امروزه تکنولوژی‌های فراوانی در حوزه ترجمه وجود دارد که ممکن است برای کسی که به‌صورت روزانه با ترجمه سر‌و‌کار ندارد، گیج‌کننده باشد. اگر شما فردی هستید که از خدمات ترجمه برای اسناد و یا وبسایت خود، چه در حوزه تحصیلات چه در حوزه تجارت، بهره می‌برید، باید از تفاوت این تکنولوژی‌ها برای تصمیم‌گیری آگاهانه مطلع باشید. CAT مخفف computer-assisted translation tool به معنای ترجمه به کمک کامپیوتر است که شبیه به ترجمه ماشینی به نظر می‌رسد، اما با این حال، این دو اساسا متفاوت هستند. بنابراین در این مقاله درباره CAT و ترجمه ماشینی صحبت خواهیم کرد.
بسیاری از مردم از نرم‌افزارها یا ابزارهای ترجمه برای کمک در ترجمه متون استفاده می‌کنند، اما در واقع واژه «نرم‌افزار ترجمه» مبهم است. به طور کلی دو نوع نرم‌افزار ترجمه وجود دارد:
ترجمه ماشینی (Machine translation) ترجمه خودکار توسط نرم‌افزار کامپیوتر است. کاربران متن را به زبان مبدا وارد کرده و زبان مقصد خود را انتخاب می‌کنند. متون منبع توسط ماشین به الگوریتم‌های کامپیوتری تبدیل شده و بدون دخالت و درگیری هیچ انسانی، موتور MT، ترجمه مورد نظر را به زبان مقصد انجام می‌دهد. از آنجا که انسان‌ها دخل‌و‌تصرفی در فرآیند ترجمه ندارند، دقت متن ترجمه‌شده اغلب زیر استاندارد متداول است و نیاز به پس‌ویرایش انسان دارد. با ترجمه ماشینی می‌توان حجم زیادی از متن را به سرعت ترجمه کرد که در روش‌های ترجمه سنتی تقریباً غیرممکن است. بنابراین ترجمه ماشینی می‌تواند برای ترجمه کامل متون بدون هیچ‌گونه ورودی انسانی (MT خام)، یا در کنار مترجمان انسانی استفاده شود.
امروزه بسیاری از ابزارهای CAT یک ترجمه ماشینی را به‌صورت افزونه ارائه می‌دهند. ترجمه ماشینی دارای چندین مزیت قابل توجه نسبت به ترجمه سنتی است که آن را به پیشنهادی بسیار جذاب برای مشاغل تبدیل می کند:
با این حال، همیشه باید به خاطر داشته باشید که ترجمه ماشینی برای همه انواع محتوا متناسب نیست. ترجمه انسانی یا ویرایش پس از آن، هنوز استاندارد طلایی برای ترجمه‌هایی است که کیفیت عالی را می‌طلبند.
جالب توجه است که برخی از مترجمان از استفاده از این ابزارها به دلیل ترجمه ناقص، تضعیف حرفه و همچنین دلایل اخلاقی خودداری می‌کنند. همواره به یاد داشته باشید که دقت MT هنوز هم محدود است و استفاده از ترجمه‌ای که ارائه می‌دهد در همه انواع محتوا به ویژه در موارد رسمی مانند سخنرانی ایده خوبی نیست.
۱. ترجمه ماشینی مبتنی بر قواعد : این روش متکی بر قواعد دستور زبان و قواعد توسعه‌یافته توسط متخصصان زبان و فرهنگ‌های لغت قابل تنظیم است.
۲. ترجمه ماشینی آماری : این روش بر قوانین زبان و کلمات تکیه نمی‌کند؛ بلکه با تجزیه‌و‌تحلیل حجم زیادی از ترجمه‌های انسانی موجود آموزش می‌بیند.
۳. ترجمه ماشینی نورونی/عصبی : این روش به ماشین می‌آموزد که چگونه با استفاده از یک شبکه عصبی بزرگ ترجمه کند؛ این روش روز‌به‌روز در حال محبوب‌ترشدن است زیرا نتایج بهتری نسبت به دو روش دیگر فراهم می‌کند. اگر بخواهیم به چند موتور ترجمه ماشینی برتر اشاره کنیم می‌توان به DeepL، ترجمه ماشینی آمازون (Amazon MT)، ترجمه ماشینی گوگل (گوگل ترنسلیت)، موتور ترجمه هوشمند ترگمان ، مترجم مایکروسافت (Microsoft Translator) و Systran اشاره کرد.
از موتور ترجمه ترگمان ، می‌توان برای یافتن معنای کلمات و عبارات و همچنین مترادف‌های مختلف، هنگام ترجمه یک متن بهره گرفت. همچنین می‌توانید به معانی اصطلاحات و عباراتی پی ببرید که از آنها بی‌اطلاع هستید. این وبسایت قابلیت استفاده در گوشی، تبلت، لپ‌تاپ و دسک‌تاپ را دارد.
ترجمه به کمک کامپیوتر (CAT)
در اواخر دهه ۱۹۷۰، مهندسان کامپیوتر شروع به توسعه ابزارهای CAT کردند که مترجمان را در آماده‌سازی ترجمه‌ها پشتیبانی می‌کند. به این صورت که یک متن را در بخش‌های کوچک ترجمه کرده و آن را برای ویرایش توسط انسان در ویرایشگر خود در دسترس قرار می‌دهد. با این کار می‌توان سرعت و دقت ترجمه را در طی روند ترجمه بهبود بخشید. ابزارهای CAT وظایف متعددی دارند. آنها از حافظه ترجمه (TM) که در هسته آن قرار دارد به منظور ذخیره مطالب ترجمه‌شده قبلی استفاده می‌کنند. این امر یک پایگاه داده دو زبانه شامل محتوای متن اصلی و ترجمه مربوطه را ایجاد می‌کند. این امر زمانی مفید است که تکرار زیادی در یک متن وجود داشته باشد که در نهایت سبب بهبود کیفیت متن خروجی می‌گردد. ابزارهای CAT همچنین از پایگاه‌های داده برای اطمینان از ترجمه جملات خاصی به همان شکل سابق در طول یک سند، استفاده می‌کنند. علاوه بر این، یک بررسی املایی و نهایی از بابت تکامل ترجمه نیز ارائه می‌دهند.
برخی از ابزارهای CAT محبوب عبارت‌اند از: ترجمیار، memoQ ،SDL Trados Studio ،Wordfast OmegaT و Across .
استفاده از ابزار ترجمیار به مترجمان و حتی دانشجویان کمک می‌کند تا متون و مقالاتی را که از وب‌سایت‌های گوناگون از جمله فری‌پیپر دانلود کرده‌اند، به شکل پی‌دی‌اف در این ابزار بارگذاری کرده و با سرعت بیشتری ترجمه آنها را انجام دهند. ترجمیار حاوی محیط شبیه‌ساز ورد مایکروسافت آفیس است و مترجمان به راحتی می‌توانند به کمک این ابزار ترجمه خود را انجام داده و آن را به شکل ورد یا پی‌دی‌اف ذخیره کنند. برای صرفه‌جویی در زمان نیز می‌توان معنای یک کلمه یا عبارت را در یک سند تعیین کرد و در نهایت ترجمه‌ای روان و سلیس داشت. این ابزار در ترجمه مقالات علمی و تخصصی بسیار قدرتمند ظاهر شده است. همچنین در صورت تمایل می‌توان از مقاله‌خوان ترجمیار برای خواندن سریع مقالات در گوشی موبایل کمک گرفت.
ترجمه ماشینی قطعا گزینه سریع‌تری است. اغلب در لحظه ترجمه را تحویل می‌دهد و یا تنها چند دقیقه برای متون طولانی‌تر زمان لازم دارد. CAT نیز می‌تواند سریع‌تر از ترجمه انسانی باشد، اما هرگز به سرعت ترجمه ماشینی نخواهد بود. ترجمه توسط یک مترجم انسانی بسته به طول متن به زمان خاصی نیاز دارد.
ترجمه ماشینی از بابت نداشتن دقت لازم و تولید متون بی‌معنی معروف است. ترجمه‌های ماشینی در چند سال اخیر بهبود چشمگیری یافته‌اند و می‌توانند نتایج بهتری ایجاد کنند اما هنوز هم نمی‌توان برای تولید متن ترجمه‌شده نهایی، از آنها استفاده کرد.
اگر برای تایید جزئیات مطالب به یک ترجمه دقیق و یا به ترجمه‌ای روان برای چاپ و انتشار در مجلات نیاز دارید، ترجمه انسانی مورد نیاز است. ابزار CAT با اطمینان از ترجمه مداوم اصطلاحات خاص و بررسی اشتباهات و کلمات جا افتاده، به مترجمان انسانی کمک می‌کند تا دقیق‌تر عمل کنند.
اکثر خدمات ترجمه ماشینی، به عنوان مثال ترجمه گوگل و ترگمان، به‌صورت رایگان در دسترس هستند و شما با داده‌هایتان هزینه آن را پرداخت خواهید کرد. برخی از آنها مانند DeepL، نیاز به پرداخت هزینه دارند.
در بین ابزارهای CAT نیز برخی بدون هزینه در دسترس هستند، اما ابزارهایی که اغلب در صنعت ترجمه استفاده می‌شوند، مانند MemoQ ،Trados و ترجمیار ابزارهایی هستند که شامل پرداخت هزینه اندکی می‌باشند؛ زیرا هزینه مترجم و ابزار CAT باید پرداخت گردد.
زبان بسیار پویا و پیچیده است. تکنولوژی ترجمه ماشینی در طول سال‌ها پیشرفت زیادی داشته است، با این حال هرگز مانند یک مترجم انسانی، قادر به شناسایی تفاوت‌های هر زبان به طور کامل و انتقال آنها به زبان دیگر نخواهد بود. ممکن است انتخاب بین CAT و ترجمه ماشینی کار سختی به نظر برسد، اما پاسخ به چند سوال ممکن است در انتخاب بهترین راه‌حل برای بر‌طرف‌سازی نیازتان به شما کمک کند.
با این تفاسیر:
اگر پاسخ شما به این سوالات داشتن ترجمه فوری، بدون دخالت انسان، به صورت رایگان، به چند زبان و با سرعت بالا است، می‌توانید از ترجمه ماشینی(MT) استفاده کنید.
در صورتی‌که در صدد استفاده از نرم‌افزاری هستید که به افزایش کارایی مترجم انسانی (به‌ویژه مترجمین متخصص در این حوزه) کمک کند و با دقت بیشتری ترجمه‌ای روان و تخصصی ارائه دهد و همچنین قادر به پرداخت هزینه هرچند ناچیز برای آن هستید، ابزار ترجمه به کمک کامپیوتر(CAT) پیشنهاد می‌شود.
