عصر ایران؛ محمد حسن گودرزی- آیا باید از پیشرفت تکنولوژی ترسید؟ پنل تخصصی جشنواره فیلم قاهره با حضور چهره‌های بین‌المللی، نقش هوش مصنوعی را نه به عنوان یک جایگزین، بلکه به عنوان یک شریک و همکار در فرآیند تولید فیلم معرفی کرد. کارشناسان معتقدند این فناوری ابزاری برای تقویت دیدگاه هنرمند است، نه تعریف‌کننده آن.
به گزارش عصرایران به نقل از الاهرام، در یکی از آخرین نشست‌های برگزار شده در چهل و ششمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره (CIFF) که از ۱۲ تا ۲۱ نوامبر برگزار شد، فیلمسازان، تهیه‌کنندگان و متخصصان جلوه‌های ویژه، آینده قصه‌گویی و میزان جایگزینی انسان با هوش مصنوعی در جنبه‌های مختلف فیلمسازی را مورد واکاوی قرار دادند.
این گفت و گو که روز پنج‌شنبه انجام شد، چهره‌های شاخص صنعت سینما همچون اشرف فوده، الکساندر کیسل، استیون هکر و حمزه عزام را گرد هم آورد تا با یکی از چالش‌برانگیزترین پرسش‌های سینما که در عنوان پنل نیز مطرح شده بود، روبرو شوند: «آینده داستان‌گویی: آیا هوش مصنوعی مولد جایگزین سازندگان فیلم و درام انسانی خواهد شد؟»
این بحث که مدیریت آن را تهیه‌کننده و چهره رسانه‌ای، عمرو قورا بر عهده داشت، طیف وسیعی از موضوعات از فیلمنامه‌نویسی تا جریان‌های کاری تولید را در بر گرفت و ابعاد جهانی، منطقه‌ای و اخلاقی هوش مصنوعی مولد در فیلمسازی را بررسی کرد.
اشرف فوده بحث را با یک چشم‌انداز تاریخی آغاز کرد و خاطرنشان ساخت که اختلالات و تغییرات تکنولوژیک در این صنعت پدیده‌ای نوظهور نیستند. فیلمسازان بارها با امواج نوآوری مواجه شده‌اند؛ از گذار فیلم نگاتیو به دوربین‌های دیجیتال تا ظهور تلویزیون و رسانه‌های اجتماعی. در هر مرتبه، شوک اولیه جای خود را به سازگاری و تحول داده است.
فوده اظهار کرد: هوش مصنوعی جای انسان را نخواهد گرفت، اما چگونگی و زمان کار کردن ما را تغییر خواهد داد.
از نظر فوده، مقاومت در برابر فناوری بیهوده است و در آغوش گرفتن آن به خالقان اجازه می‌دهد تا مرزها را جابه‌جا کنند. مانند نوآوری‌های پیشین، ظهور هوش مصنوعی فرصتی برای ارتقای سطح داستان‌گویی است، نه جایگزینی آن.
الکساندر کیسل و استیون هکر توضیح دادند که هوش مصنوعی چگونه هم‌اکنون در حال تغییر شکل جریان‌های کاری فیلمسازی در سطح جهان است.
از تحلیل فیلمنامه تا برنامه‌ریزی تولید، پیش‌نمایش (Previsualization) و جلوه‌های ویژه، ابزارهای هوش مصنوعی به فیلمسازان کمک می‌کنند تا سریع‌تر و کارآمدتر عمل کنند و به سکانس‌هایی بپردازند که زمانی بسیار پرهزینه یا از نظر فنی غیرممکن بودند.
با این حال، هر دو کارشناس تأکید کردند که ماشین‌ها فاقد احساس هستند. در حالی که هوش مصنوعی می‌تواند زوایای دوربین را پیشنهاد دهد، محیط‌ها را طراحی کند یا جلوه‌های پیچیده خلق نماید، اما نمی‌تواند شهود، همدلی یا هوش هیجانی را بازسازی کند. جذاب‌ترین داستان‌ها اساساً انسانی باقی می‌مانند.
کیسل توضیح داد: آینده‌ای که ما می‌بینیم، آینده‌ای مبتنی بر همکاری است. هوش مصنوعی ابزاری است که از خلاقیت پشتیبانی می‌کند، اما جایگزین هنرمند نمی‌شود. این ابزار دیدگاه شما را تقویت می‌کند؛ آن را تعریف نمی‌کند.
هکر افزود هوش مصنوعی به فیلمسازان امکان می‌دهد در مقیاسی که قبلاً غیرقابل تصور بود دست به آزمایش بزنند و صدها تغییر را بدون به خطر انداختن نیت هنری شبیه‌سازی کنند. با این حال، انتخاب‌های خلاقانه و تأثیر عاطفی همچنان در اختیار خالقان انسانی باقی می‌ماند.
اعضای پنل خاطرنشان کردند که هوش مصنوعی در حال دگرگونی فیلمسازی در سراسر جهان است:
در هالیوود: استودیوها در حال آزمایش جریان‌های کاری ترکیبی انسان-هوش مصنوعی برای پیش‌نمایش، طراحی محیط و تدوینِ شتاب‌دهی شده هستند.
در اروپا و آسیا: هوش مصنوعی در طراحی مفهومی (Concept Design)، مدل‌سازی سه‌بعدی و حتی تولید دیالوگ برای شخصیت‌های فرعی کمک می‌کند.
در جهان عرب: استودیوهای کوچک‌تر از هوش مصنوعی برای کاهش هزینه‌های تولید، خلق جلوه‌های واقع‌گرایانه و توسعه روایت‌های جاه‌طلبانه‌ای استفاده می‌کنند که زمانی نیاز به بودجه‌های کلان داشتند؛ امری که منجر به دموکراتیک شدن خلاقیت شده است.
با این حال، این پیشرفت‌ها چالش‌های قانونی و اخلاقی را به همراه دارند. هوش مصنوعی اغلب بر روی فیلمنامه‌ها، تصاویر و مدل‌های دارای حق کپی‌رایت آموزش دیده است که نگرانی‌هایی را درباره مالکیت معنوی و رضایت پدید می‌آورد.
وقتی چهره یک بازیگر بدون اجازه استفاده می‌شود یا وقتی یک فیلمنامه توسط یک الگوریتم تغییر کاربری می‌دهد، چه اتفاقی می‌افتد؟ مقررات قانونی هنوز در تلاشند تا خود را به این تغییرات برسانند.
هکر گفت: ابهامات زیادی درباره آنچه مجاز است و آنچه نیست وجود دارد. هر پلتفرم هوش مصنوعی قوانین خاص خود را تعیین می‌کند. OpenAI دستورالعمل‌های خود را دارد؛ گوگل موارد دیگری دارد. تا زمانی که یک چارچوب نظارتی جهانی وجود نداشته باشد، خالقان باید محتاط باشند اما نه هراسان.
علی‌رغم تغییرات سریع، تمام اعضای پنل توافق داشتند که هوش مصنوعی یک ابزار است، نه جایگزینی برای خلاقیت انسانی. اگرچه این فناوری می‌تواند جریان‌های کاری را ساده و تولید را تسریع کند، اما هسته اصلی داستان‌گویی یعنی احساس، زاویه دید و انسانیت قابل خودکارسازی نیست.
بهترین استفاده از هوش مصنوعی به عنوان یک دستیار است که به خالقان کمک می‌کند بر عمق روایت و پردازش شخصیت تمرکز کنند، در حالی که امکان تکرار سریع صحنه‌ها، مفاهیم و ویرایش‌ها را فراهم می‌آورد.
همزمان، هوش مصنوعی به هنرمندان کمک می‌کند تا نقش‌های خود را بازتعریف کرده و مرزهای خلاقیت را جابه‌جا کنند، در حالی که کسانی که مقاومت می‌کنند، در خطر عقب ماندن قرار دارند.
حمزه عزام چشم‌اندازی الهام‌بخش برای هوش مصنوعی در صنعت فیلم عربی ارائه کرد. برای او، هوش مصنوعی فراتر از یک ابزار فنی است؛ بلکه یک برابرساز خلاق است. این فناوری به فیلمسازان منطقه‌ای کمک می‌کند پروژه‌هایی خلق کنند که زمانی دور از دسترس بود؛ از جهان‌های فانتزی عظیم تا حماسه‌های ابرقهرمانی.
عزام گفت:هوش مصنوعی افق‌های جدیدی را می‌گشاید. این ابزار سرعت جریان کار را افزایش می‌دهد، خلاقیت بصری را تقویت می‌کند و به تهیه‌کنندگان اعتماد به نفس می‌دهد تا دست به ساخت فیلم‌های جاه‌طلبانه‌ای بزنند که قبلاً در جهان عرب غیرممکن بود.
از نظر عزام، هوش مصنوعی فیلمسازیِ سطح بالا را دموکراتیک (همگانی) می‌کند، آن را برای استودیوهای کوچک و خالقان نوظهور در دسترس قرار می‌دهد، سینمای جهانی را تغییر شکل می‌دهد و نوآوری را در فرهنگ‌های مختلف امکان‌پذیر می‌سازد.
این پنل با پیامی روشن به پایان رسید: هوش مصنوعی پایان خلاقیت انسانی نیست. این یک ابزار قدرتمند است که دایره دستاوردهای فیلمسازان را گسترش می‌دهد، اما نمی‌تواند جایگزین هوش عاطفی و روایی شود.
نسل بعدی فیلمسازان باید بر هوش مصنوعی مسلط شوند، آن را به صورت هوشمندانه ادغام کنند، پتانسیل‌هایش را کشف نمایند و اطمینان حاصل کنند که ضربان قلب انسانی در مرکز هر داستانی باقی می‌ماند.
همان‌طور که اعضای پنل تأکید کردند، هوش مصنوعی ممکن است نحوه ساخت فیلم‌ها را تغییر دهد، اما نمی‌تواند جایگزین تخیل، شهود یا طنین عاطفی شود.
فیلمسازان با ماشین‌ها رقابت نمی‌کنند؛ آن‌ها در حال یادگیریِ کار در کنار آن‌ها هستند تا خلاقیت را تقویت کنند و در عین حال از روح داستان‌گویی محافظت نمایند.
