صابر نوری‌محب مدیر مرکز صنایع فرهنگی امید در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به چالش‌های صنعت بازی‌های رومیزی گفت: صنعت بازی‌های رومیزی در کشور با چالش‌های جدی مواجه است که یکی از بزرگترین آن‌ها اندازه کوچک بازار مصرف این نوع بازی‌هاست. رشد این بازار فعلاً به‌صورت ارگانیک و بدون برنامه متمرکز انجام می‌شود، در حالی‌که نیاز به ورود جدی نهادهای مسئول برای توسعه آن بسیار احساس می‌شود. توسعه بازار نه تنها به افزایش تنوع محصولات و جذب تولیدکنندگان جدید کمک می‌کند، بلکه زمینه‌ای برای رشد صنایع مرتبط نیز فراهم می‌سازد.
وی ادامه داد: در مقایسه با دیگر بخش‌های صنعت نظیر اسباب‌بازی‌ها یا لوازم تحریر، بازار بازی‌های رومیزی بسیار کوچک‌تر است. این محدودیت نه تنها مانع تنوع در تولیدات شده، بلکه بازار را برای محصولاتی که کاملاً طراحی و تولید داخلی هستند، دشوار کرده است. بسیاری از تولیدکنندگان و پخش‌کنندگان به علت اندازه کوچک بازار و نبود تقاضای کافی، تمایلی به سرمایه‌گذاری در این بخش ندارند.
مدیر مرکز صنایع فرهنگی امید گفت: علاوه بر جنبه‌های اقتصادی، اهمیت فرهنگی و تربیتی این بازی‌ها نیز نمی‌توان نادیده گرفت. تجربه بازی‌های رومیزی در جمع خانواده‌ها یا دوستان فرصتی برای تعامل و هم‌بستگی بیشتر به دور از فضای دیجیتال و گوشی‌های همراه است؛ این نوع تعامل می‌تواند تأثیرات تربیتی مثبتی بر کودکان و بزرگسالان داشته باشد که توجه بیشتر نهادهای تربیتی و حاکمیتی را می‌طلبد.
وی یادآور شد: به نظر می‌رسد یکی از راه‌های مؤثر حمایت از این صنعت، ایجاد فرصت برای تجربه اولیه این نوع بازی‌هاست. بسیاری از افراد پس از تجربه نخستین، به دنبال تکرار آن هستند و علاقه‌مند به گسترش ارتباط‌شان با این نوع سرگرمی می‌شوند. بنابراین تمرکز بر تسهیل دسترسی به بازی‌های رومیزی ایرانی و توسعه بازار آن باید یکی از اهداف اصلی نهادهای دولتی و خصوصی باشد تا هم صنعت بازی رشد کند و هم نقش تربیتی آن در جامعه پررنگ‌تر شود.
نقش ما در مرکز صنایع فرهنگی امید عمدتاً به مشارکت و سرمایه‌گذاری معطوف بوده است
نوری‌محب گفت: نقش ما در مرکز صنایع فرهنگی امید عمدتاً به مشارکت و سرمایه‌گذاری معطوف بوده است و اهمیت این سرمایه‌گذاری‌ها در سال گذشته به‌طور ویژه خودش را نشان داده است. در این مدت وارد این حوزه شده‌ایم و در همکاری با تولیدکنندگان مختلف، روی بازی‌های مختلف سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. ما با استفاده از مدل‌های متنوع سرمایه‌گذاری، سعی کرده‌ایم نقش مؤثری در پیشبرد این حوزه ایفا کنیم.
وی یادآور شد: در یک سال گذشته روی شش تا هفت بازی سرمایه‌گذاری کردیم و با سه تا چهار تیم مختلف در تعامل بودیم. برخی از این بازی‌ها به بازار عرضه شده و اکنون در حال فروش هستند. حتی بعضی از آن‌ها به تجدید چاپ رسیده‌اند. تلاش ما این بوده است که با ایجاد بستر مناسب، زمینه ورود تیم‌های جدید به این عرصه و تولید بازی‌های نوین فراهم شود تا این بازار بیش از پیش توسعه پیدا کند و فضای تولید فعال‌تر شود.
مدیر مرکز صنایع فرهنگی امید با اشاره به وضعیت صادرات خاطرنشان کرد: صادرات یکی از موضوعات بسیار مهم محسوب می‌شود. در زمینه صادرات، فعالیت‌هایی انجام شده است، البته در محدوده‌ای نسبتاً کوچک. به‌عنوان‌مثال در بازار عراق زیرساخت‌هایی فراهم کرده‌ایم که در حال حاضر نیز تاثیرگذاری قابل ملاحظه‌ای دارد. برای سایر کشورها نیز برنامه‌هایی در دست اقدام است. به‌عنوان نمونه روی بازار لبنان تمرکز داریم. در این زمینه تلاش می‌کنیم زیرساخت‌هایی را فراهم کنیم تا تیم‌ها بتوانند به خوبی فعالیت کنند. در حال حاضر نیز فروش محصولاتی در بازار لبنان آغاز شده و قصد داریم این مسیر را گسترش دهیم. امارات و افغانستان از دیگر کشورهایی است که برای آن برنامه‌هایی در دست داریم.
وی ادامه داد: حمایت نهادهای حاکمیتی و فعالان فضای تجاری و صادراتی برای پیشبرد این مسیر و حمایت از تیم‌ها ضروری است. ما تا جایی که ممکن است امکانات اولیه را فراهم می‌کنیم، اما برای پیشرفت بهتر نیازمند آن هستیم که زیرساخت‌ها و نهادهای اقتصادی و تجاری به عنوان تسهیلگران اصلی وارد عمل شوند و از ما پشتیبانی کنند. متأسفانه، در چند سال اخیر بخشی از بازار اسباب‌بازی ایران تحت تأثیر قاچاق قرار گرفته است؛ به گونه‌ای که تولیدکنندگان، در گفتگوهای‌مان، اظهار می‌کنند که نیمی از بازار اسباب‌بازی را محصولات قاچاق با قیمت‌های بسیار پایین تشکیل می‌دهد. ما واقع‌گرایانه نمی‌توانیم مستقیماً جلو قاچاق را بگیریم. اما آنچه می‌توانیم انجام دهیم، تقویت بازار داخلی و بهبود ارتباط میان تولیدکنندگان ایرانی است.
نوری‌محب گفت: ما در «سرزمین اسباب‌بازی» اقداماتی انجام داده‌ایم، نظیر راه‌اندازی نمایشگاه‌ها و شوروم‌هایی که ارتباط تولیدکنندگان با مسئولان و تصمیم‌گیران را تسهیل کند. هفته گذشته، اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس همراه با معاونت علمی از یکی از این فضاها بازدید کردند و صحبت‌های خوبی انجام شد که امیدواریم در لایه‌های سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری نتایج مؤثری داشته باشد.
وی افزود: یکی از تجربیات ما این بوده است که بسیاری از بازدیدکنندگان از تنوع و کیفیت بالای محصولات تولید داخلی شگفت‌زده می‌شوند. زمانی که متوجه می‌شوند تمام این محصولات در ایران تولید شده‌اند، برای‌شان جالب است و باورشان نمی‌شود که چنین ظرفیتی در داخل کشور وجود داشته باشد. بنابراین لازم است حمایت‌ها از تولید داخل افزایش یابد. باید تلاش کنیم تا شرایط قاچاق دشوارتر یا پرهزینه‌تر شود، واردات محدود شود و جایگاه تولیدات ایرانی در بازار تقویت شود.
مدیر مرکز صنایع فرهنگی امید خاطرنشان کرد: کیفیت و تنوع موجود در صنعت اسباب‌بازی کشور نشان‌دهنده این است که این حوزه پتانسیل رشد قابل‌توجهی را دارد. به همین دلیل، تمرکز ما بر روی ارتقای این بخش، ایجاد ارتباطات سازنده و اثرگذاری در سیاست‌گذاری‌ها جهت حمایت بیشتر از صنعت اسباب‌بازی ایرانی بوده است.
بازار علاقه بیشتری به شخصیت‌ها و قهرمانان خارجی نشان می‌دهد
وی یادآور شد: امسال برای شخصیت‌های سه انیمیشن ایرانی، ببعی قهرمان، بابابام و یوز و با همراهی چند تولیدکننده، محصولات متنوعی در حوزه لوازم‌التحریر، پوشاک، بازی‌های رومیزی و حتی بخش کوچکی از اسباب‌بازی‌ها تولید کردیم. البته هنوز چالش‌های فراوانی در این مسیر وجود دارد. بازار همچنان علاقه بیشتری به شخصیت‌ها و قهرمانان خارجی نشان می‌دهد؛ شخصیت‌هایی که از نظر جهانی ترند هستند و محبوبیت بیشتری نسبت به کاراکترهای ایرانی دارند. توسعه و ترندشدن شخصیت‌های ایرانی در بازار به حمایت جدی نیاز دارد؛ از بازیگران مختلف حاکمیتی گرفته تا تولیدکنندگان مستقل.
نوری‌محب گفت: تولیدکنندگان داخلی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه به پشتیبانی نیاز دارند. این حمایت باید شامل تسهیل فرآیندهای تولید و توجه ویژه به بازگشت سرمایه باشد. از سوی دیگر، نهادی همچون صداوسیما و سایر متولیان باید به موضوع کیفیت شخصیت‌ها، انیمیشن‌ها و اصول ترندشدن کاراکترهای ایرانی توجه بیشتری داشته باشند. هم‌افزایی میان تولیدکنندگان، حاکمیت و نهادهای مرتبط می‌تواند چرخه تولید کاراکترهای ایرانی را فعال کند، چرخه‌ای که اکنون بازدهی کافی ندارد و هنوز نیازمند اصلاح و تکامل است.
مدیر مرکز صنایع فرهنگی امید گفت: البته اتفاقات مثبتی هم در حال رقم خوردن هستند. برای مثال، صداوسیما با فراهم کردن امکان تبلیغات شخصیت‌ها و محصولات مرتبط در شبکه پویا قدمی رو به جلو برداشته است. این اقدام باعث شده تولیدکنندگان بتوانند محصولات‌شان را با تعرفه مشخص و تحت قواعد تعریف‌شده تبلیغ کنند، که خود برای رشد این صنعت مهم است. برای ادامه این مسیر و زنده‌کردن این چرخه، مشارکت و حمایت بیشتر نهادها و بازیگران مختلف لازم است تا هم بازار داخلی تقویت شود و هم شخصیت‌های ایرانی جایگاه مناسبی کسب کنند.
