همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: جهان امروز کم‌کم به سمت «مدیریت هوشمند محیط‌زیست» حرکت کرده است؛ یعنی جایی که هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، سنسورهای پیشرفته و ماهواره‌ها، تبدیل به ستون اصلی حفاظت از طبیعت شده‌اند؛ بنابراین به نظرمی رسد در آینده باید از محیط‌زیست کارآمدتری بهره‌مند باشیم.
خط مقدم نبرد با آلودگی
شهرهای بزرگ جهان از توکیو تا آمستردام با استفاده از شبکه حسگرهای محیطی، کیفیت هوا، صوت، دما و ذرات معلق را لحظه‌به‌لحظه رصد می‌کنند. این داده‌ها به مراکز تحلیل هوش مصنوعی فرستاده می‌شود تا الگوهای آلودگی پیش‌بینی شود و شهرداری‌ها قبل از وقوع بحران تصمیم بگیرند.
حل مشکل آلودگی هوا در شهرهای بزرگ
آمستردام با ۱۴۰۰ حسگر محیطی، انتشار آلاینده‌های خودروها را لحظه‌ای شناسایی کرده و مسیرهای پاک جایگزین ارائه می‌دهد.
سنگاپور با «Digital Twin City» یا نسخه دیجیتال شهر، وضعیت کیفیت هوا را بر اساس تردد لحظه‌ای خودروها پیش‌بینی می‌کند.
کره جنوبی شبکه حسگرهای بنادر خود را به هوش مصنوعی متصل کرده تا نشت مواد شیمیایی یا آلودگی دریایی پیش از گسترش شناسایی شود.
بیشتر بخوانید:
- انقلابی در طراحی مواد مصرفی | پلاستیک خودتخریب‌گر ساخته شد
- نخستین حسگر برای اندازه‌گیری دود سیگار محیطی
ماهواره‌ها؛ چشم آسمان بر زمین
امروز بسیاری از دولت‌ها از تصاویر ماهواره‌ای برای رصد آلودگی استفاده می‌کنند. ماهواره‌های اروپایی (Copernicus) و NASA روزانه میلیون‌ها نقطه از سطح زمین را اسکن می‌کنند و نقشه آلودگی گازهای گلخانه‌ای، متان، ذرات معلق و آلاینده‌های صنعتی را منتشر می‌کنند.
کاربردهای مهم؛ از پیش‌بینی بحران تا هشدار زودهنگام
هوش مصنوعی با تحلیل میلیاردها داده، می‌تواند قبل از وقوع بحران‌های زیست‌محیطی هشدار دهد. مهم‌ترین کاربردهای فعلی آن:
پیش‌بینی آلودگی هوا بادقت چند ساعت جلوتر
مدیریت هوشمند آب و جلوگیری از آلودگی رودخانه‌ها
تشخیص ریز نشت گاز در صنایع نفت و گاز
مدیریت انرژی و کاهش مصرف در بنادر و مناطق آزاد
پیش‌بینی آتش‌سوزی جنگل‌ها ساعت‌ها و حتی روزها قبل
کشوری مثل استرالیا امروز از AI برای پیش‌بینی مسیر آتش‌سوزی‌ها استفاده می‌کند؛ سیستمی که جان هزاران حیوان و انسان را نجات داده است.
حسگرهایی که هیچ‌چیز از چشمشان پنهان نمی‌ماند
اینترنت اشیا (IoT) قلب فناوری محیط‌زیستی است. حسگرهای هوشمند کوچک و ارزان روی همه چیز نصب می‌شوند:
از دودکش کارخانه‌ها و تجهیزات نفت و گاز تا کامیون‌های حمل‌ونقل، منابع آب، جنگل‌ها، سواحل و حتی کوهستان‌ها.
حسگرها می توانند با این روش ها در مقابله با آلودگی هوا مفید و. اقع شوند:
تشخیص نشت مواد شیمیایی
اندازه‌گیری کیفیت هوا و آب
کنترل مصرف انرژی
رصد فعالیت صنایع آلاینده
ثبت وضعیت جنگل‌ها و مراتع
هشدار سریع در مواقع بحران
برای مثال، کانادا در جنگل‌های خود شبکه حسگرهایی نصب‌کرده که کوچک‌ترین تغییر دما یا رطوبت غیرعادی را ثبت می‌کند تا قبل از شعله‌ورشدن حریق، هشدار ارسال شود.
حمل‌ونقل هوشمند
امروز در جهان، ۳۰٪ آلودگی هوا به حمل‌ونقل اختصاص دارد. اما کشورهایی مثل ژاپن، هلند و دانمارک این عدد را با هوشمندسازی مسیرها و بهینه‌سازی مصرف سوخت کاهش داده‌اند. جهان در حال ورود به عصر «محیط‌زیست دیجیتال» است؛ عصری که در آن هیچ داده‌ای از چشم فناوری پنهان نمی‌ماند و تصمیم‌ها بر اساس علم، داده و تحلیل لحظه‌ای گرفته می‌شوند.
