معماری این اثر فاخر به صورت درون‌گرا است و از جمله آرایه‌های وابسته به معماری می‌توان به سنگ‌کاری، حجاری، آجرکاری، گچ‌بُری، کاشی‌کاری، گِرِه‌چینی، قطاربندی و ملحقات چوبی نفیس و با ارزش اشاره کرد.
خانه آزاده چالشتر چهارمحال و بختیاری برابر تفاهم‌نامه و براساس ماده ۸۸ قانون تنظیم بخشی املاک در اختیار بخش دولت دوباره با کاربری اقامتی و پذیرایی احیا شد و در اختیار بخش خصوصی قرار گرفت.
خانه آزاده چالشتری نمونه‌ای از ساخت منزل‌های مسکونی اعیانی
رییس گروه حفظ و احیای اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری با اشاره به ویژگی‌های معماری و وجود سه نوع بافت متمایز در خانه آزاده چالشتری گفت: جبهه غربی این بنا در ۲ طبقه مربوط به اواخر دوره زندیه، با سقف‌های دوپوش و کاربری بهاره‌نشین است.
واحد جولایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: جبهه جنوبی شامل سردر اصلی، هشتی و دالان ورودی با استناد به قباله‌های باقی‌مانده از نظر اصالت مربوط به دوره صفویه بود و جبهه شرقی و شمالی این خانه در نیم قرن اخیر براساس معماری رایج منطقه با کاربری مسکونی و انباری ساخته شد.
رییس گروه حفظ و احیای اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: این بنا با نقشه‌ای به‌صورت مربع مستطیل در اطراف حیاط مرکزی ساخته شده است و به‌وسیله دالانی بزرگ منتهی به هشتی به بیرون راه پیدا می‌کند.
جولایی تاکید کرد: تزئینات خانه آزاده چالشتری شامل اُروسی‌ها، پنجره‌های مشبک، درهای گِرِه‌چینی، گچ‌بُری‌های سقف، بقایای آینه‌کاری در سقف، گچ‌بُری‌های دیواری و سربخاری‌ها است که بیشتر در ساختمان ۲ طبقه ضلع غربی قرار دارد.
رییس گروه حفظ و احیای اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: خانه آزاده چالشتری نمونه‌ای از ساخت منزل‌های مسکونی اعیانی منطقه در افزون‌بر ۲۰۰ سال اخیر است.
جولایی اظهار داشت: طبقه همکف این جبهه از ساختمان را راهرویی که با راه پله به طبقه بالایی راه می‌یابد به ۲ قسمت تقسیم کرده و در طرفین راهرو، اتاق‌هایی با سقف "طاق و تویزه" قرار دارند که با درهای اُروسی به حیاط مرتبط می‌شوند.
وی گفت: در طبقه بالایی، اتاق‌ها و راهروها به‌صورت دوپوشه مسطح به موازات اتاق‌ها و راهرو طبقه همکف قرار دارند که همچنان دارای اُروسی‌ها با شیشه‌های ریز رنگین است.
رییس گروه حفظ و احیای اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: پنجره‌های مشبک چوبی خانه آزاده چالشتری در تعبیه نور به‌داخل راهروها و اتاق‌های طبقه دوم نقش مهمی دارند.
وی افزود: در زاویه‌های مختلف طبقه همکف انبارهای وسیع با طاق ضربی ساخته شده‌اند که در ضلع شمالی ادامه دالان به نسبت کوتاهی به بیرون از خانه منتهی می‌شود و طرفین آن انبارهای متعددی قرار دارند.
جولایی تصریح کرد: در ضلع‌های شمالی و جنوبی حیاط، اتاق‌های همکف با ارتفاع کمتر از یک متر از سطح حیاط قرار دارند و اتاق‌ها دارای پوشش سقف مسطح هستند که سقف اتاق‌های ضلع جنوبی با قاب و تخته، پوشش داده شده‌اند.
وی یادآور شد: البته در اتاق‌های ضلع شرقی خانه آزاده چالشتری تغییراتی به‌وجود آمده ولی موقعیت آن‌ها حفظ شده است.
رییس گروه حفظ و احیای اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: در ابتدای راهرو اتاقی واقع شده که چاه و مخزن آب در آن قرار دارند و با ریختن آب درون مخزن و عبور آن از کف حیاط، از فواره حوض سنگی فوران می‌کند.
مرمت خانه آزاده چالشتری از سال ۱۳۸۵ آغاز شد
کارشناس دفتر فنی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری نیز گفت: مرمت خانه آزاده چالشتری از سال ۱۳۸۵ آغاز شد و بهره‌برداری آن از سال ۱۳۹۴ در اختیار بخش خصوصی قرار گرفت.
علی مولوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: این اداره‌کل برای مرمت خانه آزاده چالشتری سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی هزینه کرد.
وی افزود: این اعتبار برای استحکام‌بخشی پی و بدنه، کلاف‌کشی سازه، نما، محوطه‌سازی، دفع رطوبت‌های صعودی و نزولی، نازک‌کاری، اجرای تاسیسات، تزئینات نقاشی، ساخت، نصب و مرمت متعلقات چوبی شامل درها و پنجره‌های اُروسی هزینه شده است.
قدیمی‌ترین خانه مسکونی چهارمحال و بختیاری به چرخه خدمات گردشگری باز می‌گردد
مسوول امور حقوقی و املاک اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری نیز گفت: قدیمی‌ترین خانه مسکونی این استان در چالشتر شهرکرد به چرخه خدمات گردشگری و اقامتی استان باز می‌گردد.
لیلی خاکسار بلداجی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: این خانه تیرماه ۱۳۹۴پس از تغییر کاربری به هتل سنتی تبدیل شد و برای خدمات‌رسانی به گردشگران و پذیرایی از مسافران در اختیار بخش خصوصی قرار گرفت که مدت قرارداد واگذاری آن به بخش خصوصی تا یکم اردیبهشت‌ماه امسال بود.
خاکسار تصریح کرد: این اداره‌کل در نظر دارد با حفظ شان و اهمیت تاریخی خانه آزاده چالشتری و با رعایت ضوابط و مقررات مربوطه، کاربری مناسب و شایسته تعریف و از طریق فراخوان عمومی حق بهره‌برداری از این بنا را به مزایده بگذارد.
خاکسار اظهار داشت: امید است خانه آزاده چالشتری ضمن معرفی ارزش‌های تاریخی و فرهنگی چالشتر در شهرکرد به محلی برای اقامت کوتاه‌مدت گردشگران با هدف اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی تبدیل شود.
خانه آزاده چالشتری به‌عنوان قدیمی‌ترین خانه مسکونی چهارمحال و بختیاری سال ۱۲۰۶ هجری قمری در زمینی به وسعت یک‌هزار و ۱۶۲ متر مربع و با زیربنای ۸۸۸ متر مربع احداث شد و متعلق به مهدی‌خان آزاده چالشتری از شاعران و خوشنویسان سرشناس قدیم کشور است که بیست و هشتم آبان‌ماه ۱۳۷۵ به شماره ۱۷۵۹ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.
