خبرگزاری مهر، گروه استانها -امیرماهان محمدی یکتا: در جامعه معاصر ایران، جایی که بحث‌های فرهنگی و اجتماعی پیرامون پوشش و عفاف همچنان ادامه دارد، حجاب به عنوان نمادی از هویت تاریخی و اخلاقی برجسته می‌شود. بر اساس بررسی‌های تاریخی، حجاب ریشه‌ای عمیق در تمدن باستانی ایران دارد و زنان ایرانی از دوران هخامنشی با لباس‌های پوشیده و بلند، وقار و کرامت خود را حفظ می‌کردند.
حجاب نه تنها یک واجب دینی، بلکه ضرورتی اجتماعی برای حفظ بهداشت معنوی جامعه و جلوگیری از ناهنجاری‌هایی مانند افزایش طلاق محسوب می‌شود. در این گفتگو، با فاطمه تاجیک، استاد بازنشسته فرهنگی دانشگاه، به بررسی جنبه‌های مختلف اهمیت حجاب در فرهنگ ایرانی می‌پردازیم، که در ادامه می‌آید:
* با تمرکز بر جنبه‌های تاریخی، اجتماعی و فرهنگی. شما به عنوان یک کارشناس فرهنگی، اهمیت حجاب را چگونه توصیف می‌کنید؟
حجاب در فرهنگ ایرانی نه تنها یک پوشش ظاهری، بلکه نمادی از عفاف، کرامت و هویت فرهنگی است، از دیدگاه تاریخی، حجاب ریشه در تمدن باستانی ایران دارد. ویل دورانت، مورخ مشهور، در کتاب «تاریخ تمدن» ایران را منشأ اصلی حجاب در جهان می‌داند و تأکید می‌کند که زنان ایرانی از دوران هخامنشی پوشش کامل داشته‌اند.
این پوشش نماد احترام به زن و حفاظت از ناموس بوده است، در دوران ساسانی نیز زنان گیسوان خود را پنهان می‌کردند و پوشش نماد پاکی و احترام بود، این رسوم نشان‌دهنده آن است که اقوام ایرانی همیشه به پوشش زن اهمیت می‌دادند، زیرا آن را نماد عزت و وقار زن می‌دانستند.
امروز هم حجاب می‌تواند در برابر حملات غرب که حجاب را نماد عقب‌ماندگی جلوه می‌دهد، ایستادگی کند، زیرا ریشه آن در اصالت ایرانی است، نه فقط دین.
* جالب بود. حالا در مورد لباس‌های محلی و سنتی استانها بفرمائید، چگونه این لباس‌ها اهمیت حجاب را برجسته می‌کنند؟
لباس‌های محلی ایران بهترین نمونه از پوشش فرهنگی و پوشیده است، هر استان لباس‌های منحصربه‌فردی دارد که پوشش کامل بدن را اولویت می‌دهد، اما با زیبایی و رنگ‌های شاد.
مثلاً زنان گیلانی با لباس‌هایی که شامل چادرشب، دامن‌های چین‌دار و روسری‌های رنگارنگ است، پوشش کاملی دارند که با آب‌وهوای مرطوب شمال سازگار است.
در مازندران، زنان دامن‌های گشاد و نواردوزی‌شده می‌پوشند که لایه‌لایه است و عفاف را حفظ می‌کند، لباس زنان ابیانه عبارت است، از پیراهن، شلیته، یل، روسری، سربند، چادرشب، جوراب و پاپوش یا گیوه. در جنوب، زنان بلوچی با پارچه‌های ضخیم و رنگ‌های زنده، یا کردها با لباس‌های لایه‌دار و روسری‌های بلند، همه نشان‌دهنده اهمیت پوشش در فرهنگ اقوام ایرانی هستند.
حتی در لرستان، پوشش زنان شامل کراس (پیراهن گلدار بلند)، جلیقه مخملی و شلوار گشاد است. این لباس‌ها نه تنها زیبا هستند، بلکه نماد هویت فرهنگی ما هستند و نشان می‌دهند که حجاب بخشی از زندگی روزمره ایرانی‌ها بوده است، نه اجبار.
* در مورد رسوم باستانی، چگونه این رسوم اهمیت پوشش زن و ناموس را نشان می‌دهند و به عنوان سپری در برابر حملات غرب عمل می‌کنند؟
رسوم باستانی ایران پر از مثال‌هایی از اهمیت پوشش است، در نقش‌برجسته‌های تخت جمشید، زنان با لباس‌های بلند و روسری دیده می‌شوند که نماد کرامت و حفاظت از ناموس است.
اقوام ماد و پارت پوشش را بخشی از ناموس می‌دانستند و این رسوم نسل به نسل منتقل شده است، ویل دورانت در توصیف دوران پس از داریوش اشاره می‌کند که مقام زنان در طبقات ثروتمند با پوشش سخت‌تر حفظ می‌شد.
این رسوم می‌توانند سپری در برابر حملات غرب باشند، زیرا غرب حجاب را تحمیلی جلوه می‌دهد، اما در ایران، حجاب بخشی از فرهنگ باستانی است که زن را قدرتمند و محترم می‌کند.
* حالا بیاییم سراغ ناهنجاری‌های اجتماعی. چگونه بی‌حجابی با افزایش طلاق ارتباط دارد و این را در منافات با فرهنگ ایرانی نشان می‌دهید؟ و نقش اساتید علمی و فرهنگی در این زمینه چیست؟
بی‌حجابی می‌تواند به تضعیف ارزش‌های اخلاقی منجر شود و یکی از عوامل افزایش طلاق باشد. آمارها نشان می‌دهند که در سال ۱۴۰۳، تعداد طلاق‌ها به ۱۹۴ هزار مورد رسیده و نسبت طلاق به ازدواج به ۴۱ درصد افزایش یافته که بالاترین رقم در تاریخ است.
کارشناسان معتقدند بی‌حجابی ارزش‌های اخلاقی را تضعیف کرده و به روابط ناسالم و فروپاشی خانواده دامن می‌زند، این پدیده با فرهنگ ایرانی که بر پایه احترام به خانواده و ناموس استوار است، در تضاد قرار دارد و می‌تواند به مشکلات اجتماعی مانند اختلالات جنسی، کاهش ازدواج و بلوغ زودرس نوجوانان منجر شود.
* به نظر شما بدحجابی با فرهنگ اصیل ایرانی در تضاد است؟
بله، بدحجابی با فرهنگ اصیل ایرانی تضاد دارد، زیرا فرهنگ ما بر عفاف و پوشش تأکید دارد.
بدحجابی می‌تواند به مشکلات اجتماعی مثل افزایش اختلالات جنسی، کاهش ازدواج و حتی بلوغ زودرس نوجوانان دامن بزند. جامعه را به سمت فردگرایی ناسالم می‌برد و اخلاق را فرومی‌پاشد.
در گذشته، پوشش زنان نماد امنیت اجتماعی بود، اما تضعیف آن به بحران خانواده منجر می‌شود.
* برخی افراد معتقدند، «بی حجابی مُد است» نظر شما چیست؟
بی‌حجابی را می‌توان بی‌کلاس جلوه داد، زیرا مخالف با اصالت ایرانی است، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که بسیاری از ایرانی‌ها، به ویژه سالمندان، بی‌حجابی را عدم احترام به جامعه می‌دانند.
مردم می‌گویند مد واقعی در پوشش اصیل مثل چادر یا لباس محلی است، نه بی‌حجابی که نشانه غرب‌زدگی است. روایت‌هایی از زنان موفق با حجاب نشان می‌دهد که حجاب کلاس و فرهنگ را افزایش می‌دهد، در حالی که بی‌حجابی مد نیست و به جامعه آسیب می‌زند.
* در نهایت، مسئولیت اجتماعی نهادهای مختلف در ترویج حجاب چیست؟
مسئولیت حجاب جمعی است. ۲۶ نهاد متولی عفاف و حجاب در ایران وجود دارد، از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که برنامه‌های آموزشی برگزار می‌کند، سازمان صدا و سیما که تبلیغات فرهنگی انجام می‌دهد، وزارت آموزش و پرورش که در مدارس ترویج می‌کند، نیروی انتظامی که نظارت دارد، ستاد احیای امر به معروف، وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی و شهرداری‌ها.
این نهادها باید با برگزاری نمایشگاه‌ها و نظارت بر رسانه‌ها، حجاب را به عنوان ارزش فرهنگی حفظ کنند
