عیلرضا نجمی: طرح سؤال از رئیسجمهور، بهعنوان یکی از ابزارهای قانونی و نظارتی مجلس شورای اسلامی، همواره در نقطهای حساس میان حقوق قانونی نمایندگان، مطالبه عمومی مردم و منافع کلان ملی قرار دارد. این حق قانونی، به نمایندگان اجازه میدهد که از عملکرد دولت و برنامههای اجرایی رئیسجمهور پیگیری کنند و پاسخگویی را مطالبه نمایند؛ اما هر بار که این روال قانونی به اجرا درمیآید، پرسشهای جدی و اساسی درباره زمان، شرایط و پیامدهای آن مطرح میشود.
از منظر قانونی، هیچ تردیدی در حق نمایندگان وجود ندارد. سؤال از رئیسجمهور جزئی از ابزارهای نظارتی مجلس است؛اما سیاست و تصمیمگیری در شرایط بحرانی تنها رعایت قانون نیست؛ زمان، موقعیت و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی نیز نقش بسیار مهمی دارند. وضعیت امروز کشور، با فشارهای شدید اقتصادی، تورم، نوسانات بازار ارز و ناپایداری اقتصادی مشخص میشود و هر اقدام علنی علیه دولت، حتی در چارچوب قانونی، میتواند پیامدهای روانی و اقتصادی مهمی داشته باشد.
بازارها و افکار عمومی به سرعت نسبت به سیگنالهای سیاسی واکنش نشان میدهند و پرسش اصلی مردم این است که آیا اوضاع از کنترل خارج شده است یا نه.
از سوی دیگر، ابهام درباره رنگ و بوی جناحی چنین اقدامی همواره مطرح است.اگر محور سؤال شفاف، مبتنی بر مسائل اقتصادی و معیشتی باشد و تمرکز بر پاسخگویی به مردم و شفافیت بودجه باشد، میتوان آن را اقدامی در راستای منافع عمومی دانست، نه تسویه حساب سیاسی.
نکته کلیدی این است که ابزارهای قانونی مجلس، از جمله سؤال، تنها زمانی میتوانند به نفع مردم عمل کنند که با واقعبینی و ملاحظات اقتصادی و اجتماعی همراه باشند. نمایندگان، بهعنوان وکلای مردم، باید تعادلی میان نظارت قانونی و حفظ ثبات کشور برقرار کنند تا سؤال از رئیسجمهور نه بهعنوان عاملی برای تنش، بلکه بهعنوان فرصتی برای اصلاح و شفافسازی عمل کند.
در همین پیوند عوض حیدرپور، نماینده سابق مجلس درباره طرح سوال از رئیس جمهور به خبرآنلاین گفت: سؤال از رئیسجمهور، نظارت بر عملکرد وزرا، طرح استیضاح و دیگر ابزارهای قانونی، همگی روالهایی رسمی و قانونی هستند. با این حال، وقتی قصد داریم از این ابزارها استفاده کنیم، لازم است ملاحظاتی را در نظر بگیریم.
وی افزود: وقتی در دوره آقای احمدینژاد سوال از رئیسجمهور مطرح شد، کشور در شرایطی آرام و با ثبات اقتصادی بود و نگرانی اصلی ما این بود که اقدامات انجام شده لطمهای به اقتصاد یا سایر حوزههای کشور وارد نکند. اما امروز شرایط کاملاً متفاوت است. وضعیت اقتصادی ما هیچ ثباتی ندارد و رئیسجمهور فعلی، با برنامه هفتم که مصوب مجلس قبلی است، موظف به اجراست. این برنامه و قوانین مصوب گذشته، بار مالی سنگینی بر دولت تحمیل کرده و بسیاری از مشکلات اقتصادی ناشی از همین مصوبات است. بنابراین، اگر قرار باشد فردی پاسخگو باشد، ابتدا باید خود نمایندگان مجلس که این قوانین را تصویب کردهاند، پاسخگو باشند.
نماینده سابق مجلس ادامه داد: تعجبآور است که برخی افراد، حتی در رأس مجلس، با همراهی جریانهایی که هدفشان برکناری یا زیر سؤال بردن مدیران اجرایی است، رفتارهایی دارند که از انصاف و منطق دور است. به عنوان مثال، دکتر پزشکیان، که مجری قوانین مصوب مجلس است، هیچ تخلفی نکرده است و اشکالاتی که وجود دارد، مرتبط با ضعف مدیریت یا قوانین گذشته است، نه عملکرد شخص ایشان. وزرا و مدیران اجرایی، از جمله رئیس بانک مرکزی، افرادی هستند که با تعهد و خدمت به کشور منصوب شدهاند و هدف آنها خدمت به مردم است، نه اقدامات سیاسی یا جناحی.
وی درباره شرایط اقتصادی کشور گفت: کشور امروز در شرایط ناپایداری اقتصادی قرار دارد و هرگونه اقدام عجولانه، مانند طرح سوال یا استیضاح، بدون بررسی دقیق ریشه مشکلات، میتواند وضعیت را بدتر کند. وزرا در حال حاضر مشغول انجام وظایف خود مطابق با برنامه هفتم و قوانین مصوب مجلس هستند و با انگیزه خدمت به مردم کار میکنند.
عوض حیدرپور گفت: مشکل اساسی این است که روزانه تعداد زیادی نامه و اخبار مربوط به نمایندگان منتشر میشود که روی مسائل اقتصادی و قیمت ارز تمرکز دارد. به جای این اقدامات پراکنده و رسانهای، لازم است نمایندگان به بازبینی قوانین مصوب خود بپردازند و راهکارهای واقعی و عملی برای برونرفت از مشکلات اقتصادی ارائه دهند.
وی در پایان تصریح کرد: استیضاح وزرا یا طرح سؤال از رئیسجمهور، به تنهایی مشکل کشور را حل نمیکند و میتواند به تخریب دولت و رئیسجمهور منجر شود. چنین برخوردهایی فراتر از مسائل سیاسی و جناحی است و به نظر من، به جای کمک به حل مشکلات، روند مدیریت کشور را تضعیف میکند. بنابراین باید با جدیت از این نوع اقدامات جلوگیری شود و تمرکز بر ارائه راهکارهای عملی و حمایت از دولت برای عبور از شرایط دشوار کنونی باشد.
همچنین محمدرضا صباغیان، نماینده مهریز و بافق در مجلس شورای اسلامی، به خبرنگار خبرآنلاین درباره طرح سوال از رئیس جمهور گفت: به نظر من، سؤال حق نمایندگان است و این حق در چارچوب وظایف قانونی آنها تعریف شده است. ما در مقاطع مختلف، حتی شرایطی سختتر و بدتر از وضعیت فعلی را هم تجربه کردهایم.
وی تصریح کرد: با این حال، وقتی نماینده مجلس به حوزه انتخابیه خود میرود و از نزدیک با مردم روبهرو میشود، طبیعی است که این فشارها و مطالبات را با تمام وجود حس کند. در چنین شرایطی، طرح سؤال میتواند اقدام درستی باشد؛ چرا که هم توجه مسئولان اجرایی را بیشتر جلب میکند و هم باعث میشود حساسیتها نسبت به مسائل معیشتی مردم افزایش یابد.
۳۱۲۲۱
