عصر ایران ؛ نهال موسوی - چند مدت است که یک عارضه دامان فضای نقد و نوشتار سینمایی را گرفته است که باعث شده مخاطبان کاملا درباره هر فیلم و یا سریالی که منتشر می‌شود دچار سردرگمی شوند.
برخی از فیلم یا سریال‌هایی که در سینما، تلویزیون، پلتفرم‌های نمایش خانگی و ... منتشر می‌شوند، همزمان با شروع پخش آن چندین نقد، مطلب سینمایی و ... درباره آنها منتشر می‌شود که سراسر تعریف و تمجید است، اما مخاطب که محصول را می‌بیند هیچ اثری از آن همه شاخ و بالی که گفته شد، نمی‌یابد!
حال اصطلاحی رایج شده است به اسم نقد کارت به کارتی و منتقدان کارت به کارتی که اشاره به این دارد، برخی افراد برای پول از این دست مطالب می‌نویسند یا در شبکه‌های اجتماعی به شکل‌های مختلف به آن می‌پردازند.
محمود گبرلو منتقد و روزنامه نگار با سابقه سینما در صفحه اینستاگرامش به درستی وضعیت موجود را تشریح کرده و نوشته است که چه آفتی به جان منتقدین و سینماگران صادق سینمای ایران افتاده است. گبرلو در قالب یک نامه سرگشاده با عنوان «جلوی "منتقدنماها" و"خبرنگارنماها" ی سینمایی را بگیرید!» نوشته است:
«معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد، دبیران جشنواره های سینمایی، خانه سینما، انجمن منتقدان و خبرنگاران سینمایی
مدتی است افرادی سودجو و فرصت طلب به عنوان خبرنگار یا منتقد سینمایی به تهیه کنندگان مراجعه می کنند و طی قراردادی ، مسولیت روابط عمومی یک فیلم یا سریال را می پذیرند و سپس یادداشت هایی در وصف و تمجید آن فیلم یا سریال می نویسند و با ترفندی ، در شبکه های مجازی منتشر می کنند و حتی برای خودشان کانال های خبری راه انداخته و در بزنگاه موج خبری کاذب ایجاد می کنند!
در این میان اگر یک روزنامه نگار یا منتقد سینمایی، صادقانه و منصفانه، نظریه ای درباره آن فیلم و یا سریال بنویسد - که از قضا نظرش منفی و انتقادی است - از سوی آن خبرنگار نما و یا منتقد نماها، مورد توهین و فحاشی قرار گرفته و تهدید می شود با پرونده سازی های غیر اخلاقی روبرو خواهد شد!!
یک منتقد سینمایی اگر دانش و آگاهی کامل داشته باشد و با استدلال و منطق نظریه ای درباره یک فیلم داشته باشد وظیفه اش رشد و آگاهی و کمک به شکوفایی یک فیلمساز است آنهم بدون ترس و واهمه اما چه کنند این آفت ، مدتی است گریبانگیر دلسوزان سینما در رسانه ها شده و مشخص نیست چه کسی و یا چه تشکیلاتی موظف به جلوگیری از این ممتخلفین در رسانه های مرتبط به سینما و سریال ها هستند؟
ضرورت دارد عرصه مجوز برای کانالهای خبری سینمایی و صدور کارت برای خبرنگاران و منتقدان سینمایی بازنگری مجدد شود و شفاف و روشن مشخص گردد چه کسی و چه تشکیلاتی باید بر اعمال و رفتار این کاسبان کثیف در عرصه نقد و خبر سینمایی نظارت کرده و رسما آنها را افشا و یا خلع نمایند!! تا مایه بی اعتباری و آبروریزی برای منتقدان و خبرنگاران و سایر رسانه های معتبر نشوند. و برای مخاطبان سره از ناسره مشخص شود!؟
متاسفانه شنیده شده برخی تهیه کنندگان و یا فیلمسازان نیز به این شیادان بها می دهند و ضعف ساختاری اثر سینمایی خود را با استخدام مالی برخی منتقدنماها یا خبرنگار نما ها و حتی کانالها و پست های سینمایی برطرف کرده و فضا را آلوده تر می کنند.
شرایط به گونه ای شده است که رابطه مثلث تماشاگر ، فیلمساز، منتقد تبدیل به خصومت و جدل لفظی و فحاشی شده است و این نشاط گرفته از رفتارهای سودجویانی است که با فرصت طلبی و منفعت مالی خود ، جریان سالم سینمای وزین ایران را دچار بحران و اختلاف کرده و رونق سینما را از بین برده اند.
محمود گبرلو/ روزنامه نگار و نویسنده/ عضو انجمن منتقدان و خبرنگاران سینمایی»
این یک واقعیت است که ورود افراد فاقد صلاحیت به فضای نقد و خبرنگاری، اعتماد عمومی به رسانه‌های سینمایی را به شدت کاهش داده و سبب شده مخاطب نتواند بین نقد علمی و تبلیغ سفارشی تفکیک قائل شود.
تهدید، شانتاژ و فحاشی علیه نقدهای منفی باعث خودسانسوری و ترس در میان منتقدان باسواد می‌شود و کیفیت گفت‌وگوی فرهنگی را به پایین‌ترین سطح می‌رساند.
نبود نظارت مشخص باعث شده هر فردی با یک کانال تلگرامی یا صفحه اینستاگرامی خود را خبرنگار یا منتقد معرفی کند. این خلأ ساختاری، راه را برای تخلفات اخلاقی، اخاذی رسانه‌ای و تهدید منتقدان واقعی باز کرده است.
البته واقعا هیچ کاری هم نمی‌توان در برابر این هجوم انجام داد چون مانند یک دریای بدون ساحل از هرطرف که بنگری فراد مختلفی وارد این حیطه شده‌اند. اما مهمترین بخش این است که تعامل نادرست برخی تهیه‌کنندگان با «منتقدنماها» نشان می‌دهد نقد حرفه‌ای در برخی موارد جای خود را به تبلیغ پولی داده است، و این مسئله چرخه تولید محتوای غیرحرفه‌ای را تقویت می‌کند.
در نهایت این قضیه گریبانگیر خود آن اشخاصی هم می‌شود که با چنین افرادی کار کرده و یا می‌کنند، حتی اگر یک فیلم یا سریال خوب هم بسازند و اگر نقد مثبتی بگیرند باز به حساب نقدهای پولی گذاشته خواهد شد و از طرف دیگر هم برای فیلم یا سریال ارزشمندشان هم مجبورند پول پرداخت کنند تا درباره آن نوشته شود.
واقعیت این است که همیشه و در همه رشته‌ها و شغل‌ها افراد شارلاتان، کلاهبردار، قالتاق و هفت خط وجود دارد اما کسی که با این افراد حاضر به همکاری است گناهش از خود آنان بیشتر است.
ضمن تقبیح عمل آن منتقدنماها، باید این را گفت تهیه‌کننده و فیلمسازی که به آنها پول می‌دهد تا برای محصولش تبلیغ غیرواقعی بکنند بزرگترین مشکل در این چرخه هستند.
