیمت‌ها شکل گرفته و شخصاً در خرید اخیر خود هیچ مورد اختلاف قیمتی مشاهده نکردم.
این شهروند کرمانشاهی ادامه داد: در حال حاضر، قیمت‌های درج‌شده روی کالاها دقیقاً با مبلغ ثبت‌شده در صندوق مطابقت دارد و به‌نظر می‌رسد مدیران فروشگاه‌ها به‌طور جدی در پی جبران بی‌اعتمادی گذشته هستند.
وی همچنین به حذف برخی تبلیغات گمراه‌کننده اشاره کرد و گفت: نکته جالب این روزها آن است که دیگر خبری از تخفیف‌های نمایشی و غیرواقعی گذشته نیست. اجناس عمدتاً با همان قیمت مصرف‌کننده واقعی خود عرضه می‌شوند و مشتریان احساس آرامش بیشتری دارند.
این شهروند در پایان تأکید کرد: ورود رسانه‌ها به این موضوع، نه تنها باعث اصلاح رفتار فروشگاه‌ها شد، بلکه سطح آگاهی مردم را هم بالا برد. امروز خریداران هنگام خرید با دقت بیشتری به برچسب‌ها نگاه می‌کنند و اگر موردی مغایر مشاهده کنند، همان لحظه تذکر می‌دهند. در واقع، این نظارت مردمی در کنار پیگیری رسانه‌ها سبب شده تا فضای خرید در فروشگاه‌های زنجیره‌ای شفاف‌تر و منصفانه‌تر شود.
خبرگزاری مهر با استناد به گزارش‌های میدانی، گفت‌وگوهای مردمی و شواهد موجود، معتقد است هرچند ورود رسانه‌ها به موضوع اختلاف قیمت‌ها در فروشگاه‌های زنجیره‌ای کرمانشاه منجر به اصلاح فوری برچسب‌ها و بازگشت نسبی نظم به نظام قیمت‌گذاری شده، اما استمرار این روند بدون نظارت مستمر و قانونی ممکن نخواهد بود. تجربه اخیر نشان داد که شفافیت و رعایت حقوق مصرف‌کننده، تنها در سایه نظارت فعال، پاسخ‌گویی مدیران فروشگاه‌ها و مطالبه‌گری مردم قابل تحقق است. از این‌رو مردم خواستار آن هستند که دستگاه‌های متولی نظارت بر بازار، از جمله سازمان صمت و تعزیرات حکومتی، با برنامه‌ای منسجم و دوره‌ای، بر عملکرد فروشگاه‌های زنجیره‌ای استان نظارت دقیق‌تری اعمال کرده و مانع از تکرار تخلفات پنهان در قیمت‌گذاری شوند؛ چرا که حفظ اعتماد عمومی، مهم‌ترین سرمایه اقتصادی و اجتماعی هر بازار سالم است.
