به گزارش بهداشت نیوز، دکتر ناصر شوشتری زاده بیان کرد: دیابت نوع یک که با عنوان دیابت کودکان، دیابت نوجوانان یا دیابت وابسته به انسولین هم شناخته می‌شود حدوداً بین ۵ تا ۱۰ درصد از کل مبتلایان به دیابت را تشکیل می‌دهد. با اینکه اکثر دیابتی‌های نوع یک در سن کودکی و نوجوانی مبتلا به دیابت می‌شوند (از هر ۴۰۰ الی ۵۰۰ کودک، یک نفر) احتمال ابتلا به این بیماری در هر گروه سنی و با هر جنسیتی وجود دارد.

مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان قم با بیان اینکه احتمالاً زمینه‌های ارثی یا ژنتیکی و عوامل محیطی در ابتلا به دیابت نوع یک نقش دارند، گفت: تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی و محیطی، مانند عفونت‌های ویروسی، استرس‌های شدید و مصرف بعضی داروها می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند.

وی با بیان اینکه سه نوع دیابت وجود دارد، ادامه داد: دیابت نوع یک در کودکی و نوجوانی به علت فقدان تولید انسولین، دیابت نوع ۲ در میانسالی و دیابت حاملگی در زنان باردار به علت کمبود تولید یا مقاومت به انسولین مشاهده می‌شود. حدود ۹۵ درصد بیمارات دیابتی مبتلا به نوع دو دیابت هستند. 

شوشتری زاده بیان کرد: احساس تشنگی، تکرر ادرار و افزایش حجم ادرار، گرسنگی مداوم، کاهش وزن، تاری دید، احساس خستگی، مورمور شدن انگشتان، ترمیم آهسته زخم‌ها و کبودی‌ها از علائم دیابت نوع یک است؛ لذا اگر فردی این علائم دیابت نوع یک را تجربه کرد، مراجع فوری به پزشک ضروری است.

وی افزود: دیابت نوع یک بیماری سنین پایین است به همین دلیل در کودکان و نوجوانان می‌تواند علائم خاصی از جمله؛ تغییر خلق و خو و رفتار، خیس کردن رختخواب و لباس،کاهش وزن، افت تحصیلی و گوشه گیری و انزوا از خود بروز دهند.

مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان قم با اشاره به تشخیص دیابت نوع یک تصریح کرد: پزشک برای تشخیص دیابت نوع یک از چند آزمایش‌های تشخیصی مانند آزمایش قند خون ناشتا (FBS) استفاده می‌کند؛ در این روش لازم است حداقل به مدّت ۸ ساعت فرد ناشتا باشد و سپس با استفاده از سرنگ خون‌گیری شده و میزان گلوکز پلاسمای وی اندازه‌گیری شود. اگر در دو نوبت متوالی میزان قند پلاسما 126MG/DL یا بیشتر از آن باشد ، دیابت وجود دارد. 

وی ادامه داد: در این روش لازم نیست فرد حتماً علایم دیابت داشته باشد و حتی بدون وجود علایم بیماری هم اگر قند خون ناشتای وی بیشتر از این مقدار باشد، تشخیص دیابت درست است؛ افرادی که قندخون ناشتای کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر دارند، متابولیسم گلوکز طبیعی دارند.

شوشتری زاده اعلام کرد: افـرادی که قند خون ناشتای مساوی ۱۰۰تا ۱۲۵ میلی گرم در دسی لیتر (یا اصطلاحاً اختلال قند ناشتا) دارند به عنوان «پره دیابتی» به آموزش‌هـای لازم برای کنترل وزن و رژیم غذایی صحیح نیاز دارند؛ برای افرادی که قند خون ناشتای ۱۲۶میلی گرم در دسی لیتر و یا بیشتر دارند، دوباره آزمایش قند خون ناشتا انجام می‌شود و در صورتی که مجدداً قند ناشتا ۱۲۶میلی گرم یا بیشتر بود تشخیص دیابت داده می‌شود.

وی راهکارهای درمانی دیابت را مورد توجه قرار داد و افزود: راهکار اول انسولین درمانی است که اصلی‌ترین روش درمان دیابت نوع یک است؛ پزشک براساس نیاز هر فرد ترکیبی از انسولین‌های با تاثیر سریع‌، متوسط و طولانی‌، دوز آن‌ها و تعداد دفعات تزریق را تجویز می‌کند؛ راهکار دوم شمارش کربوهیدرات وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌ها در کل روز است که به تنظیم دوز انسولین و مدیریت بهتر قند خون کمک می‌کند.

مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان قم راهکار سوم را پایش منظم قند خون دانست و گفت: دفعات پایش قند خون با توجه به سطح قند خون و دفعات تزریق انسولین متغیر است؛ به‌طور کلی باید فرد بیمار حداقل ۴ بار در روز (قبل از مصرف وعده‌های غذایی و میان وعده‌ها، قبل از خواب، قبل از ورزش و رانندگی و هرزمانی که احساس افت قند خون داشت) قند خود را اندازه بگیرد. 

وی ادامه داد: پایش منظم قند خون باعث حفظ E1C در محدودۀ طبیعی می‌شود، همچنین فرد می‌تواند به جای دستگاه تست قند از سیستم‌های پایش مداوم قند استفاده کند تا به‌صورت مداوم از عدد قند خون خود مطلع باشد؛ علاوه‌بر شمارش کربوهیدرات، تغذی سالم هم به عنوان راهکار چهارم بر کنترل قند خون بسیار موثر است، بهتر است بیمار غذاهای کم‌چرب و حاوی فیبر زیاد (مثل میوه‌ها، سبزی‌های غیر نشاسته‌ای و غلات کامل) را در برنامۀ غذایی روزانه خود بگنجاند.

شوشتری زاده راهکار پنجم را ورزش منظم و حفظ وزن سالم دانست و گفت: برای شروع ورزش حتماً بیمار باید با پزشک خود مشورت کند؛ ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی در هفته (حداقل ۲-۳ بار در هفته) با شدت متوسط به کنترل قند خون و کنترل وزن کمک می‌کند؛ آشنایی با روش‌های مدیریت دیابت و درمان‌های موجود دیابت به فرد کمک می‌کند، درروند کنترل قند خون عملکرد بهتری داشته باشد و از بروز عوارض دیابت پیشگیری کند.

وی با اشاره بر اینکه بیماران دیابتی باید از مصرف برخی مواد غذایی پرهیز کنند، اظهار کرد: فرد دیابتی باید از مصرف مواد غذایی با سدیم بالا همچون غذاهای شور، کالباس و سوسیس، پنیر پیتزا، چیپس، پفک و غذاهای کنسروی، مواد غذایی پر چرب حاوی کلسترول بالا و یا اسیدهای چرب ترانس مانند لبنیات پرچرب، کره، خامه، غذاهای سرخ شده، گوشت‌های قرمز پرچرب و روغن های جامد و نیمه جامد؛ مواد غذایی حاوی قندهای ساده از جمله قند و شکر، عسل، مربا، انواع شیرینی‌ها، نوشابه‌های گازدار، انواع بستنی و آبمیوه‌های تجاری خودداری کنند.

مدیرگروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان قم یادآورشد: فرد دیابتی باید برخی مواد غذایی از جمله تمامی سبزیجات به خصوص سبزیجات تیره رنگ و برگ دار، مصرف متعادل میوه‌ها، حبوبات، نان‌های سبوس دار مانند؛ نان سنگک، شیر و ماست کم چربی، روغن زیتون و گردو، ماهی و غذاهای دریایی را در رژیم غذایی خود بیشتر مصرف کند.

وی با اشاره به اهمیت امر آموزش در پیشگیری از بیماری دیابت، افزود: غذا باید در دفعات زیاد و کم حجم استفاده شود، افراد دیابتی می‌توانند برنج را روزانه و به مقدار متعادل مصرف کنند اما بهترین راه کاهش مصرف برنج و نان سفید و جایگزین کردن آن‌ها با حبوبات و نان‌های سبوس دار است، حداقل ۵ واحد از میوه‌ها و سبزی‌ها (۳ واحد سبزی و ۲ واحد میوه) را در روز مصرف کنند.

شوشتری زاده اضافه کرد: این افراد باید منابع غذایی حاوی ویتامین  C به ویژه مرکبات و سبزی‌های تازه و ویتامین (A) زردآلو، هلو، گوجه فرنگی و هویج را در رژیم غذایی خود بگنجانند زیرا این مواد حساسیت به انسولین را افزایش می‌دهند، از طرفی باید به این نکته توجه شود که مصرف مواد غذایی تلخ هیچ اثری در کاهش قند خون ندارند.

منبع: ایسنا