به گزارش مشرق، کانال تلگرامی اندیشکده تهران نوشت:

حریم هوایی لهستان در شب ۹ و ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۵، شاهد ورود بیش از ۲۰ پهپاد روسی بود. این پهپادها که عمدتا از مسیر بلاروس وارد شدند، موجب شدند سامانه‌های دفاعی و جنگنده‌های ناتو وارد عمل شوند و لهستان در واکنش به این رخداد ماده ۴ ناتو را فعال کند. در مقابل، روسیه هرگونه دخالت خود را انکار کرد. این رخداد چیزی بیش از یک اشتباه ساده و اتفاقی است، چه اینکه در روزهای پس از آن نیز اخباری در خصوص ورود پهپادهایی به دانمارک و نقض حریم هوایی استونی توسط جنگنده‌های میگ-۳۱اس روسی منتشر شد. ممکن است این وقایع مقدمات یک درگیری گسترده میان روسیه و ناتو باشند.

زمینه‌های افزایش تنش

با برگزاری دیدار میان پوتین و ترامپ در آلاسکا که اولین دیدار میان روسای جمهوری روسیه و آمریکا پس از آغاز جنگ بود، امید زیادی می‌رفت که این نشست با ایجاد یک آتش‌بس موقت، به پایان نهایی جنگ منجر شود. پس از تبدیل امیدواری‌ به سرخوردگی‌، میدان نبرد شاهد افزایش تنش‌ و برخوردها در همه ابعاد بود. اوکراین با پشتیبانی اطلاعاتی و سیاسی آمریکا، موج حملات مهم و گسترده‌ای را علیه زیرساخت‌های انرژی روسیه آغاز کرد. در این میان بود که روسیه با انتقال گسترده‌ی نیروها به بلاروس، خود را برای برگزاری رزمایش مشترک زاپاد ۲۰۲۵ آماده می‌ساخت.

سه روز پیش از آغاز زاپاد ۲۰۲۵، منابع لهستانی گزارش دادند که موجی از پهپادهای ناشناس وارد این کشور شدند. در مقابل، نیروهای لهستان و ناتو واکنش گسترده‌ای داشتند. دونالد توسک، نخست‌وزیر لهستان اعلام کرد که جنگنده‌های این کشور بخشی از این پهپادها را منهدم کرده و مابقی پهپادها نیز پس از اتمام سوخت، بدون ایجاد انفجار و آسیب گسترده، خود سقوط کرده‌اند. لهستان با معرفی روسیه به عنوان عامل حملات، سفیر این کشور را احضار کرد.

انگیزه‌های احتمالی روسیه

روسیه احتمالاً این نفوذها را با اهداف چندگانه انجام داده است که می‌توان آنها را بر اساس الگوهای رفتاری مشاهده‌شده و زمینه ژئوپلیتیکی استدلال کرد.

اول، فشار سیاسی بر ناتو: این حمله پهپادی را می‌توان بخشی از استراتژی گسترده‌تر مسکو برای تضعیف ناتو و غرب و ذیل یک جنگ هیبریدی دانست. در کنار این، روسیه واکنش‌های سیاسی ناتو و اراده واقعی آنان را سنجید تا نقاط ضعف و شکاف‌های قابل نفوذ آنان را شناسایی کند.

دوم، جمع‌آوری اطلاعات نظامی: تعداد بالای پهپادها و استفاده از مدل‌های ارزان‌ قیمت فریبنده مانند گربرا، که برای غافلگیر کردن دفاع هوایی طراحی شده‌اند، نشان می‌دهد که این عملیات برای آزمایش زمان واکنش، ساختار فرماندهی و کنترل، و هماهنگی بین اعضای ناتو بوده است. همچنین مشخص می‌شود که مدافع بیشتر بر چه نوعی واکنشی تکیه دارد و اطلاعات ارزشمندی را برای زمان حمله واقعی در اختیار مهاجم می‌گذارد.

واکنش ناتو

واکنش اعضای ناتو در برابر این حملات محدود به محکومیت‌های سیاسی، فعالیت پدافندها و احضار سفرا نماند. این ائتلاف چندین سناریوی دفاعی را پیش‌بینی و اجرا کرد. بر اساس گزارش‌ها، ناتو عملیات "نگهبان شرقی" را بلافاصله پس از حادثه راه‌اندازی کرد، که شامل اعزام تعداد محدودی از دارایی‌های هوایی اضافی از کشورهای اروپایی مانند جنگنده‌های اف_۳۵، هواپیماهای آواکس و سامانه‌های پاتریوت می‌شود تا حفاظت از شرق اروپا را تقویت کند.

آلمان این رویداد را بخشی از زنجیره تحریکات روسیه در جناح شرقی ناتو دانست و در سطح گسترده‌تر، دبیر کل ناتو و اورزولا فون در لاین - رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، از ایجاد «دیوار پهپادی» –شبکه‌ای یکپارچه از رادارها، حسگرها و یگان‌های متحرک پدافند هوایی – سخن گفته‌اند که تا به این جا محتمل‌ترین پاسخ ناتو ارزیابی می‌شود. اگرچه به دلیل پیچیدگی‌های فناوی و هزینه‌های سرسام‌آور آن در کوتاه مدت قابل اجرا نیست.

جمع‌بندی

نفوذ پهپادی روسیه به حریم هوایی لهستان و دانمارک و ورود جنگنده‌های میگ-۳۱ به آسمان استونی در سپتامبر ۲۰۲۵، فراتر از یک حادثه فنی یا اتفاقی، نمادی از تشدید تنش‌ها در اروپا است که ریشه در بن‌بست مذاکرات آتش‌بس اوکراین و پیشرفت‌های نظامی مسکو دارد. عدم امکان توافق بر سر شرایط پایان جنگ و آینده‌ی اوکراین، روسیه و ناتو را در یک معمای امنیتی قرار داده‌ است، جایی که هیچ‌کدام تمایلی به درگیری مستقیم ندارند، اما ترس از اقدامات آینده دشمن می‌تواند شعله جنگ را روشن کند. اگر یکی از آن‌ها به این نتیجه برسد که به هر حال درگیری مستقیم در آینده اجتناب‌ناپذیر است، ممکن است به منطق «ضربه‌ی اول» روی آورد.

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.