تصمیم دونالد ترامپ، رئیسجمهور، برای حمله به سه سایت هستهای ایران در تابستان امسال، پیامی بازدارنده برای دشمنان آمریکا ارسال کرد. با این حال تحولات اخیر یادآوری میکند که یک کارزار نظامی نمیتواند بهطور دائمی به تلاش جمهوری اسلامی برای دستیابی به بمب پایان دهد.
به گزارش تابناک به نقل از انتخاب، گزارش اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان میدهد که این مشکل تا چه اندازه دشوار باقی مانده است. تهران، بازرسان بینالمللی را از دسترسی به سایتهایی که پنج ماه پیش توسط ایالات متحده و اسرائیل بمباران شدند، منع کرده است. همچنین حاضر نیست به نهاد نظارت هستهای سازمان ملل بگوید چه مقدار اورانیوم ۶۰ درصد غنیشده در اختیار دارد؛ اطلاعاتی که طبق معاهده عدم اشاعه سلاحهای هستهای باید گزارش شوند. تصاویر ماهوارهای حاکی از ساختوسازهای جدیدی در اطراف یک تأسیسات هستهای تازه در «کوه کلنگ» است؛ جایی که حدود یک مایل با سایت بمبارانشده نطنز فاصله دارد.
سیاست ایران همچنین نشان میدهد که رویدادهای خاورمیانه در خلأ رخ نمیدهند و دشمنان آمریکا همیشه بهدنبال فرصتهای تازه برای همکاری با یکدیگرند. در حالی که روسیه در جنگ اوکراین گرفتار شده، چین برای تعمیق همکاری با ایران پیش آمده است. تهران میخواهد در ازای نفت، از چین سامانههای موشکی زمینبههوا، رادارهای نظارتی دوربرد و جنگنده دریافت کند. این امر میتواند دولت متزلزل ایران را تثبیت کرده و در عین حال منطقه را بیثباتتر کند.
پس از پنج دور گفتوگو در اوایل امسال، از زمان حمله آمریکا به ایران هیچ مذاکرهای انجام نشده است. توافق هستهای دهساله منقضی شده و رهبران ایران اعلام کردهاند که دیگر به مفاد آن پایبند نیستند. تحریمهای ماشهای دوباره اعمال شده و اقتصاد از پیش ضعیف کشور را آسیبپذیرتر کرده است. خشکسالی بیسابقه، پس از دههها سوءمدیریت، پایتخت کشور را با کمبود شدید آب روبهرو کرده و رئیسجمهور ایران هشدار داده است که ممکن است نیاز باشد تهران تخلیه شود.
تهران تلاش کرده است تا اندکی از فشار کم کنند؛ برای مثال، با اتخاذ رویکردی ملایمتر نسبت به [مسائل اجتماعی] و همچنین چشمپوشی از رانندگی موتورسیکلت توسط زنان.
امید بستن به سرنگونی جمهوری اسلامی که استراتژی نیست. علیرغم پافشاری ترامپ مبنی بر اینکه حملات هوایی برنامه هستهای ایران را کاملاً نابود کردهاند، بمباران تنها زمان بیشتری برای دولت ایران خریده است. بهترین مسیر پیشِرو حفظ تهدید معتبر استفاده از زور، تداوم فشار اقتصادی شدید و اعلام آمادگی برای مذاکره است. چین نیز باید درک کند که فروش سلاحهای پیشرفته به ایران، روابط پکن را نه تنها با اسرائیل و آمریکا بلکه با کشورهای عرب خلیج فارس نیز بر هم خواهد زد.
جنگ دیگری اجتنابناپذیر نیست، اما پرهیز از آن مستلزم آن است که بپذیریم مشکل همچنان وجود دارد و تنها با دیپلماسی، همراه با تهدید معتبر استفاده از زور، قابل حل است.