به گزارش خبرنگار مهر، حسین افشین در مراسم افتتاحیه «نمایشگاه ملی توانمندی‌های دانش‌بنیان اقتصاد دریامحور» که امروز در مصلی امام خمینی برگزار شد، با تأکید بر اهمیت روزافزون این حوزه گفت: آینده رقابت اقتصادی در دریا، نه تنها به زیرساخت‌های سنتی، بلکه به توان کشورها در به‌کارگیری فناوری‌های نو وابسته است. کشورهایی که زودتر به این موج تحول ملحق شوند، سهم بیشتری از اقتصاد جهانی خواهند داشت.
افشین با اشاره به نقش راهبردی دریا در تجارت جهانی گفت: بخش قابل‌توجهی از مبادلات اقتصادی جهان از مسیرهای دریایی انجام می‌شود و ذخایر عظیم انرژی و ظرفیت‌های غذایی موجود در دریا، آن را به یکی از مسیرهای اصلی آینده توسعه کشورها تبدیل کرده است. دوره توسعه دریایی صرفاً با ساخت اسکله یا تجهیز ناوگان گذشته و امروز داده، فناوری و هوشمندسازی در اولویت قرار گرفته‌اند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور همچنین نقش پررنگ هوش مصنوعی را در این تحول تشریح کرد و افزود: هوش مصنوعی نخستین فناوری است که ساختار سنتی صنعت دریایی را دگرگون کرده است. اکنون سیستم‌ها قادرند مسیر حرکت کشتی‌ها را تعیین کنند، مصرف سوخت را کاهش دهند، آلودگی‌ها را پیش‌بینی کنند و بنادر را به مراکز هوشمند تبدیل کنند.
او در ادامه هشدار داد که عدم استقرار مدیریت دیجیتال در بنادر، به معنای واگذاری بخش مهمی از تجارت به رقباست، و تأکید کرد: بندر بدون داده، آینده ندارد.
افشین در بخش دیگری از سخنان خود به پیشرفت‌های حوزه رباتیک دریایی و پهپادهای زیرسطحی پرداخت و گفت: این فناوری‌ها امکان بررسی مناطق خطرناک و ناشناخته را فراهم کرده‌اند. ربات‌ها امروزه می‌توانند خطوط انتقال انرژی را بررسی کرده، بستر دریا را نقشه‌برداری کنند و حتی عملیات امداد را بدون دخالت مستقیم انسان انجام دهند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور اضافه کرد: کشوری که این ابزار را نداشته باشد، عملاً فاقد توان پایش و مدیریت دریاست. انرژی‌های نو فراساحل نیز یکی از محورهای مهم شکل‌گیری نسل جدید اقتصاد پایدار است.
افشین با اشاره به فناوری‌هایی مانند توربین‌های بادی دریایی، انرژی موج و جزر و مد بیان کرد: کشورهایی که توان بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها را کسب کنند، در آینده انرژی نقش برجسته‌تری خواهند داشت.
بحث فناوری صرفاً به تولید ابزار محدود نمی‌شود، بلکه موتور محرک اقتصاد است.
وی دیجیتالی‌سازی زنجیره بندری، ردیابی هوشمند محموله‌ها، کشتی‌های بدون‌سرنشین، سامانه‌های هوشمند آبزی‌پروری، زیست‌فناوری دریایی و گردشگری دیجیتال را نمونه‌هایی از فرآیند ورود صنعت دریا به عصر فناوری برشمرد و گفت: کمبود داده‌های دریایی، نبود قوانین سازگار با فناوری، کمبود نیروی انسانی متخصص و تهدیدات سایبری از جمله موانع توسعه این حوزه هستند. در صورتی که این موارد جدی گرفته نشوند، فرصت بزرگ اقتصاد دریا می‌تواند به دغدغه‌ای ملی تبدیل شود.
به گفته معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور، برای عبور از این چالش‌ها باید یک نقشه‌راه پژوهشی تدوین شود که اولویت‌ها در حوزه فناوری‌های دریایی، از هوش مصنوعی تا انرژی فراساحلی را مشخص کند. همچنین ایجاد مراکز نوآوری، آزمایشگاه‌های تخصصی و حمایت از استارتاپ‌های دریایی از گام‌های ضروری به‌شمار می‌رود.
افشین خاطرنشان کرد: اگر کشورها اقتصاد دریا را تنها یک فرصت ببینند، نیمه واقعیت را درک کرده‌اند؛ زیرا این حوزه اکنون به فضای رقابت سرعت، دانش و فناوری تبدیل شده است. آینده از آن کسانی است که قبل از دیگران ببینند و عمل کنند؛ همان‌گونه که در طبیعت نه قوی‌ترین، بلکه سریع‌ترین واکنش‌دهنده‌ها بقا دارند.
وی در پایان با اشاره به ظرفیت‌های ایران در حوزه دریا گفت: اگر فناوری به‌صورت جدی وارد این حوزه شود، اقتصاد دریایی می‌تواند در دهه آینده یکی از ارکان توسعه ملی و رقابت‌پذیری بین‌المللی کشور باشد. در این صورت سواحل ایران تنها مرز جغرافیایی نخواهند بود، بلکه به سکوی توسعه تبدیل می‌شوند.
