محققان چینی با رونمایی از یک چیپ کوانتومی نوری پیشرفته، مدعی جهشی چشمگیر در توان انجام محاسبات هوش مصنوعی شدند. محققان چینی ادعا می‌کنند این تراشه توانایی حل مسائل پیچیده هوش مصنوعی را بیش از هزار برابر سریع‌تر از پردازشگرهای گرافیکی انویدیا دارد.
این چیپ که توسط مؤسسه CHIPX در شهر ووشی و استارتاپ Turing Quantum در شانگهای توسعه یافته است، جایزه «Leading Technology Award» را در «اجلاس جهانی اینترنت ووژن 2025» دریافت کرده و یکی از 17 دستاورد علمی برجسته از میان بیش از 400 نامزد از 34 کشور بوده است.
طبق گزارش SCMP، هدف اصلی این چیپ کوانتومی نوری، افزایش بازدهی مراکز داده هوش مصنوعی و ابرکامپیوترها است. این فناوری در صنایع هوافضا، زیست‌پزشکی و مالی کاربرد دارد و به گفته توسعه‌دهندگان، توان محاسباتی فراتر از محدودیت کامپیوترهای کلاسیک ارائه می‌کند.
این تراشه با دستیابی به فناوری هم‌بسته‌بندی (Co-Packaging) فوتون‌ها و قطعات الکترونیک، یکپارچگی در سطح چیپ و تولید انبوه تراشه‌های کوانتومی فوتونی در مقیاس ویفر ظاهراً اولین در جهان است. همچنین طراحی آن امکان همکاری چند چیپ با یکدیگر را مشابه پردازشگرهای متداول هوش مصنوعی فراهم می‌کند و با این روش می‌تواند به حداکثر یک میلیون کیوبیت دست پیدا کند.
مزیت کلیدی این چیپ، استفاده از نور به‌جای مواد مبتنی بر الکترون برای انتقال اطلاعات است. نور فضای فیزیکی اشغال نمی‌کند، گرما تولید نمی‌کند و اطلاعات را سریع‌تر و کارآمدتر منتقل می‌کند، امری که به‌ویژه با مصرف بالای انرژی مراکز داده هوش مصنوعی اهمیت دارد.
بااین‌حال، تولید انبوه این تراشه هنوز محدود است. گزارش‌ها حاکی است که هر سال حدود 12 هزار ویفر تولید می‌شود و هر ویفر تقریباً 350 چیپ ارائه می‌دهد که نسبت به تولیدات رایج نیمه‌رساناها کم است. جزئیات دیگر و مسیر تجاری‌سازی چیپ هنوز مشخص نیست، اما چین برای پیشی‌گرفتن از کشورهای غربی در بازار کامپیوترهای کوانتومی مصمم است.
این فناوری نشان می‌دهد که محاسبات نوری کوانتومی می‌تواند جایگزینی برای پردازش‌های سنتی باشد و با سرعت بالاتر و مقیاس‌پذیری بیشتر، نقش حیاتی در توسعه هوش مصنوعی و صنایع پیشرفته ایفا خواهد کرد.
