همزمان با تشدید شیوع ویروس کرونا، تدابیر و راهکار‌های متفاوتی برای مقابله در کشور اجرایی شد که از جمله آن، اعمال جریمه‌های سنگین در قبال خودرو‌های شخصی بود که عازم سفر می‌شوند؛ تدبیری که حالا و پس از گذشت چندین ماه از شیوع ویروس کرونا در ایران با اشکالات فراوانی رو به روست و از قرار معلوم، جمع زیادی از شهروندان را مشمول جریمه‌های غیر منطقی کرده است.

به گزارش «تابناک»، از جمله اهدافی که ستاد ملی مقابله با کرونا برای رنگ بندی مناطق مختلف کشور در نظر گرفت، اعمال محدودیت‌های تردد جاده‌ای بود که به ویژه برای خودرو‌های شخصی با جدیت و اهتمام ویژه‌ای دنبال می‌شود و این روز‌ها به صورت هوشمند و به کمک دوربین‌های کنترل تردد خودرو‌های متخلف را جریمه می‌کند.

هرچند در برخی مقاطع زمانی و به واسطه قرارگیری شرایط کشور در پیک‌های کرونایی، ممنوعیت سراسری برای تردد اجرایی می‌شود، در بیشتر ایام خبری از ممنوعیت سراسری تردد نیست و شهروندان می‌توانند با در نظر گرفتن رنگ بندی مناطق مختلف کشور و نیز اخذ مجوز تردد از فرمانداری‌ها سفر کنند.

گواه اینکه در تعطیلات پایان هفته گذشته، شمار بسیاری از شهروندان با خودرو‌های شخصی عازم سفر شدند ـ که البته نمی‌دانیم چه میزان از این خودرو‌ها دارای مجوز تردد و چه میزان از آن‌ها فاقد مجوز بودند ـ ولی این را می‌دانیم که ساز و کار فعلی برخورد با خودرو‌های شخصی در حال تردد در جاده‌های کشور با اشکالات عدیده‌ای رو به روست و بعضاً شهروندان را به واسطه همین اشکالات قربانی خسارات‌ سنگینی می‌کند.

توضیح اینکه برخی فرمانداری‌ها مثل فرمانداری شهرستان تهران برای این موضوع سامانه‌ای طراحی کرده اند که در آن امکان صدور مجوز برای انواع سفر مثل سفر کاری، تحصیلی، قضایی، پزشکی و سایر فراهم شده است و برخی فرمانداری‌ها نیز به ویژه در شهرستان‌های کوچک دستی اقدام به صدور مجوز می‌کنند.

در این بین اشکالاتی وجود دارد که امکان ارائه خدمات مطلوب به شهروندان را از مسئولین سلب کرده و در مقابل شهروندان را با جریمه‌های سنگین کرونایی رو به رو می‌کند؛ به عنوان مثال، سایت درخواست تردد فرمانداری تهران در برخی ایام به واسطه ایراد‌های فنی اجازه ثبت درخواست را به شهروندان نمی‌دهد و همچنین به نظر می‌رسد، تعداد نیروی انسانی که برای پیشبرد امور در مقابل حجم انبوه درخواست‌ها در این حوزه فعال هستند، کافی نیست و لذا بسیاری از درخواست‌ها یا به خوبی بررسی نمی‌شوند و یا اصلاً به نوبت بررسی‌ها نمی‌رسند.

اشکالی که از این بابت پیش می‌آید این است که شهروندان تهرانی در زمان مناسب امکان دریافت مجوز تردد ندارند و حتی در صورت بررسی و رد درخواست، اساساً فرصتی برای چانه زنی و یا توضیح نخواهند داشت، اما از آن سو در شهرستان‌ها به واسطه شمار کمتر درخواست‌ها، فضا برای صدور مجوز نسبتاً مناسب‌تر است.

این البته همه اشکال و سختی تردد‌های کرونایی برای شهروندان نیست و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در فرایند ثبت جریمه‌ها توسط دوربین‌های هوشمند، آنچه ملاک ثبت تخلف است، مسیر و نه مقصد سفر است؛ مثلا شهروندان بسیاری در مسیر بزرگراه خلیج فارس حد فاصل قم - تهران با پیامک جریمه کرونایی رو به رو می‌شوند، حال اینکه جمع کثیری از مسافرانی که از تهران عازم شهر‌های جنوبی کشور –حتی شهر‌های با رنگ زرد و آبی هستند- ناگزیر باید از این مسیر استفاده کنند.

این یعنی مسافری که برای سفر از تهران به یک شهر با رنگ آبی و یا زرد در شهر‌های جنوبی کشور اقدام می‌کند و از بزرگراه قم عازم سفر می‌شود، حتی اگر یک لحظه هم از خودروی خود خارج نشود، واکسن هم زده باشد و نیز تست پی سی آر منفی داشته باشد، از آنجایی که شهرستان قم غالباً در جمع شهر‌های نارنجی و یا قرمز قرار دارد، با جریمه کرونایی رو به رو خواهد شد.

در همین رابطه شهروندی که اخیراً از این مسیر برای سفر به استان اصفهان استفاده کرده است، به «تابناک»، گفت روز چهارشنبه ۱۴ مهرماه برای پیگیری یک کار شخصی، ولی مهم عازم یکی از شهر‌های استان اصفهان بودم که اتفاقاً در حوزه شهر‌های زرد رنگ قرار داشت. با این همه برای رعایت قوانین و اطمینان خاطر اقدام به ثبت درخواست در سایت فرمانداری تهران کردم و مدارک مورد نیاز را بارگذاری کردم؛ اما پس از ورود به اتوبان خلیج فارس و به محض ورود به حوزه استحفاظی استان قم متوجه شدم که پیامک جریمه کرونایی به خاطر ورود به استان قم برای بنده ارسال شده است، حال اینکه اصلاً مقصد بنده قم نبود. با وجود این، چون در سایت فرمانداری درخواست ثبت کرده بودم، اطمینان خاطر داشتم که بعداً می‌توانم موضوع را پیگیری کرده و جریمه را حذف کنم، اما یکی دو ساعت بعد متوجه شدم که با درخواست سفر بنده از سوی فرمانداری تهران موافقت نشده است.

وی اضافه کرد: اعمال جریمه کرونایی برای بنده در این سفر آن هم در اتوبان تهران – قم در حالی انجام شده است که علاوه بر اینکه مقصد من جزو شهرهای زرد رنگ بود، همچنین دو دوز واکسن زده ام، روز قبل از سفر نیز تست پی سی آر داده بودم که پاسخ آن منفی بود و نیز برای یک امر ضروری عازم سفر بودم.

صرف نظر از گفته‌های این شهروند، بررسی‌ها نشان می‌دهد که در مسیر تهران – قم دوربین‌های ثبت تخلف کرونایی از دقت بالایی برخوردار نیستند و علاوه بر اینکه قادر به ثبت همه تردد‌ها نیستند، همچنین برخی مسافران بر اساس تجربه موقعیت این دوبین‌ها را می‌دانند و با روش‌های مختلف مثل تغییر مسیر علی رغم تردد مکرر از جریمه‌های کرونایی فرار می‌کنند.

از سویی نیز برخی گزارش‌ها و مشاهدات عینی نشان می‌دهد، هرچند برای بسیاری از خودرو‌های شخصی پیامک جریمه ارسال نمی‌شود، تخلف آن‌ها در سامانه راهور ثبت می‌شود که بعضاً به واسطه بی اطلاعی مالکان خودرو و تأخیر در پرداخت دو برابر نیز می‌شود!

مجموعه اشکالات غیرقابل قبولی که به نظر لازم است با تدابیر هوشمندانه و صد البته منصفانه‌تر اصلاح شود تا ضمن افزایش دقت در برخورد با متخلفانی که باعث شیوع ویروس کرونا در کشور می‌شوند، همچنین رویه موجود که ظن نگاه درآمدی به جرائم کرونایی را افزایش می‌دهد، از بین ببرد؛ اصلاحاتی که به ویژه اکنون که شمار شهروندان واکسینه شده کشورمان افزایش یافته است، به شدت احساس می‌شود و استمرار رویه‌های سابق در برخورد‌ها، جز نارضایتی عمومی، دستاورد ملموس دیگری نخواهد داشت.