29 بهمن ماه سال 1398 بود که رسما شیوع ویروس کرونا در کشور ایران تایید شد. ویروسی که شاید کمتر کسی فکر می کرد به این مدت طولانی در جهان ماندگار باشد و تا این اندازه اقتصاد خانوارها را تحت تاثیر قرار دهد.
به گزارش تابناک اقتصادی، از زمان شیوع ویروس کرونا اقتصاد خانوارها در کشورمان دچار چالش های جدی شده است و قدرت خرید بسیاری از خانوارها به شدت کاهش یافته است.
در این مدت دولت تلاش کرده است تا با ارائه یارانه های معیشتی، وام های کرونایی یا بسته های حمایتی قدرت خرید از دست رفته خانوارها را تا حدودی جبران کند. به تازگی نیز اعلام شد که یارانه معیشتی رمضان قرار است پرداخت شود. قبل از اینکه به جزئیات این یارانه بپردازیم، در ابتدا به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که از سال گذشته تاکنون دولت چند یارانه کرونایی برای حمایت از خانوارها پرداخت کرده است.
از اواخر سال 98 و با آسیب های ناشی از شیوع کرونا، مقرر شد که دولت بسته حمایتی با مبلغ بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان در چهار ماه پیش بینی کند که از اسفندماه 98 برای حدود سه میلیون نفر از خانوارهای بدون درآمد پرداخت شد که در مجموع با یک مرحله برای ماه رمضان به پنج مرحله رسید.
نحوه پرداخت کمک ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومانی متناسب با اعضای خانوار بود؛ این مبلغ در خانوار تک نفره ۲۰۰ هزار تومان، دو نفره ۳۰۰ هزار تومان، سه نفره ۴۰۰ هزار تومان، چهار نفره ۵۰۰ هزار و پنج نفره و بالاتر ۶۰۰ هزار تومان تعیین شد.
همچنین دولت طی دو مرحله دو وام یک میلیون تومانی کرونایی نیز به خانوارهای آسیب دیده پرداخت کرد که اولین آن خرداد ماه سال 99 و دومین آن آذر ماه سال 99 بود.
به علاوه در 27 آذرماه سال گذشته نیز دور جدیدی از حمایت های کرونایی آغاز شد. ستاد ملی کرونا طی اطلاعیه اعلام کرد به دنبال تفاهم حاصله با مجلس مبنی بر حمایت از معیشت اقشار کم درآمد که در شرایط ناشی از شیوع بیماری کرونا کسب درآمد آنها مختل شده است، مقرر گردید:
١- به افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی هر نفر ماهیانه ١٢٠ هزار تومان پرداخت شود.
٢ - به سایر افراد (با مشخصات تعیین شده)، نیز ماهیانه ١٠٠ هزار تومان پرداخت خواهد شد.
در ادامه اعلام شده بود: این وجوه از آذرماه به مدت چهار ماه پرداخت خواهد شد. اولین مرحله این حمایت معیشتی ساعت ٢۴ روز 27/٩/1399 به حساب افراد مشمول واریز شد.
حالا قرار است که در دور جدید حمایت های کرونایی از خانوارها، ساعت 24 امشب چهارشنبه 25 فروردین ماه 1400 یارانه کرونایی ماه رمضان واریز شود.
این یارانه برای چه کسانی واریز می شود؟
این یارانه قرار است برای 60 میلیون نفری که یارانه معیشتی دریافت می کنند واریز شود.
بنابراین، خانوارهایی بسته حمایت معیشتی دریافت می‌کنند که دارای واحد مسکونی، شغل و خودرو به طور همزمان نباشند یا خانوارهای دارای دو واحد ملکی و همچنین خانوارهایی که ارزش ملک آنها در تهران و کلان‌شهرها ۱۲ میلیارد ریال و در سایر شهرستان‌ها ۹ میلیارد ریال باشد، مشمول دریافت یارانه معیشتی نیستند.
همچنین خانوارهایی که دارای خودروی سواری به ارزش بیش از سه میلیارد ریال یا خودرو عمومی یا ارزش بیش از چهار میلیارد ریال باشند، بسته معیشتی تعلق نمی‌گیرد.
کارفرمایان دارای بیش از سه بیمه پرداز، خانوارهای دارای بیش از سه سفر خارجی غیر زیارتی و گیرندگان تسهیلات بانکی به مبلغ بیش از سه میلیارد ریال که در حال بازپرداخت اقساط باشند مشمول این کمک ها نیستند.
میزان درآمد یکی دیگر از شاخص‌ها برای پرداخت سبد حمایت معیشتی است. بر اساس این شاخص حداقل درآمد ماهانه خانواده یک‌نفره باید چهار میلیون، خانواده دو نفره پنج میلیون، خانواده سه نفره ۶ میلیون و خانواده چهار نفره هفت میلیون و خانواده پنج نفر و بیشتر هشت میلیون تومان باشد.
واریزی ها چقدر خواهد بود؟
با توجه به اینکه قرار است بسته معیشتی ماه رمضان مانند یارانه معیشتی باشد، مبلغ پرداختی به آن نیز ظاهرا همان است، این در حالی است که مبلغ یارانه معیشتی به تناسب افراد خانوار متفاوت بوده و برای خانوار یک نفره ۵۵ هزار تومان، دو نفره ۱۰۳ هزار، سه نفره ۱۳۸ هزار، چهار نفره ۱۷۲ هزار و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان است.
ستاد ملی مقابله با بیماری کرونا روز یکشنبه (بیست و دوم فروردین ماه سال جاری) مصوبه دولت برای پرداخت مبلغ ۲۵ هزار میلیارد ریال به ۶۰ میلیون نفر از مردم مشمول طرح معیشتی خانوارها در ماه مبارک رمضان را ابلاغ کرد. منابع مورد نیاز از طریق تسعیر بخشی از منابع ارزی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تامین و به همان میزان سقف ردیف (۱۰) جدول تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور افزایش می‌یابد.
هر چند که در حال حاضر این کمک های معیشتی به خانوارها می تواند که به داد قدرت خرید از دست رفته برخی خانوارها برسد اما نباید از این موضوع غافل شویم که در شرایطی قرار داریم که درآمدهای دولت به دلیل شیوع ویروس کرونا و تحریم های شدید به شدت کاهش یافته است و تامین منابع این نوع کمک ها می تواند بسیار حائز اهمیت باشد چرا که تامین آن از طریق چاپ پول می تواند به رشد نقدینگی و در نهایت چند ماه بعد تورم بالاتر منجر شود و این می تواند دوباره قدرت خرید خانوارها را کاهش دهد.
تجربه این مسئله را در سال گذشته داشتیم. همان گونه که عنوان شد در سال گذشته طی چند مرحله کمک های معیشتی توسط دولت پرداخت شد و نتیجه آن رشد نقدینگی بود.
رشد نقدینگی که طبق آخرین گزارش بانک مرکزی در 12 ماه منتهی به بهمن ماه سال گذشته 39.1 درصد اعلام شد که رقم بی سابقه ای در 6 سال اخیر بود. با این رشد، نقدینگی در بهمن ماه سال گذشته از 3 هزار و 300 هزار میلیارد تومان عبور کرد.
تورم نیز در پایان سال 1399 به 36.4 درصد رسید و این در حالی بود که در فروردین ماه سال گذشته نرخ تورم 33.9 درصد گزارش شده بود و این نرخ بین ماه های اردیبهشت تا شهریور 99 روند کاهشی را داشت و حتی به 25.4 درصد رسید.
گفتنی است در زمان رونمایی از طرح تامین کالاهای اساسی مجلس در سال گذشته، تابناک طی پیشنهادی اعلام کرد که برای این طرح پول نقد پرداخت نشود چرا که این پول نقد اولاً احتمالا به افزایش تورم در چند ماه آینده دامن خواهد زد و ثانیا با افزایش نرخ تورم خانوارها قدرت خرید خود را از دست می دهند و ثالثا ممکن است این پول برای تامین کالاهای اساسی خرج نشود.
لذا پیشنهاد این بود که به جای پول نقد کارتی در اختیار خانوارها قرار گیرد که با مراجعه به فروشگاه های خاص و ارائه آن کارت، فرد بتواند کالاهای اساسی مشخصی از جمله برنج، روغن، گوشت و ... را خریداری کند. همچنین پیشنهاد گردید که این خریدها فارغ از افزایش یا کاهش قیمت ها باشند و فرد بتواند در زمان های مختلف، سبد کالایی یکسان و مشخصی را دریافت کند. مثلا اگر هم اکنون یک کیلو برنج، یک عدد روغن مایع، یک کیلو گوشت و ... دریافت می کند بتواند شش ماه دیگر هم با همان کارت، همان سبد کالا را دریافت کند.
حالا هم پیشنهاد این بود که به جای اینکه پول نقد به مردم داده شود، سبد کالا با فرآیند مشخص داده می شد تا هم به چاپ نقدینگی و مشکلات ناشی از آن منجر نشود و هم به نوعی تقاضا برای کالاهای داخلی تحریک شود.
