همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: دانشمندان با استفاده از JWST توانستند نقشه سه‌بعدی جو سیاره فراخورشیدی WASP‑۱۸b را برای اولین‌بار در تاریخ تهیه کنند. این سیاره که حدود ۴۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و جرم آن ده برابر مشتری است، به دلیل دمای بسیار بالا و شرایط شیمیایی خاصش، یکی از چالش‌برانگیزترین اهداف در اخترشناسی محسوب می‌شود. این نقشه جدید به ما امکان می‌دهد تا ترکیب شیمیایی، دما و ساختار جو این سیاره داغ را به‌صورت سه‌بعدی مشاهده کنیم و دریابیم که چگونه مولکول‌ها در چنین شرایط افراطی رفتار می‌کنند. کشف این نقشه می‌تواند درک ما از پدیده‌های فراخورشیدی و شکل‌گیری سیارات را متحول کند و مسیر تازه‌ای برای مطالعات آینده به ما بدهد.

یک مشتری فوق داغ!

این سیاره از نوع «مشتری فوق داغ» است و دمای جو آن به بیش از ۲۷۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و باعث می‌شود که مولکول‌هایی مانند آب در بخش‌هایی از جو به دلیل گرمای شدید تخریب شوند و پژوهشگران فرصت مطالعه مستقیم رفتار مواد در شرایط افراطی را پیدا کنند.

بیشتر بخوانید:

• این سیارات فراخورشیدی عجیب‌ترین‌ها هستند

• اخترشناسی به پرسش‌های بنیادین انسان پاسخ می‌دهد

نقشه‌برداری کسوفی سه‌بعدی

JWST با تکنیکی به نام «نقشه‌برداری کسوفی سه‌بعدی» موفق شد تغییرات نوری هنگام عبور سیاره پشت ستاره را بررسی و از این طریق ارتفاع، دما و ترکیب شیمیایی جو آن را تعیین کند. این نخستین‌بار است که دانشمندان قادرند جزئیات دقیق جو یک سیاره فراخورشیدی را به‌صورت سه‌بعدی ببینند.

مولکول‌ها در آستانه نابودی

یکی از شگفتی‌های کشف شده، تخریب مولکول‌های آب در بخش‌های داغ جو WASP‑۱۸b است. این کشف به دانشمندان کمک می‌کند تا دینامیک شیمیایی جو سیارات بسیار داغ را بهتر درک کنند و مدل‌های دقیق‌تری از شکل‌گیری و تکامل سیارات فراخورشیدی ارائه دهند.

چشم‌انداز تازه در مطالعه سیارات فراخورشیدی

با این نقشه سه‌بعدی، دانشمندان می‌توانند پیش‌بینی کنند چگونه سیارات داغ و سنگین بر اساس شرایط جوی و تابش ستاره‌ای تغییر می‌کنند. این یافته‌ها علاوه بر افزایش دانش ما از سیارات فراخورشیدی می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره پدیده‌های کیهانی اولیه و شیمی محیط‌های افراطی فراهم کند.

شرایط افراطی و اسرارآمیز جهان

کشف نقشه سه‌بعدی جو WASP‑۱۸b، نقطه عطفی در اخترشناسی و مطالعه سیارات فراخورشیدی است. این یافته به ما نشان می‌دهد که دانش بشری اکنون قادر است شرایط افراطی و اسرارآمیز جهان را به طور مستقیم بررسی کند. با ادامه این تحقیقات، شاید بتوان پاسخ‌های تازه‌ای درباره تشکیل سیارات، رفتار مواد در دماهای بالا و حتی ریشه‌های شیمیایی حیات در فضا پیدا کنیم. این کشف، دریچه‌ای تازه به‌سوی جهان‌های دوردست بازکرده که هر لحظه ممکن است شگفتی‌های جدیدی را آشکار کند.